یونس بخشی

چندی قبل اخترشناسان دوازده کشور در شش قاره جهان پنجاهمین سال جستجوی هوشمندان فرا زمینی را با آغاز یک سلسله رصد های منظم و هماهنگ از ستاره های نزدیک شامل دو ستاره نزدیکتر به ما از سر گرفتند.

بخاطر بزرگداشت پیشرفت های طرح ستی طی نیم قرن گذشته، اخترشناسان کشور های سترالیا، ژاپن و کوره رصد های خود را برای کشف سینگال های رادیویی و لیزری تمدن های دور بدور ستاره های انتخاب شده، در اوایل ماه گذشته آغاز نمودند. در ادامه اخترشناسان ایتالیایی، هلندی، فرانسوی، آرژانتینی و امریکایی نیز به آنها پیوستند.


اولین تجربه های پروژه ستی بنام پروزه اوزما در ماه اپریل 1960 توسط فرانک دریک اخترشناس مشهور که اکنون در انستیتوت ستی در کالیفورنیا کار میکند، آغاز گردید. پروژه اوزما از نام کتاب " شگفتی های جادوگر اوز" اقتباس شده و هدف آن گوش دادن به سیگنال های رادیویی تمدن های بیگانه بود که به معنی آغاز عرصه تازه در اخترشناسی می باشد. بخاطر گرامیداشت این گونه جستجو ها و توسعه و پیشبرد علم و تکنولوژی در طرح ستی طی 50 سال گذشته، یک اخترشناس بنام شین یا نوریساوا از رصد خانه نیشی هاریما در ژاپن پروژه دیگری را بنام دوروتی که نام قهرمان داستان کتاب اوزما است، آغاز نمود.

فرانک دریک بنیان گذار طرح ستی می گوید: " آغاز پروژه دوروتی برای من خیلی هیجان برانگیز است، زیرا به معنی ادامه جستجوی های من در پنجاه سال قبل می باشد. وجود این همه افراد با استعداد و تلسکوپ های مدرن و پیشرفته، دستگاه های الکترونیکی تقویت کننده و تجهیزات رایانه ای امروزی، آغاز طرح دوروتی را برای من خیلی هیجان انگیز ساخته. تجهیزات امروزی به مراتب بهتر از پنجاه سال قبل است و در نتیجه میتوان اطلاعات و نتایج بسیار موثر و خوبی را نسبت به پنجاه سال قبل جمع آوری نمود."

آقای نوریسیا می گوید " دو ستاره در طرح اوزما بنام های تاو سیتی و اپسیلون اریدانی نزدیکترین ستاره های خورشید مانند در نیمکره شمالی اند. بنابرین این دو ستاره بهترین اهداف ستی در پنجاه سال قبل هم بودند. این دو ستاره به مثابه سمبل پروژه ستی اند که از جمله دو ستاره مورد هدف پروژه دوروتی هم بشمار می آیند. اما اخترشناسی طی پنج دهه بهتر شده و تا کنون نزدیک به 500 سیاره در اطراف دیگر ستاره ها کشف شده. بعضی از این منظومه های ستاره ی سیاراتی دارند و بدون شک بعضی از این سیارات در مکان درستی از ستاره مادر قرار گرفته اند که میتوانند زمینه مناسبی را برای پیدایش حیات فراهم کنند. ما در پروژه دوروتی هم این گونه ستاره ها را هدف قرار میدهیم.

دوگلاس وکوه از انستیتوت ستی میگوید: " پروژه دوروتی بطور آشکار نشان میدهد که طرح ستی طی پنجاه سال گذشته چگونه رشد نموده. حالا اخترشناسان میتوانند رصد های طرح ستی را از افریقای جنوبی تا هلند و از آرژانتین تا هند و از ژاپن تا ایتالیا و همچنین پروژه های درازمدت امریکا در انستیتو ستی را از سر گیرند. طرح دوروتی آمادگی های لازم برای روزی که بتوانیم یک سیگنال از یک تمدن دیگر بدست بیاریم را برای ما مهیا می سازد. زیرا به علت گردش روزانه زمین تنها از یک قسمت زمین ستاره ها قابل رویت می باشند. با ایجاد هماهنگی میان رصد ها از سراسر زمین آمادگی خوبی داریم تا بتوانیم بعد از کشف یک سیگنال آن را بطور دائم دنبال کنیم.


طی پنجاه سال گذشته، جستجو های ما هیچ نتیجه ی به دنبال نداشت. اما این مسئله قابل درک است، زیرا در عالم بزرگ و پهناور ما مدتها تلاش و رصد لازم است تا بتوانیم بلاخره به یک موفقیت خوب دست یابیم. این بزرگترین درسی است که ما از رصد های قبلی فرا گرفته ایم. پروژه دوروتی یک گام بزرگ در جهت پاسخ به چالش های موجود در این درس است."  انستیتو ستی هم با استفاده از تلسکوپ آلن خود در شمال کالیفورنیا به رصد های خود ادامه میدهد.