گزارش برگزاری جشنواره گذر زهره
بدون شک
گذر سیاره ناهید یکی از نادرترین و با شکوه ترین پدیده های آسمان و مهمترین رویداد
نجومی سال جاری به شمار می رود. در اهمیت آن همین بس که بدانیم گذر زهره در هر قرن
حداکثر 2 بار اتفاق می افتد و ممکن است در یک قرن حتی یک بار هم روی ندهد و ما
منجمان آماتور این دوران بسیار خوش اقبال بوده ایم که توانسته ایم در زمان حیات
خویش دو بار شاهد گذر سیاره زهره باشیم. گذر 17 خرداد سال 1391 آخرین گذر ناهید در
قرن 21 میلادی بود و گذر بعدی سیاره زهره در آذر ماه سال 1496 خورشیدی یعنی حدود
105 سال دیگر اتفاق خواهد افتاد. در طول این 105 سال منجمان آماتور زیادی از رصد و
ثبت این پدیده نادر بی نصیب خواهند ماند.گذر سیاره ناهید در 17 خرداد ماه 1391
خورشیدی دومین گذر این سیاره در عصر ارتباط و پس از پیدایش اختراعاتی چون کامپیوتر
و دوربین های دیجیتالی بود. از سوی دیگر، گذر پیشین این سیاره در 19 خرداد 1383
خورشیدی خاطره ای به یاد ماندنی در ذهن علاقمندان به نجوم به ویژه آماتورها به جای
گذاشته است.
در سرزمین
ما ایران که از دیرباز مهد علم و پرورش دهنده دانشمندان بزرگ بوده است پیشینه
تاریخی و اسناد ارزشمندی از گذرهای قبلی سیاره ناهید به یادگار مانده است. از جمله
ابن سینا، دانشمند بزرگ ایرانی که مطابق برخی از اسناد تاریخی نخستین رصدگر گذر
ناهید به شمار می رود. به علاوه اسناد کاملا معتبری از حضور پژوهشگران آلمانی در
جلفای اصفهان به منظور ثبت گذر ناهید و همچنین رصد گذر این سیاره توسط عبد الغفار
نجم الدوله اصفهانی در زمان قاجاردر شمس العماره تهران
موجود می باشد.
ابن
سینا دانشمند ایرانی
عبدالغفار نجم الدوله اصفهانی
یادگار
گذر زهره در سال 1874 در اصفهان توسط گروه پژوهشگران آلمانی
با توجه
به اهمیت این پدیده لازم بود برای اطلاع رسانی، ثبت،عکاسی، مستند سازی و دیگر
فعالیت های مرتبط با این پدیده، برنامه ریزی گسترده ای باشیم و چون گذشتگان خود،
میراثی ارزشمند را به نسل های آینده تقدیم کنیم. از سوی دیگر حفظ و صیانت از اسناد
تاریخی این پدیده نادر نیز از اهمیت خاصی برخوردار بود. نخستین فعالیت های مهم در
برگزاری جشنواره گذر زهره با طرح برنامه های متنوعی نظیر نمایش اینترنتی گذر زهره
طرح نامه ای به آیندگان مسابقه نقاشی و عکاسی گذر و ایجاد بنای یادبود گذر زهره
همراه شد و از فروردین ماه
1391 تبلیغات و اطلاع رسانی در این خصوص آغاز شد.
موسسه
آسمان پارس ، شرکت اختر سپهر سپاهان،
ماهنامه بین المللی آسمان شب و مرکز
آموزش نجوم ادیب اصفهان طی نشستی برنامه ریزی های برگزاری جشنواره گذر زهره را آغاز
کردند. در مراسم با شکوه روز جهانی نجوم در اردیبهشت ماه 1391 که در چندین نقطه شهر
اصفهان برگزار شد اطلاع رسانی گسترده ای در باره اهمیت پدیده گذر زهره انجام شد و
ضمن معرفی طرح ها، برنامه ها و مسابقات جشنواره، علاقمندان زیادی با نوشتن دست
نوشته های خود به رصدگران گذر بعدی در سال 1496 خورشیدی در برنامه های جشنواره شرکت
کردند.کمسیون
ملی یونسکو ایران به عنوان نخستین حامی جشنواره حمایت خود را از برگزاری جشنواره
اعلام نمود و از طرح ها و ایده های جشنواره به گرمی استقبال کرد.در گام بعدی سازمان
فضایی ایران، سازمان منطقه آزاد کیش، برنامه
تلویزیونی آسمان شب و شاخه
آماتوی انجمن نجوم ایران و سازمان
فرهنگی شهرداری اصفهان حمایت خود را از این جشنواره بزرگ اعلام کردند و گامی
بزرگ در جهت برگزاری سلسله فعالیت هایی با عنوان جشنواره گذر زهره رقم خورد. به
امید آنکه برنامه ها و فعالیت های گسترده و با شکوهی در جهت گرامی داشت این واقعه
کم نظیر در سطح دنیا نیز برگزار گردد و بدرودی به یاماندنی و خاطره انگیز به این
رویداد گفته شود.
