نگار نامور یکتا
|
|
|
▲ کیوان یا زُحَل، پس از مشتری، دومین سیاره بزرگ منظومه شمسی ماست و ششمین سیاره دور از خورشید است. کیوان یک گلوله گازی غول‌پیکر است و چگالی‌اش بسیار کم است، به طوری که اگر روی آب بیفتد روی آب می ماند. یک روز کامل در کیوان برابر ۱۰ ساعت و ۳۹ دقیقه در زمین می‌باشد و بر خلاف آن یک سال آن برابر ۲۹٫۵ برابر سال زمینی می‌باشد. از آنجایی که مدار استوایی کیوان تقریبآ همانند زمین در ۲۷ درجه می‌باشد ولی تغییرات زاویه سیاره نسبت به خورشید شبیه به زمین می‌باشد و در این سیاره نیز همان چهار فصل مشاهده می‌شود. جرم سیاره کیوان همانند مشتری از گاز می‌باشد و بیشترین گازی که در جو آن سیاره موجود است هیدروژن می‌باشد و کمی هم هلیوم و متان. جرم حجمی سیاره کیوان از آب کمتر می‌باشد و از این بابت در نوع خود در میان دیگر سیارات سامانه خورشیدی یگانه می‌باشد. به علت سرعت حرکت کیوان به دور خود در قطب‌های آن نوعی حالت تختی مشاهده می‌شود.در آسمان شب زمین، کیوان به دلیل اندازه بزرگ، دارای جوی درخشان است. زیبایی آسمان کیوان به خاطر نوارهای روشن حلقه‌های اطراف آن و نیز به خاطر قمرهای زیادش است. برای رصد زحل به صورتی که حلقه های آن را هم بتوان دید دوربینی نیاز دارید که بزرگنمایی آن حداقل 35 برابر باشد. |
اگر می‌خواهید این شبها ارباب حلقه‌ها را در آسمان پیدا کنید، اما مطمئن نیستید که به کجای آسمان باید نگاه کرد، این مقاله، می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند. این شبها زحل، برای مدت طولانی در آسمان دیده می‌شود و پیدا کردنش نیز کار به نسبت ساده‌ای‌ست و به دلیل موقعیت‌اش نسبت به زمین و خورشید به خوبی می‌درخشد. به زبان اخترشناسان، زحل حالا به تازگی "مقابله" را گذرانده است. اما مقابله چیست؟
زمانی که زمین بین یک سیاره و خورشید قرار گیرد و مرکز هر سه روی یک خط باشد، به این وضعیت مقابله می‌گویند. در این زمان سیاره خارجی که در این‌جا زحل است، هم در نزدیک‌ترین فاصله‌اش به زمین قرار می‌گیرد و هم تقریبا در تمام طول شب دیده می‌شود.( با غروب خورشید، طلوع می‌کند و تا طلوع خورشید در روز بعد، در آسمان است) زحل به تازگی از مقابله زمین گذشته است و به همین دلیل وضعیت رصدی خوبی دارد.
برای دیدن زحل، صورت فلکی اسد را در آسمان بیابید. به پشت بخشی از صورت فلکی اسد که شبیه علامت سوال است (سر شیر) نگاه کنید (قرمز در تصویر). دو ستاره دیگری که در تصویر مشخص شده، را در بدن شیر پیدا کنید و این ستاره‌ها را با خطی خیالی به هم وصل کنید. دنباله خط را با کمی انحنا به سمت چپ و پایین امتداد دهید تا به ستاره‌‌ی درخشان زرد رنگی برسید. این جرم، سیاره زحل است.
اگر این خط فرضی را بعد از یافتن زحل باز هم امتداد دهید، به ستاره روشن آبی- سفیدی می‌رسید که سماک اعزل در صورت فلکی سنبله است.
هم زحل و هم سماک اعزل، هر دو آن‌قدر درخشان هستند که در آسمان‌های پرنور و آلوده‌ی شهرهای بزرگ به راحتی دیده شوند. پرنورترین ستاره صورت فلکی سنبله که به خوشه و دوشیزه هم مشهور است، پانزدهیمن ستاره پرنور آسمان شب است.
اکنون، زحل هدفی ساده برای رصد با چشم غیر مسلح است که به صورت نقطه‌ای پر نور در آسمان دیده می‌شود. هر چند که دیدن این جرم با یک دوربین دوچشمی یا تلسکوپ بسیار هیجان انگیزتر خواهد بود.
زحل این شبها، در صورت فلکی سنبله است و قدر ظاهری 0.4+ دارد. در تلسکوپ، حلقه‌های زحل از پهلو با زاویه ̊ 9 دیده می‌شود. اگر رصدگر با تجربه‌ای هستید و زحل را در این ماه‌ها با تلسکوپ دنبال کرده‌اید، به احتمال لکه سفیدی را در نیمکره شمالی این سیاره دیده‌اید. حالا این لکه به صورت نواری در آمده و دور سیاره را گرفته است. چندان پر نور نیست، اما با کمی دقت می‌توانید این نوار را هم با کمک تلسکوپی خوب، رصد کنید. برای علاقه‌مندان به عکاسی آسمان شب هم زمان مناسبی است که از زحل و نوار تازه سطح آن عکاسی کنند.
