محمود حاج زمان
متاسفانه دانشمندان برای کسانی که به دنبال توضیحات غیرمادی برای ناهنجاری پایونیر بودند و می‌خواستند پای موجودات فضایی را به میان بکشند، خبر بدی دارند. آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد که انحراف اسرارآمیز کاوشگرهای دوقلوی پایونیر ناسا از مسیر خود، ممکن است ناشی از تابش غیر یکنواخت گرمای آنها در فضا باشد.
به گزارش نیوساینتیست، فضاپیماهای پایونیر 10 و 11 که در دهه 1970 میلادی / 1350 شمسی به فضا پرتاب شدند، در جهت‌های مختلفی رهسپار خارج از منظومه شمسی شدند. همان‌طور که انتظار می‌رفت، به دلیل نیروی جاذبه خورشید سرعت حرکت آنها به تدریج کند می‌شد. با این وجود، شتاب منفی آنها به میزان 8.7 ضرب‌در 10 به توان منفی 10 متر بر مجذور ثانیه، بیش از مقدار پیش‌بینی شده بود. چنین اختلاف شتابی ممکن است خیلی کم به نظر برسد، اما همین مقدار می‌تواند تفسیرهای متفاوتی، از تاثیر انرژی تاریک بر ثوابت طبیعت گرفته تا مفهوم واقعی نیروی گرانش داشته باشد.
اکنون فردریکو فرانسیسکو و همکارانش از موسسه فناوری برتر لیسبون پرتغال، گمان می‌کنند که توضیح مادی‌تری برای این موضوع وجود دارد. آنها این احتمال را مطرح کرده‌اند که گرمای ساطع شده از هر کدام از سفینه‌ها، به طور یکنواخت در تمام جهات منتشر نمی‌شود. افزایش فوتون‌های فروسرخ در یک سمت سفینه می‌تواند باعث وارد شدن نیروی دافعه‌ای شود که این ناهنجاری را توضیح می‌دهد.
مطالعه‌ای که در سال 2002 / 1381 توسط جان اندرسون در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا در پنسیلوانیا انجام شد، به این نتیجه رسید که چنین دافعه‌ای تنها می تواند 6 درصد این ناهنجاری را توضیح دهد. اما گروه فرانسیسکو بر روی گرمای ساطع شده توسط اجزای مختلف تمرکز کردند که توسط اجزای دیگر بازتاب می‌شدند. آنها کشف کردند که گرمای ساطع شده از محفظه شش‌گوشه موتور که توسط دیش رادیویی سفینه بازتاب می‌شود، می‌تواند یک نیروی قابل توجه ایجاد کند. مجموع تمام این تابش‌ها و بازتاب‌های حرارتی، ممکن است بتواند توضیحی برای این شدت از ناهنجاری باشد.
اندرسون که اکنون بازنشسته شده، تایید می‌کند که بازتاب‌های گرمایی ممکن است مسئول بیش از 6 درصد از این ناهنجاری باشند، اما شک دارد که تمام این ناهنجاری تنها به این دلیل باشد. وی می‌گوید: «به نظر من هر تخمینی بیش از 25 درصد خیلی بعید است.»
قرار است بر اساس داده‌های جزئی‌تر از این فضاپیماها، تحقیقات جدیدی توسط اسلاوا توریشف در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا انجام شود که نتایج آن اواخر امسال منتشر خواهد شد. حال باید منتظر ماند و صبر کرد تا معلوم شود این آزمایش‌های جدید، چه نتایجی به دنبال خواهد داشت.