«کارگاه ساخت اسطرلاب» برگزار می شود

میراث مکتوب - کارگاه ساخت اسطرلاب با همکاری پژوهشکدۀ تاریخ علم و موزۀ باغ نگارستان دانشگاه تهران و با حضور سجاد نیک‌فهم خوب‌روان و پویان شهیدی در روزهای سه‌شنبه 26 و چهارشنبه 27 اردیبهشت سال جاری، در محل موزۀ تاریخ علم باغ نگارستان برگزار می‌ شود.
این کارگاه شامل چهار جلسه است و جلسۀ اول این کارگاه سه‌شنبه 26 اردیبهشت ساعت 13 با عنوان «آشنایی با اسطرلاب» برگزار می شود. در این جلسه مخاطبان با ارائۀ مطالبی در زمینۀ تاریخ اسطرلاب، انواع اسطرلاب، وجه هنری اسطرلاب و ... با اسطرلاب به صورت کلی آشنا می‌شوند. جلسۀ دوم این کارگاه نیز روز سه‌شنبه ساعت 15 با عنوان «کاربرد اسطرلاب» برگزار می شود و در این جلسه کاربردهای کهن و کاربردهایی که امروز می‌توان برای اسطرلاب در نظر گرفت شرح داده خواهد شد.
جلسۀ سوم این کارگاه نیز به «مبانی هندسی ساخت اسطرلاب» اختصاص دارد , و در روز چهارشنبه 27 اردیبهشت ساعت 13 برگزار می شود. جلسۀ پایانی این کارگاه ها نیز 27 اردیبهشت ساعت 15 برگزار می شود. این جلسه به ساخت اسطرلاب اختصاص دارد و در آن با استفاده از ابزار تهیه شده مخاطب خود نمونه‌هایی از اسطرلاب خواهد ساخت.
علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام می‌توانند با شماره تلفن‌های 33119586 و 33119098 تماس بگیرند. در پایان برگزاری کارگاه ها نیزگواهی شرکت درکارگاه به شرکت‌ کنندگان ارائه می‌شود.
گفتنی است «اسطرلاب» یکی از قدیمی‌ترین ابزارهای نجومی است که از زمان باستان مورد استفادۀ منجمان بوده است و وجه هنری این ابزار سبب شده که امروزه در بسیاری از موزه‌های دنیا نمونه‌هایی از آن وجود داشته باشد. اغلب اولین مفهومی که با شنیدن نام اسطرلاب به ذهن می‌رسد طالع‌ بینی و احکام نجوم است؛ در حالی‌ که اسطرلاب در واقع یک ابزار محاسبه‌ گر برای حل مسائل نجومی بوده است. به علاوه از اسطرلاب به عنوان ابزار اندازه‌گیری زاویه در کاربردهای غیرنجومی نیز استفاده می‌شد. حتی امروز نیز می‌توان اسطرلاب را برای برخی مقاصد به کار برد.
قدیم‌ترین نشانه از ساخت چنین ابزاری در دورۀ اسلامی به کتاب الفهرست ابن‌ندیم برمی ‌گردد، جایی که او فزاری (سدۀ دوم هجری) را اولین کسی معرفی می‌کند که در جهان اسلام اسطرلاب ساخت. این ابزار که مطمئناً در یونان باستان ابداع شده است، در دورۀ اسلامی دچار تحولات بسیاری گردید به نحوی که هویت کنونی خود را مدیون مسلمانان است. دوایر سمت و تقریباً تمام کاربردهای پشت اسطرلاب در دورۀ اسلامی به این ابزار اضافه شده است.
تحقیقات بسیاری بر روی این ابزار چه توسط مستشرقین غربی و چه محققان ایرانی انجام شده است. در سال‌های اخیر چهار پایان‌نامه در مورد انواع مختلف این ابزار نجومی در پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران به انجام رسیده است. مبانی هندسی اسطرلاب، اسطرلاب زورقی، اسطرلاب خطی و اسطرلاب مسرطن در این پایان‌نامه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.