ماهنامه نجوم در طول یکسال گذشته چند برنامه ی ترویجی- علمی را در بام تهران برگزار کرد. از جمله این برنامه ها رصد و پخش فیلم در شب یوری, 24 فروردین 91, رصدماه گرفتگی 19 آذر 90 و چندین رصد عمومی دیگر بود. در ادامه ی این برنامه ها, در 8 اردیبهشت 91 , یکی از باشکوه ترین برنامه های ترویجی ماهنامه ی نجوم به مناسبت روز جهانی نجوم در ایستگاه یک توچال (بام تهران) برگزار شد.
این برنامه با حمایت موسسه ی طبیعت آسمان شب به مدیریت آقای بهرنگ امین تفرشی، انجمن نجوم ایران، مجموعه ی تفریحی- فرهنگی تله کابین توچال و سازمان فضایی ایران در تاریخ 8 اردیبهشت از ساعت 10 صبح الی 23 برگزار شد. برنامه های این روز شامل:
سفری از زمین تا کیهان
یکی از جالب توجه ترین بخش ها گالری تصاویر از زمین تا کیهان بود که با همکاری انجمن علمی دانشکده ی مهندسی هسته ای و فیزیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک تهران) اجرا شد. گروهی از منجمین آماتورِ علاقه مند در مورد این تصاویر زیبا به بازدیدکنندگان توضیحاتی ارائه دادند.
تلسکوپ هایی رو به آسمان
ابزار رصدی مانند دوربین دوچشمی و تلسکوپ و به ویژه تلسکوپ ها در محل رصد وجود داشت. 14 رصدگر به سرپرستی آقای فرزاد زمان فر از نخستین ساعت برنامه میزبان افرادی بودند که برخی برای نخستین بار از پشت چشمی تلسکوپ به دوردست نگاه می کردند. گاهی موضوعات زمینی مانند ایستگاه های تله کابین توچال در میدان دید ابزار نجومی قرار می گرفت و گاهی این ابزار با نصب فیلترهای مخصوص رصد خورشید به خورشید نگاه می کردند. وجود تعدادی لکه ی خورشیدی بزرگ بر چهره ی خورشید باعث جذاب تر شدن این رصد شده بود. در بعدازظهر بعضی از این تلسکوپ ها به رصد قمر زمین مشغول شدند. هیجان افراد پس از قرار گرفتن پشت چشمی ابزار نجومی و دیدن چهره ی تقریبا متفاوتی از ماه و خورشید بسیار دیدنی بود. پس از تاریکی آسمان برخی از چراغ های ایستگاه یک مجموعه توچال خاموش شد تا رصدگران به رصد سیارات و اجرام غیر ستاره ای پر نور آسمان بپردازند. با تاریک تر شدن هوا علاقه مندانِ بیشتری پشت هر یک از ابزار نجومی منتظر رصد اجرام آسمانی بودند.
یکی از جالب توجه ترین تلسکوپ های حاضر در برنامه برای یکی از میهمانان بود. ایشان تلسکوپ 18 اینچی و عدسی های دست ساز خود را به همراه داشت و در کنار بقیه ی تلسکوپ ها نمایشکاه کوچکی ترتیب داده بود.
سرپرست گروه رصدی روز نجوم فرزاد زمانفر و همکاران این بخش سهیل اربابی, علیرضا محسنی مطلق, مریم صالحی, داوود منصوری, فرجادفر, پاشا مجیدی, طاها قوچکانلو، علیرضا جوادی، مهرداد صمدی و همکاران موسسه ی طبیعت آسمان شب بودند.
غرفه های نجومی
غرفه های نجومی بخش دیگری از برنامه ی روز نجوم در بام تهران بودند. در این روز گروه ها و مراکز و موسسات فعال و موفق نجومی در قالب 36 غرفه ی نجومی برای این روز آماده شدند. هر یک از غرفه ها به توضیح بخشی از علم نجوم و یا فعالیت های منجمان آماتور یا حرفه ای پرداخته اند. دانش آموزان و دانشجویان در چند غرفه به تشریح علم نجوم می پرداختند.
