محمود حاج‌زمان

 کهکشان‌ها عموما به جواهرات درخشانی در پهنه آسمان تشبیه می‌شوند که از میلیاردها ستاره پرنور و سحابی سوزان تشکیل شده‌اند. اما این مطلب در خصوص همسایه غیرمترقبه کهکشان راه‌شیری، کهکشان Segue 1 صدق نمی‌کند. کهکشان Segue 1 با تنها 75هزار سال نوری فاصله از زمین، یکی از همسایگان نزدیک کهکشان راه شیری به شمار می‌رود. با این وجود، این کهکشان تا سال 2006 / 1385 ناشناخته مانده بود، زیرا تابش نور کلی این کهکشان تنها 300 برابر خورشید است!

به گزارش نیوساینتیست، کهکشان Segue 1 یک مورد عجیب به شمار می‌رود. ستارگان اندک این کهکشان با سرعت زیادی در حال گردش هستند که نشان دهنده نیروی جاذبه بالای این کهکشان است. به نظر می‌رسد که کهکشان Segue 1 حداقل از یک میلیون توده جرمی ستاره‌ای تشکیل شده باشد. با این وجود، بخش اندکی از جرم این کهکشان به ستارگان و گازهای مرئی تعلق دارد که نشان می‌دهد تقریبا تمام این کهکشان از ماده تاریک تشکیل شده است.

مطالعه کهکشان‌های کوتوله‌ای مانند Segue 1 می‌تواند به افزایش اطلاعات اخترشناسان در خصوص ماده تاریک کمک کند. برای مثال، اگر هسته این کهکشان‌ها نسبت به پیش‌بینی مدل‌های استاندارد در خصوص رفتار ماده تاریک سرد چگالی کمتری داشته باشد؛ نشان می‌دهد که هسته آنها باید از ماده گرم تشکیل شده باشد، یا تمایل به خود انهدامی داشته باشد، و یا از ذرات فوق سبک تشکیل شده باشد.

خبر خوشحال‌کننده‌تر از یافتن چنین کهکشان‌هایی برای اخترشناسان، یافتن یک «ستاره تاریک» است؛ حباب گازی بزرگ و سردی که با واپاشی ماده تاریک به تدریج از درون گرم می‌شود. اخترشناسان تصور می‌کنند که چنین ستارگانی در نخستین روزهای عالم وجود داشته‌اند و ممکن است هنوز چند عدد از آنها باقی مانده باشد، هر چند هنوز هیچ نمونه‌ای از این ستارگان شناسایی نشده است.

هم‌زمان دانشمندان مرکز تحقیقاتی سرن تلاش می‌کنند تا با استفاده از برخورد دهنده بزرگ هادرونی، ذرات ماده تاریک را شکار کنند. شاید داغ‌ترین جای روی زمین بتواند به زودی تاریک‌ترین جای فضا را آشکار کند.