http://pourianazemi.com/پوریا ناظمی
سرانجام ۷ دقیقه ای که به ۷ دقیقه وحشت معروف شده بود، در میان غریو شادی دهها نفر از دانشمندان و مهندسان اتاق کنترل ماموریت آزمایشگاه علمی مریخ و میلیون ها نفری که در گوشه و کنار جهان چشم به این اتاق دوخته بودند، به جشنی جهانی متصل شد.
نخستین نمای مریخ نورد کنجکاوی از خاک مریخ
زمانی که سیگنال های دریافتی از مدارگرد اودیسه فرود مریخ نورد را تایید کردند، فریاد شادی در اتاق فرمان، که بیشتر اتاق نظارت بر ماموریت بود و به دلیل فاصله مریخ از زمین عملا قدرت مداخله در فرآیند فرود را نداشت، طنین انداز شد. اما زمانی که نخستین تصویر با کیفیت پایین از مریخ نورد کنجکاوی به زمین رسید، این فریادها به انفجاری شور انگیز بدل شدند.
جمعی از بهترین متخصصان و دانشمندان جهان در ناسا رقابتی نفس گیر را به پایان رساندند. در میانه بازی های المپیک و هیجان رقابت های مدال آوران لندن، این مریخ نوردی تنها و در فاصله ای دوردست بود که روح کنجکاوی انسان را به نمایش گذاشت.
شور موفقیت پس از یک دهه تلاش
اندکی پس از فرود موفق گروهی از مدیران پروژه به اتاق کنفرانس ناسا قدم گذاشتند و با تشویق های بی وقفه خبرنگاران مواجه شدند. اندکی بعد چارلز بولدون، رییس ناسا پشت تریبون قرار گرفت و این موفقیت را به تیم ماموریت، مردم آمریکا و همه کسانی که در سراسر جهان به این رویداد نگاه می کردند تبریک گفت. وی تاکید کرد این اولین گام محکم به سوی سفر انسان به مریخ به شمار می رود.
پس از او جان هولدر، مشاور علمی رییس جمهور با تبریک این موفقیت سخنان خود را با جمله به مریخ خوش آمدید آغاز کرد و پس از تشکر از همه افراد درگیر این پروژه سخنان کوتاهش را با جمله به پایان برد: «دراز باد عمر کنجکاوی آمریکایی».
فیروز نادری در اتاق فرمان پس از فرود موفق کنجکاوی بر مریخ
البته او عالی مقام ترین فردی نبود که فرود موفق کنجکاوی را تبریک گفت، باراک اوباما رییس جمهور ایالات متحده در پیامی که روز دوشنبه منتشر شد، فرود این مریخ نورد را تبریک گفت:
«امشب ایالات متحده، در سیاره مریخ تاریخ ساز شد. فرود موفق کنجکاوی که پیشرفته ترین و چشمگیر ترین آزمایشگاه سیاری است که بر سیاره دیگری تا کنون فرود آمده است، نماد بی سابقه ای از فناوری پیشرفته را ساخته است که تا آینده به عنوان نشانی از افتخار ملی ما باقی می ماند. این موفقیت ثابت کرد که حتی سخت ترین شرایط نیز نمی تواند با ترکیب ابتکار و عزم و اراده ما رقابت کند»
او در این پیام تاکید کرد که بی صبرانه منتظر شنیدن خبرهای کشفیات کنجکاوی در مریخ است.
البته آمریکایی ها حق هم داشتند چنین به این موفقیت افتخار کنند. علی رغم همه انتقادهایی که به تصمیم های سیاستگذارن آمریکایی در زمینه پژوهش و بودجه بندی علمی و به ویژه در سال های اخیر وارد شده است و کاهش بودجه بخش کاوش های رباتیک ناسا یکی از جدیدترین آن ها است، اما نمی توان به هیچ روی انکار کرد که این مدیریت و برنامه ریزی این کشور بوده است که جمعی از بهترین مهندسان و دانشمندان را از سراسر جهان به خود جلب کرده، پرورش داده و امکان بروز موفقیت آنها را فراهم کرده است. در اتاق فرمان و در میان برنامه ریزان این ماموریت شهروندانی با اصالت ژاپنی، چینی ، ایرانی، لبنانی و … حضور داشتند. اما جمع کردن همه این افراد در زیر یک سقف خود موهبتی است که از مدیریت ناشی می شود.
دارا صباحی پس از فرود مریخ نورد در اتاق فرمان
پس از سخنان هولدر، مجریان برنامه از پیراهن آبی ها دعوت کردند تا وارد سالن شوند. تقریبا همه اعضا درگیر در پروژه تی شرت های آبی رنگ ویژه این ماموریت را به تن داشتند. آنها در صفی طولانی و در میان تشویق های گرم و طولانی حاضران در سالن کنفرانس و در حالیکه این موفقیت خیره کننده را به یکدیگر تبریک می گفتند، سالن را دور زدند. رژه ای که می توان آن را دور افتخار قهرمانان علمی دیشب نامید.
