در این شماره می خوانید

 یادداشت

اخبار داخلی

 گردآوری و ویرایش: نفیسه غلامی

  نگارخانه ماه گرفتگی

نویسنده: محمد رحیمی

عکاسی نجومی، اصول و عمل: تاریخچه عکاسی و ساختار دوربین (بخش اول)

نویسنده: معین پناهنده

دقت و ظرافت، دو شرط جدایی‌ناپذیر آموزش، فراگیری و به‌کار بستن هنر عکاسی هستند. در وهله نخست، باید اصول کار آموخته شوند و آنگاه با مطالعه، نازک‌بینی و دقت به دنیای پیرامون خود نگریست و اندیشمندانه و هنرمندانه به ثبت هر آن‌چه برای عوام عادی و یکنواخت است پرداخت و تصویری بدیع و حيرت‌انگیز پدید آورد.

 تلسکوپ های غول آسای فردا

برگردان:احسان سنایی اردکانی

در تاریخ تکامل رایانه‌ها، قانون تجربی جالبی موسوم به «قانون مور» وجود دارد که طبق آن، تعداد ترانزیستورهای روی یک تراشه، هر دو سال یک‌بار، دو برابر می‌شود. طبق نسخه‌ نجومی قانون مور هم ابعاد بزرگ‌ترین‌ تلسکوپ‌های زمین، هرچند دهه یک‌بار، دو برابر می‌شود. اما مهندسین امروزی بر این باورند که ظرف مدت‌زمانی به طول تنها یک دهه، قادر به ساخت تلسکوپ‌هایی تا سه، پنج و یا حتی ده برابر ابعاد امروزی بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های فعلی زمین هستند. 

کوچک ترین ذره جهان  بر علیه بزرگ‌ترین دانشمند،

نوترینو علیه انیشتین(بخش دوم)

نويسنده: فرشاد اشكبوس

در بخش نخست در مورد خبر ذرات سریع تر از نور گفتیم و اشاره نمودیم که اگر این خبر درست باشد باعث گشودن درهای جدیدی در فیزیک به روی ما خواهد شد و فرضیه هایی مانند تاکیون ها در فیزیک نسبیت هستند به گونه ای که بالاتر از سرعت نور تناقضی برای نسبیت پدید نمی آورد و حال در ادامه مطلب برخی نظریه هایی که به نوعی سرعت های بالاتر از نور در آن ها ظاهر می شود را بررسی کرده و نظر فیزیکدانان نظری و فیزیکدانان آزمایشگر  را در موافقت و مخالفت آزمایش اپرا بیان می کنیم. همچنین از آزمایش دوم اپرا که نتایج آن در تاریخ  27 آبان ماه انتشار یافت و آزمایش اول را تایید کرد،  خواهیم گفت. 

گفت و گو: داستان بیگانه ترین آشنایان

مصاحبه و دیباچه: احسان سنایی اردکانی 

مصاحبه با دکتر "کاترین کونلی" Catharine Conley ؛ متصدی "حراست از سیارات"  ناسا؛ و از دانشمندان ماموریت نافرجام شاتل کلمبیا درباره حیات، آثار بیولوژیکی محیط بی‌وزنی و راه‌های کاوش پاک سیارات

خبر ویژه: کنجکاوی در مریخ

نویسنده:محمدرضا رضایی

اشتباهی به ارزش نوبل

نویسنده: احمدرضا قائدی

چکیده: گاهی اشتباهات دانشمندان موجب گمراهی چند قرن از مردمان نسل بعد از آنها می‌شود. اما گاهی نیز باعث می‌شود تا دریچه‌هایی جدید به روی دانشمندان گشوده شود و در درجه بالاتر می‌تواند به حل معمای دیرینه بشر یعنی معمای کیهان کمک کند. اما به ندرت جایزه‌ای 5/1‌میلیون دلاری را برای چند دانشمند به‌ ارمغان می‌آورد. امسال یکی از این سال‌ها بود.

هرچه بزرگ‌تر، بهتر

نویسنده: احمدرضا قائدی

چین بزرگ‌ترین و حساس‌ترین تلسکوپ رادیویی را برای نگاهی عمیق‌تر و دقیق‌تر به کیهان، می‌سازد

اخبار علمی آسمان شب

فاطمه مهدی زاده

اخبار فضا

گردآوری:محمدرضا رضایی

تکنیک های رصدی: فیلترهای کاهنده آلودگی نوری

نویسنده: معین پناهنده

آسمان ماه: انقلاب زمستانی

نویسنده: احمدرضا قائدی، مهسا رفیعی

اختفاهای نجومی

نویسنده: آتیلا پرو

عمق آسمان: سحابی هلیکس

برگردان: نگین نقبایی

استون هنج: اولین رصدخانه تاریخ

نویسنده: رسا ربیعی

استون‌هنج واقع در جنوب انگلستان، یکی از بناهای بزرگ سنگی است که توسط مردم باستان در اروپا ساخته شده است. سازندگان این بنا، از سال 3100 پیش از میلاد، اقدام به ساخت آن نمودند. این بنا در طول 1000 سال تکمیل شد. پس از آن ابهامات راجع به کاربری این بنا به عنوان رصدخانه مورد بحث قرار گرفته و با آزمایشات انجام شده به این نتیجه می‌رسیم که سازندگان استون‌هنج در هنگام ساخت این بنا قصد پیش بینی نقاط اعتدال بهاری و پاییزی (زمانی که طول روز و شب با یکدیگر یکسان می‌شود) و نقاط انقلاب تابستانی و زمستانی (بلند‌ترین روز و بلند‌ترین شب سال) را داشته‌اند.

