بهنوش خرم‌روز

 کاوشگر ناهمسانگردی ریزموج ویلکینسون که به اختصار دبلیومپ (WMAP) خوانده می‌شود، به مدت نه سال اطلاعات زیادی در مورد انفجار بزرگ، ماده تاریک و طبیعت جهان در اختیار ما قرار داد و حالا وقت آن رسیده که استراحت کند.

به گزارش پاپ‌ساینس، دبلیومپ پروژه مشترک ناسا و دانشگاه پرینستون بود که در سال 2001/ 1380 ماموریت خود را آغاز کرد. هدف از ماموریت آن، مطالعه تابش ریزموج زمینه کیهانی و خصوصا اتم‌هایی بود که از زمان انفجار بزرگ شروع به تشعشع کرده‌اند. کیهانشناسان با این اطلاعات توانستند دانش و درک خود را نسبت به تحول جهان افزایش دهند ‌و بالاخره به این سوال جواب بدهند که جهان چندساله است. 

با تعیین دقیق ثابت هابل، دانشمندان سن عالم را 13.75 میلیارد سال (110 میلیون سال بیشتر یا کمتر) تعیین کردند و نام دبلیومپ هم به خاطر موفقیتش در تعیین دقیق سن واقعی جهان در مقایسه به سایر ابزارهای قدیمی‌تر در کتاب رکوردهای جهانی گینس ثبت شد. 

اولین نتایج دبلیومپ در سال 2003/ 1382 منتشر شد که اثباتی برای کمیت گونه‌های متفاوت مواد در جهان بود. بر این اساس و با استفاده از مدل‌های رایانه‌ای، محققین به این نتیجه رسیدند که 73 درصد جهان از انرژی تاریک و22.4 درصد آن از ماده تاریک تشکیل شده و تمام مواد معمولی و قابل دیدنی که ما می‌شناسیم، مثل سیاره‌ها و انسان‌ها، تنها 4.6 درصد از مواد تشکیل دهنده این جهان هستند.

نتایجی که با کمک دبلیومپ به دست آمد، بسیار مشهور شده اند و طی ده سال گذشته تحولات زیادی را هم در علم فیزیک و هم در علم اخترشناسی به وجود آورده‌اند. حالا تمام آن 9 سال فعالیت و جمع‌آوری اطلاعات برای دبلیومپ به پایان رسیده که مهم‌ترین دلیل آن هم ضعیف شدن باتری‌های دبلیومپ است. از این به بعد دبلیومپ در اطراف خورشید در مدار پارکینگ (جایی که ماهواره‌های بازنشسته را بدان جا می‌فرستند)‌ خواهد ماند.

اما هنوز سوال‌های زیادی بی‌جواب مانده که برای پاسخ به آنها باید اطلاعات زیادی برای جمع‌آوری و تحلیل کرد. مطالعات بعدی در این زمینه تا دو سال دیگر آغاز خواهد شد. در حال حاضر محققین می‌خواهند بدانند در اولین تریلینیوم تریلینیوم ثانیه آغاز جهان چه اتفاق افتاده است!