شايد مردمانمان تا ساعاتي قبل از گذر،از چراييه مهم بودن آن اطلاع چنداني نداشتند،اما آنجا كه صحبت به نديدن 105ساله ميرسيد،احساسات را قلقلك ميداد كه "چرا من نيز در آينده بيانگر گذري اين چنين نباشم؟"
ايلام شهري كه علاقمندانش بي شمار،اما مكان خاصي را براي فعاليت هاي رصدي خود سراغ نداشتند،مردمي كه به علت كمبود امكانات،مي خواستند بي تفاوت از كنار گذر ناهيد بگذرند.
روژاوا يك ماه پيش مركز علوم و ستاره شناسي خود را آماده ساخت و خواست گام را به گونه اي بردارد كه در ذهن مردمانش ماندگار بماند.
روژاوا به معناي غروب است،اما طلوع خود را همزمان با طلوع خورشيدي قرار داد كه با طلوع هاي ديگر خود تفاوتي فراوان داشت.آمد و خاطره اي زيبا را بر ديده ي مردمان شهرش ثبت كرد.
اين اولين بار در شهرمان بود كه رصدي عمومي در قالب يك تيم علمي تشكيل ميشد.تلسكوپ را به ميان چشم هاي كودكان و بزرگسالاني برديم كه يا نامش را شنيده بودند و يا بر صفحه ي جادويي تلويزيون ديده بودند!خواستيم ما اندك جامعه ي آماري شهرمان نباشيم كه فردا روز فرزندانمان ادعا كنند،گذشتگانشان گذر ناهيد بر خورشيد را ديده اند!
برنامه ريزي ما كامل بود،اما آنچه از آن هراس داشتيم پديده ي معمول گرد و غبار بود كه چند سالي است آسمان شهرمان را مورد هجوم خود قرار ميدهد!و چه ناگوار بود اگر گذر را از دست ميداديم.
طلوع خورشيد آغاز شد و ما كه به علت شرايط جغرافيايي تماس اول و دوم را از دست داده بوديم،چند ساعت باقيمانده از گذر برايمان لحظه به لحظه،ثانيه به ثانيه شدند.
هر لحظه مشتاق ديدن بوديم و بر دلتنگيمان افزوده ميشد كه 105 سال نزديك به شروع شدن است!
استقبال از برنامه به حدي بالا بود كه نه تلسكوپ و نه عينك هايمان جوابگوي اشتياق مردم نبودند،مردمي كه تشنه ي دانستن بودند.
انگار روژاواي ما زلزله اي در حس كنجكاويشان بر پا كرده بود،سؤال بود و سؤال كه پرسيده ميشد.
چرا لكه هاي سطح خورشيد سياه هستند؟
منظور از تماس چيست؟
چرا ماه به هنگام كسوف به طور كامل خورشيد را ميپوشاند؟
چرا و چرا و چرا؟
و كسانيكه ميدانستند اهميت اين گذر فقط به خاطر اين نيست كه تا 105 سال ديگر رخ نميدهد،كه اين يكي از جنبه هاي گذر است و حال از ما ميخواستند جنبه هاي علمي را كه دانشمندان از اين گذر دريافت ميكنند بدانند.
و ما كه واقعأ ذوق زده بوديم از سؤالاتي كه پرسيده ميشد.
اين رصد علاقمندان را به آسمان هدايت كرد و ديگر نميتوانستند اشتياق خود به فضا را انكار كنند و دانستند كه روژاوا مركزي است كه ميتواند به سؤالات آنان پاسخ دهد.
ما انسانهاي خوشبختي بوديم كه توانستيم گذر ناهيد را مشاهده كنيم،كودكاني كه ديروز آمدند،فردا روز مادران و پدراني خواهند شد كه به يادگار از اين روز براي كودكانشان حرفها خواهند داشت.
همه ي ما،حتي ابزارهايمان از لحظه اي كه ناهيد از خورشيد گذشت گرانبها شديم،براي گرانبها شدن ديگر نياز به گذر زمان نبود.از لحظه اي كه 105 سال آغاز شد ما به تاريخي پيوستيم كه در طول عمر چندين و چند ساله ي زمين،هشتمين بار بود كه اين پديده با ابزارهاي نجومي رصد ميشد.
105 سال ديگر خواهد رسيد،روزگاري كه ما ديگر نيستيم و آيندگاني كه شايد نوشته هاي امروز ما،ديده ها و ثبتهاي ما،براي آنان راهگشايي كند.
مريم محمدي
مركز علوم و ستاره شناسي روژاوا