علاقه مندان به آسمان همواره با استفاده از ابزارهای تخصصی این رشته در حال کاووش کائنات هستند. یکی از پر استفاده ترین ابزارها در این رابطه تلسکوپ است . آلودگی نوری و زیست محیطی و گرد و غبار شهرها از جمله مشکلاتی هستند که باعث می شوند رصدگران آسمان شب برای دستیابی به آسمانی پرستاره کیلومترها از محل زندگی خود دور شوند. در این جابجایی ها بزرگترین معضلی که با آن دست و پنجه نرم می کنند وزن بالا و حجیم بودن ابزارهای رصدی است.بهترین مکانها برای رصد کردن ارتفاعات و کویر هستند. صعود به ارتفاعات و گذشتن از راههای صعب العبور بهمراه وسایل رصدی کار بسیار مشکلی است. منجمین آماتور بیشتر به دنبال لوازم رصدی سبک و با حجم پایین هستند که جابجایی آنها تا حد ممکن ساده باشد.این دسته از منجمین به سراغ تلسکوپ هایی با پایه ی دابسونی می روند. بزگترین حسن پایه های دابسونی سادگی کاربرد آنهاست مضاف بر این که قیمت پایین این نع از تلسکوپ ها هم انتخابشان را بهتر جلوه میدهد. حرکت پایه های دابسونی در سمت و ارتفاع صورت می گیرد که برای استقرار لوله هایی با طول زیاد بسیار مناسب هستند، وزن آنها نیز نسبت به پایه های دو نوع دیگر بسیار کمتر است اما هنوز مشکل حجم زیاد پایه در جای خود باقی است که باعث اختلال در کار جابجایی آن می شود.
مهدی جمشیدی پور و نسترن آهنی دو منجم آماتور اهوازی هستند که پس از مدتها توانستند روشی برای تولید پایه های دابسونی جمع شونده ابدا کنند. مهدی جمشیدی در تماس با روابط عمومی ماهنامه اسمان شب با ذکر این خبر یاد آور شد: با توجه به ویژه گی منحصر به فرد تلسکوپ های دابسونی در قیمت و سهولت استفاده که باعث شده این تلسکوپ طرفداران بسیاری در ایران و جهان داشته باشد و با توجه به این که این تلسکوپ ها با همه ویژه گی های مثبت مشکل بزرگ حمل نقل را گریبان گیر رصدگران میکنند که با پایه ابدایی این منجم میتوان به سادگی یک دابسونی 6 – 8 – 10 و 12 یا حتی غول پیکر را در حداقل مکان بسته بندی کرده و به مکان رصد انتقال داد.
پایه دابسونی Gemini با قالیت های بالای خود بسیاری از مشکلات پایه های قبلی را حل کرده است:
1) حمل و نقل آسان: قطعه های سازنده ی پایه با پیچ های مخصوصی به نام پیچ جکی به هم متصل می شوند، این پیچ ها به سادگی و سرعت زیاد باز و بسته می شوند و این قابلیت را به ما می دهد که هنگام جابجایی قطعه های سازنده ی پایه را از هم جدا کنیم و روی هم قرار دهیم تا فضای بسیار کوچکی را اشغال کنند.هنگام رسیدن به مقصد مورد نظر نیز به سادگی قطعه ها در جای خود قرار می گیرند و بوسیله ی این پیچ های مخصوص به سرعت به هم متصل می شوند.
2) سهولت کاربرد: کارکردن با پایه های قطبی کار زمانبر و تقریباً مشکلی است.برای نصب لوله روی پایه باید وزن دو طرف را با هم هماهنگ کرد.حرکت لوله در بعد و میل صورت می گیرد و حرکت درجهت های مختلف به سادگی انجام نمی شود.با نصب لوله بر روی یک پایه ی دابسونی قابل حمل که حرکتی در راستای سمت و ارتفاع دارد به سادگی می توان تلسکوپ را به هر طرف چرخاند.
4) درجه بندی: پایه های دابسونی معمولی ساخت کمپانی های سازنده ی تلسکوپ فاقد درجه بندی هستند.در پایه های Gemini درجه بندی دقیق در هر دو محور سمت و ارتفاع وجود دارد. محیط دایره ای زیری پایه به 360 قسمت مساوی تقسیم شده و علامت گذاری می شود. تقسیم بندی برای ارتفاع نیز به همانگونه اما در 900 صورت می گیرد.
6) نگهدارنده ی نقشه نور قرمز .استفاده از اطلس های آسمان (که اندازه ی بزرگی دارند) و نور قرمز برای نقشه خوانی در حین کار با تلسکوپ زمان انرژی و تمرکز زیادی را از یک رصدگر می گیرد بطوری که بیشتر (%95) آنها مجبور به تشکیل گروه های دو نفری می شوند که یکی از آن دو وظیفه ی گرفتن نقشه و نور قرمز را بر عهده دارد.اهرم نگهدارنده ی نقشه بر روی قسمت جانبی پایه ثابت می شود و می توان نقشه را روی آن قرار داد و با نور قرمز متحرکتی که روی آن است براحتی نقشه خوانی کرد.
شما با استفاده از این نوع پایه علاوه بر اینکه دیگر با مشکل جابجایی و حجم بالای پایه ی قبلی خود روبرو نیستید میتوانید با استفاده از درجه بندی دقیق آن به سادگی از پایه ی آماتوری خود کاربری های حرفه ای بگیرید. یافتن اجرام کم نور مانند برخی اجرام فهرست مسیه و هلال های بحرانی به سادگی به کمک این پایه ها امکان پذیر خواهد بود.برای حمل پایه در ارتفاعات یا مکان هایی که باید با پای پیاده پیمایش کرد نیز یک کیف مقاوم طراحی شده است که پایه در آن قرار گرفته و به آسانی قابل حمل است.
پایه دابسونی تاشو:
- حمل و نقل آسان: قطعه های سازنده ییچ های مخصوصی به نام پیچ جکی به هم متصل می شوند، این پیچ ها به سادگی و سرعت زیاد باز و بسته می شوند و این قابلیت را به ما می دهد که هنگام جابجایی قطعه های سازنده ی پایه را از هم جدا کنیم و روی هم قرار دهیم تا فضای بسیار کوچکی را اشغال کنند.هنگام رسیدن به مقصد مورد نظر نیز به سادگی قطعه ها در جای خود قرار می گیرند و بوسیله ی این پیچ های مخصوص به سرعت به هم متصل می شوند.
- درجه بندی: در پایه های Gemini درجه بندی دقیق در هر دو محور سمت و ارتفاع وجود دارد. محیط دایره ای زیری پایه به 360 قسمت مساوی تقسیم شده و علامت گذاری می شود. تقسیم بندی برای ارتفاع نیز به همانگونه اما در 900 صورت می گیرد.
شما با استفاده از درجه بندی دقیق این پایه می توانید کارهای حرفه ای انجام دهید. یافتن سیارات و اجرام غیرستاره ای کم نور جستجوی هلال های بحرانی در روز و ... فعالیت هایی هستند که با پایه های دابسونی معمولی بسیار سخت انجام می شود اما با پایه های دارای درجه بندی به سادگی امکان پذیر خواهد بود.
مرکز رشد علم و فناوری استان خوزستان و موسسه آسمان پارس حامی طراحی و ساخت این پایه میباشند.
سایت http://gemini.ir