سید مهرشاد حسینی مروجی

ستارگان عمدتا پنهانی در میان توده ای متراکم از ابرهای گاز و غبار غلیظ متولد می شوند، اما هم اکنون با بهره گیری از رصدخانه فضایی هرشل، دانشمندان آژانس فضایی اروپا با همکاری سازمان فضا ناسا، قادرند شرایط بسیار پیچیده شکل گیری ستارگان را به دقت مشاهده و بررسی کنند.

اگرچه فوران ها و بادهای گازی که همانند جریانی از ستارگان تازه متولد شده ساطع می شوند، پیش از این نیز مشاهده شده بودند، اما اینکه چگونه یک ستاره ابرهای اطراف خود را به کناری رانده و متولد می شود، برای دانشمندان به شکل یه معما باقی مانده بود.یافته جدید تلسکوپ فضایی هرشل می تواند نخستین قدم در حل این معما باشد.

توده متراکمی از ابرهای درخشان تحت عنوان NGC 1999"" در کنار نقطه ای سیاه واقع شده است. نقطه ای که تا همین چند وقت پیش دانشمندان به اشتباه تصور می کردند توده ای بسیار چگال از گاز و ذرات غبار که حتی مانع از گذر نور شده و در نتیجه سیاه به نظر می رسد. حسگرهای فروسرخ تلسکوپ هرشل برای بررسی چنین ابرهای طراحی شده اند.

حفره سیاهی که در میان ابرهای سبز بالای تصویر مشاهده می کنید، توسط چندین فوران و جریان قدرتمند ستاره ای، ایجاد شده است.

دانشمندان با بهره گیری از ابرتلسکوپ ها و رصدخانه های زمینی بار دیگر به بررسی نقطه سیاه پرداختند، گویی فرق نمی کند که چگونه به آن می نگرید، این بار نیز نتیجه همان بود.نقطه سیاه به نظر می رسید، نه به خاطر اینکه متراکم از ابرهای غلیظ گاز باشد، در واقع این حفره کاملا تو خالی است،گویی انفجاری عظیم این حفره را در میان ابرهای متراکم گاز و غبار جای داده است.

تام مگیت محقق ارشد پروژه از دانشگاه تولدا اسپانیا در این باره می گوید: هیچکس تاکنون چنین حفره ای در فضا ندیده است،این یافته چنان شگفت آور است که گویی کرم های زیر چمن حیاط شما در عرض یک روز گودالی به وسعت چندین متر ایجاد کرده باشند.

به عقید دانشمندان این حفره فضایی زمانی ایجاد شده که فوران باریکی از گاز های ساطع شده از ستارگان جوان آن منطقه، شکافی عمیق در توده متراکم گاز و غبار شکل دهنده "ان جی سی "1999 ایجاد کرده است.همزمان تابش های بسیار شدید و قدرتمند ستاره ای جوان، در بزرگتر شدن حفره فضایی و همچنین شفاف شدن محیط اطراف آن نقش داشته است.بسته به اینکه حوادث مطرح شده چه میزان به یکدیگر مرتبط و به واقعیت نزدیک باشند، یافته جدید ما را با بعدی جدید آشنا می کند، اینکه چگونه ستارگان تازه متولد شده بستر مادری خود را می درند.

ماموریت رصدخانه فضایی هرشل توسط آژانس فضای اروپا هدایت شده و تجهیزات تحقیقاتی آن نیز به صورت مشترک بوسیله انجمن‌ های علمی اروپایی و سازمان فضایی ناسا پشتیبانی می شود.

برای اطلاعات بیشتر پیرامون ماموریت رصدخانه فضایی هرشل، به لینک های زیر مراجعه نمایید.

http://www.herschel.caltech.edu

http://www.nasa.gov/herschel

 http://www.esa.int/SPECIALS/Herschel/index.html