در سایت http://eclipse.gsfc.nasa.gov/OH/transit12.html شکل بالا را می توانید مشاهده کنید که محاسبات آقای فرد اسپناک در مورد گذر زهره ی ۹۱ قرار گرفته است.

با توجه به نزدیک تر شدن پدیده ی گذر زهره ی سال ۹۱ و نیاز منجمین سراسر کشور به جدول زمان بندی دقیق بر اساس محل رصد خود، استفاده از انواع پیش بینی ها به روش های مختلف باعث ایجاد نوعی سردرگمی در بین منجمین شده است که کارگروه گذر زهره با توجه به مسئولیت همه جانبه ی خویش در این راستا به بیان اشکال یکی از مبانی اصلی این زمان سنجی ها که از طرف سایت ناسا و آقای فرد اسپناک منتشر شده است پرداخته و جدول زمان بندی دقیق تری را بر مبنای جداول نجومی جدید به همراه شکل کلی گذر زهره در هر یک از مراکز استانهای کشور منتشر می کند تا جهت هر چه دقیقتر کردن برنامه های علمی دوستان مورد استفاده قرار گیرد.

همانطور که مشاهده می کنید، محاسبات مبنای زمین مرکزی آقای اسپناک نشان می دهد که اوج گذر تقریبا در مرکز زمانی بین برخورد اول و برخورد چهارم قرار گرفته است، این عدد با توجه به اینکه زمین در حین گذر ۹۱ در حال دور شدن از خورشید بر روی مدار خود است و بر همین اساس سرعتش نیز در حال کاهش است باعث پدیده ای خواهد شد که در طول گذر، سرعت زاویه ای ظاهری زهره از روی قرص خورشید سریعتر حرکت کند ( این مورد در مورد خود مدار زهره نیز صادق است اما با توجه به اینکه مدار زهره بیشتر به سمت دایره ی کامل شدن میل می کند، از این موضوع می توان چشم پوشی کرد )، بنابراین اوج گذر به هیچ عنوان نمی تواند در مرکز زمانی بین دو برخورد قرار گیرد و این پدیده چیزی است که در محاسبات آقای اسپناک به نظر میرسد که وارد نشده است. همچنین همانطور که در شکل می بینید در این محاسبات از جدول نجومی VSOP87 استفاده شده است که مدل قدیمیتری نسبت به محاسبات کارگروه گذر زهره است که از جدول نجومی DE423 استفاده کرده است. دلتا تی در این محاسبات در حدود ۶۶.۷ ثانیه در نظر گرفته شده است که این فاکتور به دقت قابل تعیین نیست ولی کارگروه از آخرین اعداد موجود یعنی ۶۷ ثانیه استفاده می کند. به این دلیل که محاسبات آقای اسپناک مبنای محاسبات بسیاری در سراسر جهان بوده اند، اشکالات ذکر شده در  این مقاله در بسیاری از محاسبات انجام گرفته به چشم می خورد.

نویسنده: آیدین محمد ولی پور – مسئول کارگروه ویژه ی گذر زهره IOTA/ME

* منتشر شده در خبرنامه شماره 17 قسمت خاورمیانه ای IOTA

www.iota-me.com