يكي از داستان‌هاي جالب اي كيو سان كه چندين بار آن را تجربه كرده‌ام، مربوط به مسابقه‌اي بود كه در آن اي كيو سان بايد در مسابقه‌ي "تخم مرغ چرخاندن" شركت مي‌كرد. قابل پيش‌بيني بود كه دانشمند كوچك داستان ما، برنده‌ي مسابقه مي‌شد. او بر خلاف ديگران، تخم مرغ‌هايش را پخت و همين باعث شد كه آن‌ها بسيار بيشتر از تخم‌مرغ‌هاي خام رقبا بچرخند.

پختن كه نه، اما سفت شدن يا "جامد بودن" يك جسم باعث تفاوتي چشمگير در چرخشش به دور خود و حتا به دور جرم ديگري در مدار مي‌شود.حالا اگر شما ستاره‌شناس باشيد و داستان اي كيو سان را ديده باشيد (يا از فيزيك ِ اين داستان آگاه باشيد) به راحتي مي‌توانيد تشخيص دهيد كه فلان جرمي كه در حال چرخش است، مايع است يا جامد. درست‌تر بگوييم: آيا درون این جرم يا بخش بزرگي از درون آن مايع است يا خير.

اين همان ماجرايي است كه دانشمندان رصدخانه‌ي سلطنتي بلژيك آن را خلق كرده‌اند: آن‌ها با كمك داده‌هاي فضاپيماي كاسيني گردش تيتان يا درست‌تر تايتان، بزرگترين ماه سياره كيوان (زحل) به دور خود و سياره‌ي مادر را زير نظر گرفتند و متوجه اينرسي چرخشي غير عادي آن شدند: مقاومتش در برابر تغییر حرکت که به مُمان اینرسی جرمی یا جرم زاویه‌ای مشهور است.

به صورت کلی، تایتان به گونه‌ای رفتار می‌کند که نشان دهنده‌ی یک جرم جامد، با چگالی و جرمی که پیش از این اندازه‌گیری شده بود، نیست. علاوه بر این حرکتش - هم گردش به دور خودش و هم به دور سیاره مادر - نشان می‌دهد تایتان یک جرم به طور کامل جامد نیست.

بر مبنای محاسبه‌های ریاضی، تایتان به خوبی می‌تواند پر از مایع باشد. یا دستکم در ژرفای قابل توجهی نسبت به سطح، لایه‌ای مایع داشته باشد.

اما چیزی که بیشتر گمان می‌رود، اقیانوسی زیر پوستی است که به احتمال مملو از متان مایع باشد. چنین گمانی، پاسخ خوبی به این پرسش می‌دهد که تایتان این همه متان را از کجا آورده است؟

متان - که به گاز طبیعی هم مشهور است - ترکیبی است که به سرعت در نور خورشید تجزیه می‌شود. در واقع، هاله‌ی آبی رنگی که دورتادور متان را مثل یک روح در بر گرفته، همین متان ِ تجزیه شده است.

پس اگر این همان ماده‌ای است که به صورت قطره‌های بسیار بزرگ و بسیار سرد باران بر سطح می‌بارد و رودخانه‌ها و دریاچه‌ها را پر می‌کند و در همان حال با نور فرابنفش خورشید تجزیه می‌شود، چطور می‌تواند کل ماه را در بر بگیرد؟ تایتان، ماه بسیار بزرگی است؛ به یاد داشته باشید که با 5150 کیلومتر قطر، بیش از یک سوم زمین است. به نظر می‌رسد باید جایی باشد که این همه متان از آن بیایند و یک اقیانوس مخفی پاسخ خوبی برای این پرسش است.

بدیهی است که برای پاسخ به چنین مساله‌ای به داده‌های بیشتر و کاوش‌های گسترده‌تری نیاز است. هنوز احتمال‌های زیاد دیگری می‌تواند پاسخگوی بی‌نظمی در گردش تایتان باشد. شاید عبور یک دنباله‌دار یا جسم بزرگی شبیه به آن از نزدیکی این ماه، باعث چنین تغییری شده است. شاید نیروهای خارجی دیگری بر روی‌اش اثر گذاشته باشند.

اما چیزی که تردیدی در آن نیست، این است که آنجا، در دوردست ِ بسیار سرد منظومه‌ی خورشیدی، مساله‌ای وجود دارد که هنوز ارزش بسیاری برای کاوش کردن و کشف کردن دارد.