ماهواره های شهروندی

برگردان: وحید نصراصفهانی

نگاهي گذرا به سير تاريخي پرواز انسان- بخش پنجم

نویسنده: سیروس برزو

درک پادماده

برگردان: فاطمه افشار احمدی

نجوم عملگرا: پروژه هایی برای ماه

نویسندگان: محمدرضا نوروزی- آتیلا پرو

یک ستاره‌شناس آماتور که به فعالیت‌های رصدی علاقمند باشد می‌تواند همه‌ ساختارهای سطحی از ماه که به سوی زمین قرار دارد را رصد کند و از آنها لذت برده و یا فعالیت‌های علمی متنوعی را بر اساس آنها به انجام برساند. خوشبختانه ماه در اکثر مواقع در دسترس است و نیازی به سفر و یا فرار از آلودگی‌های نوری نیست؛ در بسیاری اوقات حتی به ابزارهای اپتیکی گران‌قیمت هم احتیاجی نخواهد بود. 

 پیوند آسمان ومعماری در ایران

نویسنده: رسا ربیعی؛ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد معماری

در این مقاله ابتدا پیوند میان انسان، معماری و عالم افلاک مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس درباره نقش آسمان در شکل‌گیری معماری ایرانی بحث خواهد شد و سپس نگاه عمیق‌تر به رصدخانه مراغه که بزرگ‌ترین مرکز علمی منطقه در زمان خود بوده است، خواهيم انداخت. رصدخانه مراغه آموزه‌های بسیاری در رابطه با شکل‌گیری بنای یک رصدخانه به جامعه علمی معماری ایران عرضه می‌نماید. این رصدخانه که در زمان خود از دقیق‌ترین و مهم‌ترین رصدخانه‌های جهان به‌شمار می‌رفته، متاسفانه هم‌اکنون تقریبا متروک مانده است و به‌جز کوشش‌های دکتر پرویز ورجاوند و همکاران ايشان در دهه 50 که در راستای مرمت این بنا صورت گرفته است، دیگربار شاهد مرمت اساسی این بنای تاریخی نمی‌باشیم.

از میان غبار

نویسنده: سمانه بیرجندی

چکیده: ستاره‌شناسی فروسرخ شاخه‌ای از ستاره‌شناسی است که اجرام سماوی را در تابش فروسرخ مورد مطالعه قرار می‌دهد. طول‌موج‌های فروسرخ نور از 75/0 تا  300 میکرومتر را شامل می‌شود. ویلیام هرشل اولین بار در دهه 1800 تمرکز خود را بر روی دما و شیوه عبور آن از منشور در آزمایش نیوتن گذاشت. نیوتن توانست خطوط رنگی را در طول‌موج نور قرمز مشاهده کند اما بعد از آن چیزی وجود نداشت؟

 رصد و رصدگران: بارش شهابی رادیویی

نویسنده: نجمه رستمی

علم ستاره‌شناسی تا پایان قرن نوزدهم، تنها براجسام قابل‌رویت مانند ستارگان، سیارات، اقمار آنها و گازهای داغ متمرکز بود و با وجود پیشرفت‌هایی که به وسیله تلسکوپ‌های نوری حاصل شده بود، هنوز بخش قابل‌توجهی از کیهان بر ما پوشیده بود. در اوایل دهه 1930 با کشف اولین پرتوهای رادیویی آسمانی، تحولی نو درعلم ستاره‌شناسی به‌وجود آمد. دانش جدید رادیواختر‌شناسی به‌طور قابل ملاحظه‌ای پیشرفت کرد و دیدگاهی نوین در کنار رصد مرئی آسمان گشوده شد. حال می‌خواهیم بارش شهابی را بدون استفاده از چشم و با بررسی در این امواج رصد کنیم. 

المپیاد: اوقات شرعی

نویسنده: امیرحسین موسوی

 نجوم ديجيتال:تکنیک‌های رصدی با استفاده از نرم‌افزار Starry Night

نویسنده: علی‌رضا حکیمی

در مقالات قبل از سری "تکنیک‌های رصدی با استفاده از نرم‌افزار Starry Night"، که در شماره‌های پیشین همین نشریه چاپ شد، اولین تکنیک، با عنوان انتخاب نوع ابزار رصد به تناسب سوژه رصدی و دومین تکنیک، با عنوان یابش مکان سوژه مورد رصد به کمک Starry Night ارايه شد. در این مقاله، تکنیک سوم با عنوان "یابش هلال ماه در روز" مورد بررسي قرار خواهد گرفت.

ستاره شناسی نوجوان

نویسندگان: مهسا رفیعی، مهیا رفیعی

وبگاه www.nightsky.ws