برای اطلاع رسانی گسترده، پایگاه اینترنتی جشنواره گذر زهره با دو زبان فارسی و
انگلیسی به نشانی www.venustransit.ir در
اردیبهشت ماه 1391 رسما گشایش یافت.
ماهنامه بین المللی آسمان شب که پیشتر چند ویژه نامه برای گذر زهره
انتشار داده بود، رسما تبلیغات گسترده جشنواره گذر زهره را منتشر کرد. ضمن این که
با حمایت شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران در سایت
Asiac.ir اخبار و برنامه های این جشنواره به اطلاع گروه ها و مراکز
نجومی سراسر کشور میرسید. به علاوه با اطلاع رسانی گسترده از طریق پیام
کوتاه، پست الکترونیک، برنامه تلویزیونی آسمان شب، سایت های
اینترنتی مرجع از جمله آسمان پارس، یونسکو و ...بسیاری از علاقمندان با برنامه های
جشنواره گذر زهره آشنا شدند.
به منظور
بزرگداشت نام خلیج همیشه پارس کارشناسان رصدی مجموعه جشنواره گذر زهره در سواحل
جزیره زیبای کیش توسط آقای میثم ثمیعی و خانم منیر قاندی به همراه آقای محمد تقی
هاشمی همراه با تجهیزات متنوع رصدی مستقر شدند تا از کلیه علاقمندان دعوت
نمایند نظاره گر پدیده نادر گذر زهره به هنگام برآمدن آفتاب از خلیج همیشه پارس
باشند. پخش زنده تصاویر زنده گذر ناهید از ساحل کیش توسط موسسه آسمان پارس
ParsSky.com همانند پخش زنده اینترنتی برنامه گذر زهره که در سال 1383 برگزار شده
بود و پخش زنده تلویزیونی گذر توسط برنامه آسمان شب شبکه 4 سیما با همکاری صدا و
سیمای مرکز کیش به انجام رسید. سازمان فضایی جمهوری اسلامی ایران و سازمان منطقه
آزاد کیش تمامی هزینه های برنامه ها را به مدت 4 روز در جزیره زیبای کیش
بعهده گرفتند. علاوه بر آن اطلاع رسانی گسترده ای توسط روابط عمومی و معاونت فرهنگی
اجتماعی منطقه آزاد کیش در سطح جزیره صورت گرفت؛ همچنین رصدعمومی گذر زهره در نقاط
مختلف شهر اصفهان از جمله پارک کوهستانی صفه، حاشیه زاینده رود و برخی از مدارس
اصفهان تحت عنوان جشنواره گذر زهره برگزار شد.
