گزارش نویسی علمی در گذر زهره

این متن، ایمیل سوم و کلی است که برای تیم های رصدی گذر زهره که پیش از این ثبت نام کرده بودند توسط IOTA/ME ارسال شده است.

الف) گزارش علمی چیست؟

یکی از مهمترین مشکلات جامعه نجوم آماتوری ما چه در نجوم عملگرا و چه جنبه های دیگر گزارش نویسی است. در بسیاری اوقات حتی زمانی که همایش، نمایشگاه یا یک شب رصدی برگزار می شود تا مدت ها گزارشی در کار نیست و پس از این مدت هم گزارش هایی همانند خاطره نویسی را در وب سایت ها و مجلات شاهد هستیم.

در اهمیت گزارش نویسی گفته شده که یک آزمایش یا کشف هر قدر هم مهم باشد، ولی اگر به نحو صحیح به سایر مردم منتقل نشود بی ارزش خواهد بود. تهیه گزارش بخش مهمی از کار یک منجم جدی در هر حیطه ی است.

درواقع از زمانی كه خط پدید آمد و زندگی اجتماعی اولیه شكل گرفت، و بسیاری از جنبه های زندگی انسانی نیاز به تحقیق و بررسی پیدا كرد، اهمیت گزارش ‌نویسی مشخص‌ شد و ارتباط كتبی اجتناب ناپذیر شد، تا هم مردم از فعالیت های انجام شده باخبر شوند و هم مبنایی برای ادامه کار توسط  آیندگان باشد.

گزارش در اصطلاح به مطلبی گفته می‌شود كه از شرح، تفسیر، بیان، تحلیل مطالب و نیز علل مسائلی خاص را بیان كند. در زبان انگلیسی "To Report"در معنی‌ گزارش دادن استفاده می‌شود كه ریشه لاتین دارد؛ همچنین در لغت نامه دهخدا کلمه "گزارش" به معنی به جای آوردن، انجام دادن، اظهارنظر كردن، در میان نهادن و شرح و تفسیر كردن آمده است.

گزارش ‌نویسی امروزه عبارت است از نوشتن اطلاعات، رویدادها، علل مسائل و رویدادها، و تجزیه و تحلیل منطقی آنها همراه با تمامی جوانب، برای اطلاع و یا رسیدن به راه‌ حل‌ های مناسب، كه به صورت مختصر، روشن، ساده، کامل، طبقه بندی شده و منظم تدوین شده و بر دو اصل "ساده نویسی" و "سالم نویسی" استوار باشد.

در خصوص فعالیت های ترویجی نجوم عموما گزارش هایی برای مجلات و وب سایت ها تهیه می شود، و باید در اینجا اصل اولیه گزارش نویسی که مدنظر قرار گرفتن "خواننده گزارش" است در نظر گرفته شود؛ اما در گزارش هایی که مربوط به فعالیت های عملگرا می شود نه تنها باید گزارشی از جنس گزارش های عمومی تهیه شود، بلکه بایستی گزارشی علمی با تمام داده ها، سوابق و نتایج برای مجامع علمی زیربط نوشته و در کمترین زمان ممکن ارسال شود.

چند نکته عمومی که در گزارش نویسی بهتر است به آنها توجه شود:

1. اولین کاری که پس از انجام یک فعالیت رصدی و تحلیل آن باید انجام دهیم دریافت اطلاعات جانبی دیگر است، مانند نقشه های پیش بینی، وضع آب و هوا و غیره.

2. معمولا سه نوع گزارش بر اساس مخاطب پس از انجام هر فعالیت جدی نجومی پیشنهاد می شود. نوع اول، گزارش به خودتان است. مهمترین مشخصه ی یک منجم جدی منظم بودن فعالیت هایش است. شما باید سعی کنید کلیه اسناد و مدارک و داده ها را به طور منظم برای خودتان ذخیره کنید. نوع دوم، گزارش به مجلات و وب سایت ها است که در اینجا نتیجه رصدها مورد توجه است و نه جزئیات داده ها؛ نوع سوم گزارش علمی به مجامع علمی است که به هیچ عنوان نباید خاطره نویسی را در آن وارد کرد. در این نوع گزارش باید تمام اسناد و عکس ها و داده ها را با تمامی جزئیات جمع آوری، دسته بندی و ارسال کرد.

3. در بسیاری از مواقع ممکن است رصدها به دلایل مختلفی ناکام بماند. عللی همچون مشکلات ابزاری، غبار، انتخاب نامناسب محل رصد، انتخاب نادرست چشمی، وزش باد و لرزش ابزار، و...؛ به یاد داشته باشید حتی اگر رصدها به هر علتی ناموفق هم بوده لازم است گزارش مفصلی با تاکید بر علل نوشته شود. ممکن است نیازی به ارسال این گزارش ها برای مجلات و وب سایت ها نباشد ولی نوشتن گزارشی مفصل برای خودتان و یا مجامع علمی تخصصی، در آینده تجربیات ارزنده ای را در اختیار شما قرار خواهد داد.

4. زمان ارسال گزارش یکی دیگر از مشکلات عمومی در نجوم آماتوری کشور ماست؛ مهمترین علت این مشکل، تفکر برگزار کنندگان برنامه های نجومی و اجرا کنندگان پروژه های جدی نجومی است که تصور می کنند پس از برگزاری برنامه یا رصد، فعالیت آنها تمام شده است. درواقع اگر شما نتوانید فعالیت خود را به صورت صحیح و در کمترین زمان ممکن منعکس کنید، شاید ارزش علمی و عمومی تمام فعالیتی که برای آن زمان گذاشته اید کم رنگ شود.

5. از نوشتن نوع تغذیه، نحوه ایاب و ذهاب و مواردی که بیشتر جنبه تفریحی در طول رصد دارند در یک گزارش علمی خودداری کنید؛ با این حال نوشتن همین موارد در یادداشت های خصوصی می تواند در انتخاب تغذیه مناسب، نوع پوشش و ... تجربه مناسبی را در اختیار شما قرار دهد.

6. در برخی از شاخه های نجوم عملگرا، فرم های ویژه ی از قبل توسط مجامع علمی تعیین شده اند و نیازی به تهیه فرم و نوشتن تشریحی گزارش نیست؛ در خصوص گذر هم این فرم ها در اختیار شماست که می توانید از آن استفاده ببرید.

بنابراین در خصوص گذر زهره لازم است ضمن پر کردن دقیق فرم ثبت رصد تمامی مدارک را هم ضمیمه کنید؛ منظور از مدارک این موارد است: طراحی هایی که انجام داده اید و زمان آنها را نوشته اید، عکس هایی که با زمان دریافت آن ثبت کرده اید، عکس میدان دید باز از افق شرق، عکسی از تیم رصدی همراه با ذکر اسامی.

ب) ارسال گزارش

گزارش ها که شامل فرم ثبت رصد و اسناد ضمیمه آن است را سعی کنید در کمترین زمان ممکن به آدرس ایمیل iotamiddleeast@yahoo.com ارسال فرمایید.

کلیه گزارش ها با نام گروه رصدی آن منتشر می شود و مورد تحلیل قرار می گیرد. این گزارش ها پس از تایید اولیه، برای یک تیم بین المللی جهت تحلیل ارسال می گردد.

با احترام

آتیلا پرو

رئیس قسمت خاورمیانه ای IOTA

www.iota-me.com