بهنوش خرم‌روز
ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ وی.ال.تی رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی باریکه‌های لیزر را به درون جو فرستاده‌اند تا در آسمان ستاره مصنوعی درست کنند. اما این کار به چه دردی می‌خورد؟
به گزارش نیوساینتیست، درخشش ایجاد شده به عنوان مرجعی برای تنظیم ابزارهای تصویربرداری رصدخانه‌های بزرگ به کار می‌رود و باعث می‌شود که تصاویری با وضوح عالی و با کیفیت مشابه تلسکوپ فضایی هابل از اجرام فضایی تهیه شود. واقعیت این است که اغتشاشات جو زمین باعث می‌شود که تصاویر تلسکوپ‌های زمینی فاقد شفافیت کامل باشند و قدری کدر ثبت شوند، اما این روش به ستاره‌شناسان کمک می‌کند که این تاثیرات را از بین ببرند.
اخترشناسان با استفاده از لیزر، به اتم‌های سدیم موجود در اتمسفر زمین که در حدود 90 کیلومتری بالای سطح زمین قرار گرفته، انرژی می‌دهند و باعث می‌شوند که این اتم‌ها نور زردرنگی را منتشر کنند. مقطع پرتوهای لیزر تابیده‌شده دایره است، بنابراین از دید تلسکوپ، ستاره زرد رنگ مدوری در ارتفاع 90 کیلومتری تشکیل می‌شود. اما بر اثر اغتشاشات جوی، این ستاره مصنوعی که ستاره راهنما نیز خوانده می‌شود، به شکل عجیب و غریبی درمی‌آید که در هر ثانیه چند صد بار تغییر می‌کند.
از آن‌جا که دانشمندان می‌دانن شکل اولیه این ستاره یک دایره است، به کمک دو سیستم اپتیک سازگار یا اپتیک فعال، این تغییر شکل از دایره به وضعیت فعلی را ثبت و با ارسال اطلاعات به یک رایانه فوق‌سریع، تغییر معکوس آن‌را برای بازگشت تصویر به دایره محاسبه می‌کنند. سپس این تابع معکوس را به آینه‌ای انعطاف‌پذیر در سیستم نوری تلسکوپ ارسال می‌کنند تا با کج‌ومعوج کردن سطح آینه، ستاره راهنما دوباره به شکل دایره دیده شود و اثر اغتشاشات جوی خنثی گردد.
اغلب تلسکوپ‌های بزرگ زمین از این سیستم بهره‌مند هستند و روز به روز بر کیفیت تصاویر آن‌ها افزوده می‌شود.