گزارش برگزاری
به کوشش
سازمان منطقه آزاد کیش اطلاع رسانی برگزاری این جشنواره و رصد پدیده گذر زهره از
تاریخ 10/3/91 در سطح جزیره به منظور دعوت از مهمانان و ساکنان جزیره آغاز
شد.برنامه های جشنواره از شامگاه سه شنبه مورخ 16/3/91 با برگزاری 3 کارگاه توسط
تنی چند از فعالین و کارشناسان نجوم در شیراز در سالن ابن سینا واقع در مرکز همایش
ها و سمینار های بین المللی جزیره کیش آغاز شد. خانم عدلو در ابتدا به معرفی
منظومه شمسی و مقیاس کیهان برای علاقمندان نجوم پرداخت و بعد از آن نیز آقای ریاستی
فرد کارگاهی رادر زمینه گذر زهره برای عموم برگزار کرد، همچنین آقای فرزاد اشکر نیز
توضیحاتی در ارتباط با نحوه عکاسی از این پدیده نادر را برای شرکت کنندگان ارائه
داد. غرفه ای برای آشنایی حاضرین در کارگاه با مجموعه های برگزار کننده جشنواره گذر
زهره و همچنین توزیع مجلات
ماهنامه بین المللی آسمان شب و عینک های خورشیدی برای رصد ایمن خورشید و
غرفه ای نیز برای نجوم کودکان
توسط خانم منیر قائدی و خانم فاطمه شکرچی برپا شده بود. حضور مسؤلین سازمان منطقه آزاد کیش و
پوشش خبری زینت بخش برنامه های روز قبل از گذر زهره در جزیره زیبای کیش بود.شرکت
اختر سپهر سپاهان و موسسه آسمان پارس نیز در همین راستا اقدام به برگزاری کارگاه
های آموزشی ویژه کودکان و غرفه های نقاشی برای خردسالان نموده و در خاتمه نیز با
برگزاری رصد شبانه برای عموم مردم و مسؤلین در کنار اسکله قدیمی کیش اولین روز
جشنواره به پایان رسید و منجمان و علاقمندان برای رصد و عکاسی و کارشناسان فنی صدا
و سیما و برنامه آسمان شب شبکه 4 خود را برای پخش زنده این پدیده نادر و زیبای گذر
زهره در بامداد روز 17/3/91 آماده نمودند.
گزارش
اجرای جشنواره گذر زهره در جزیره زیبای کیش :
بالاخره
در ساعت 6:10 بامداد خورشید به همراه زهره در برابر نگاه ده ها دوربین عکاسی و فیلم
برداری پدیدار گردید . لحظه باشکوه و بیاد ماندنی که به خاطر وجود غبار در افق
بدون فیلتر با چشم قابل رویت بود. همزمان با ثبت این لحظه بیاد ماندنی توسط عکاسان
آسمان که برای رصد این پدیده از اکثر نقاط ایران به کیش سفر کرده بودند ، پخش زنده
این برنامه در صدا و سیما شبکه 4 برنامه آسمان شب و پخش اینترنتی آن توسط سایت
آسمان پارس انجام شد.
در نمایش گذر زهره کمک آقایان مسعود پروانیان و محسن شیرمردی به
همراه محمد رحیمی و خانم فاطمه شکرچی انجام شد. در طول نمایش تصاویر ذر زهره نزدیک
به 115000 بازدید از این برنامه اینترنتی انجام شد.
در
همین راستا تلسکوپ هایی برای رصد عمومی مردم در کنار ساحل مد نظر گرفته شده بود
،همچنین تصویر زیبای گذر زهره نیز بر پرده برای سایر علاقمندان نیز به نمایش گذاشته
شد.
هماهنگی و برنامه ریزی های انجام شده در جزیره کیش با یاری و کمک سرکار خانم محمدی
فر مدیریت شرکت اختر سپهر سپاهان و اقای محمد رحیمی
مدیر موسسه آسمان پارس به خوبی انجام شد. برگزاری جشنواره گذر زهره بازتاب
گسترده ای در سطح کشور و نیز رسانه های خارجی پیدا کرد به طوری که علاقمندان زیادی
در برنامه ها و مسابقات جشنواره شرکت کردند. بیش از 200 قطعه عکس و صدها دستنوشته
به زبان های فارسی، انگلیسی و فرانسوی نشانگر شرکت گسترده علاقمندان در جشنواره
بود. پس از پایان جشنواره مقرر گردید به همت سازمان فضایی ایران طی مراسمی در تیر
ماه 1391 ضمن اعلام نتایج مسابقه عکاسی و نقاشی به برندگان جوایزی اهدا گردد و پس
از رونمایی از دست نوشته های رصدگران گذر زهره در سال 1391 به رصدگران گذر بعدی در
سال 1496 خورشیدی، این نامه ها نسل به نسل به دست رصدگران 105 سال بعد برسد.
محمد
سلطان الکتابی - دبیر جشنواره گذر زهره
خرداد ماه
1391 خورشیدی