غرفه های حاضر در این برنامه شامل:
- ماهنامه ی نجوم
- شرکت تله کابین توچال
- رصدخانه ی ملی ایران
- گروه غیر حرفه ای رویت هلال ماه (UGCS)
- انجمن نجوم ایران
- موسسه ی طبیعت آسمان شب
- فروشگاه پیکسل
- شرکت سامیانگ
- ساعت آفتابی
- اکوکمپ متین آباد
- شرکت نادکو
- انتشارات گیتاشناسی
- آلودگی نوری
- صور فلکی و مدل ماه و دایره البروج (انجمن نجوم ماژلان)
- پرسش و پاسخ
- تاریخ نجوم (گروه نجوم فرهنگسرای شفق)
- طاها در کهکشان
- نانو و فضا (گروه ریشتر)
- گروه سپهر
- مرکز نجوم شهرری
- منظومه شمسی
- گذر زهره
- نجوم دانشگاهی (دانشگاه صنعتی شریف)
- خورشید و گرفت ها(دانشگاه علوم و تحقیقات)
- تحول ستاره ها (دانشگاه علوم و تحقیقات)
- سحابی ها (دانشگاه علوم و تحقیقات)
- شهاب ها و دنباله دارها (دانشگاه علوم و تحقیقات)
- شفق قطبی (دانشگاه علوم و تحقیقات)
- نظریات پیدایش جهان (دانشگاه علوم و تحقیقات)
- فضا (دانشگاه علوم و تحقیقات)
- کهکشان ها و کیهان شناسی و اختر زیست شناسی (گروه ستاره شناسان برساوش)
- نشانه های نجوم در قرآن مجید (دانشگاه آزاد تهران جنوب)
- کودکان
- ستاره های آسمانی
- مجله لذت فیزیک
کافه ی نجومی نیز میزبان میهمانان برنامه ی روز نجوم بود و با کیک شکلات با طعم زحل، کیک تیرامیسو از ماه، هات چاکلت فضایی، انواع چای با طعم های نجومی، موکای خورشیدی، کاپوچینوی قطبی، سیاه چاله ی آمریکانو ، چیپس و پنیر با سس کهکشانی و اسنک ژامبون اورانوس آماده ی پذیرایی از میهمانان بود.
سفر در تاریخ و دیدار با دانشمندان
بسیاری از بازدیدکنندگان از مصاحبت با دانشمندان بزرگ نجوم از جمله گالیله گالیله ای, یوهانس کپلر و غیاث الدین جمشید کاشانی استفاده می کردند. این دانشمندان در روز نجوم در میان بازدیدکنندگان بودند و به شرح زندگی و کشفیات خود پرداختند. این بخش از برنامه با همکاری هنرمندانی از گروه مهرآوران برگزار شد و از جذاب ترین بخش های برنامه بود.
سخنرانی ها
از ساعت 16:30 در محوطه ی ایستگاه یک توچال بخش دیگری از برنامه های ماهنامه ی نجوم در روز جهانی نجوم آغاز شد. در این بخش اساتید و کارشناسان در زمینه های مختلف نجوم آماتوری و حرفه ای سخنرانی کردند. بسیاری از این سخنرانی ها با استقبال علاقه مندان روبرو شد. این سخنرانی ها به شرح زیر است:
- پاشا مجيدي نجوم در ايران باستان
- کاظم کوکرم و پاشا مجیدی پرسش و پاسخ
- دکتر منصور وصالی نجوم در سایر کشورها
- آریا صبوری گذر سیاره ی زهره از مقابل خورشید
- محسن ايرجي خورشيد ولكه هاي خورشيدي
- فاطمه عظيم لو عالم ما
- مهندس شهرام يزدان پناه سفرهای فضایی
- حامد ميرزا خليل آلودگي نوري
- اشين دانیلی ذاكاريان عكاسي نجومي و جذابيت هاي آن و پخش اسلایدشو عکس های نجومی
- دکتر سپهر اربابی نگاهی به تلسکوپ های بزرگ
- كاظم كوكرم آشنايي با نجوم
با توجه به گستردگی و اهمیت برنامه بسیاری خبرنگاران از واحدهای مختلف صدا و سیما و نشریات در این برنامه حضور داشتند و پوشش خبری مناسبی از برنامه انجام شد.
تیم برگزارکننده ی برنامه:
زهرا رحیمدل, الهام خیاط عالی, فاطمه عظیم لو، فائزه آقایی, رامینا دنیا دیده, بابک مشمولی, پاشا مجیدی, سهیل رضا سلطانی, آرش عبدلی، فاطمه هاشمی نیاری
سایر همکاران:
مهدی زمانی, حمیدکریمی, مینا اخیانی, شقایق خداخواه, نرگس سلمانی, صدف خادم, نسیم بهروش, سهیل اربابی, شیفته شافعیان، نسرین شمس اله، مسعود حسینی نیازی، نیلوفر پیلغوش، افشین دری و عبدالله هاشمی نیاری
عکس ها از مهدی زمانی(نجوم)
فاطمه هاشمی نیاری
دبیر برنامه ی روز نجوم ماهنامه ی نجوم در بام تهران