چارلز الاچی، مدیر آزمایشگاه JPL پیش از آغاز سوال ها در باره این ماموریت گفت:«تمام مدت احساس می کردم در حال تماشای فیلمی هیجان انگیز هستم و هر دم باید به خود یادآور می شدم این داستانی واقعی است. اما مهمتر از آنچه ما در مریخ انجام دادیم کاری بود که در زمین انجام دادیم. امشب میلیون ها نفر و از جمله بسیاری از کودکان و نوجوانان در سراسر جهان با دیدن این لحظات الهام بخش تصمیم خواهند گرفت که قدم به دنیای علم و فناوری بگذارند و این مشعل را از ما تحویل گرفته و به نسل بعدی تحویل دهند. هزینه ای که ما برای این ماموریت انجام دادیم اگر بین مردم آمریکا تقسیم شود به هر فرد، هزینه ای ارزان تر از بلیت یک فیلم سینمایی می افتد اما ببینید ما با هزینه یک فیلم چه اثر الهام بخشی خلق کردیم و این فیلمی است که من در دیدنش تردید نمی کنم. امروز فرود را با موفقیت به پایان رساندیم ولی از فردا کاوش را شروع خواهیم کرد و بدانید که کنجکاوی ما را پایانی نیست.»
نمای فرود مریخ نورد به همراه چتر نجات از دید MRO
پیت تایسنگر یکی از مدیران بخش مهندسی و علوم جی پی ال. زمانی که روح و فرصت بر سطح مریخ فرود آمدند من اینجا با شما صحبت می کردم و هیچ وقت فکر نمی کردم روزی چنین حرفی را بزنم. اما تحربه امروز خیلی شیرین تر و بهتر از آن تجربه بود.
جلسه مطبوعاتی دیشب، البته به دلیل اینکه بلافاصله پس از فرود برگزار شد، بیشتر جشنی برای فرود بود و اطلاعات کمی برای انتشار وجود داشت. تصاویر اولیه رسیده از مریخ چرخ های مریخ نورد را نشان می داد که استوار روی سطح قرار دارد. البته بخش هایی از غبار ناشی از فرود در حاشیه تصویر ها دیده می شد. البته عدسی دوربین ها دارای پوششی است که این غبار برروی آن نشسته و این قاب هنگام آغاز ماموریت کنار می رود و این غبار در تصاویر بعدی وجود نخواهد داشت.
روز دوشنبه تصاویر جدید تری از مریخ با کیفیت بهتری به زمین رسید. البته هنوز تا آغاز ماموریت مراحل طولانی باید طی شود. دکل اصلی احتمالا فردا افراشته می شود و فردا باید در انتظار تصاویر رنگی و پانارمای با کیفیت بود. اما در بین تصاویر منتشر شده می توان لبه دهانه گیل را مشاهده کرد. همچنین در هنگام فرود مدار گرد MRO موفق شد عکس بی نظیری از مریخ نورد در حالیکه چترهای خود را باز کرده و آخرین مراحل را طی می کند تهیه و به زمین ارسال کند.
کلارا ما، دانش آموزی که نام کنجاوی را برای این ماموریت پیشنهاد کرده بود
دیروز در بین حاضران در اتاق کنفرانس جی پی ال، کلارا ما (Clara Ma) نیز حضور داشت. در سال ۲۰۰۸ ناسا برای نامگذاری این ماموریت مسابقه ای را با مشارکت فیلم سینمایی وال -ای ساخته پیکسار برگزار کرد و در آن از دانش آمزوان ۵ تا ۱۸ ساله خواست نام پیشنهادی خود برای این روبات و علتی که فکر می کنند باید این این نام، بر آن گذاشته شود را بیان کنند. از بین بیش از ۹ هزار پیشنهاد رسیده، مدیران ناسا در نهایت پیشنهاد کلارا را انتخاب کردند. او که در آن هنگام ۱۲ سال سن داشت در خطابه خود نوشته بود:
«کنجکاوی شعله جاویدانی است که همیشه و در اذهان همگان فروزان است. کنجکاوی است که هر روز صبح مرا از خواب بیدار می کند و مرا در برابر اینکه امروز چه شگفتی جدیید پیش رویم قرار دارد، هیجان زده می کند. کنجکاوی چنان نیروی قدرتمندی است که بدون آن ما به افرادی که امروز هستیم بدل نمی شدیم. کنجکاوی شورمندی است که ما را از خلال روزمرگی ها به پیش می برد. ما را به دانشمندان و کاوشگران بدل می کند و نیاز به پرسیدن سوال های جدید و شگفت زده شدن را در ما ایجاد می کند».
اینک همه مردم جهان پیشرفته ترین روبات ناسا را بر اساس پیشنهاد وی کنجکاوی می نامند.
دیروز اما ایرانیانی که به اتاق فرمان چشم داشتند، چهره های آشنایی را نیز در آن بین می دیدند. فیروز نادی که دقایقی بعد از فرود به اتاق فرمان آمد و دارا صباحی، یکی از مهندسان ارشد جی پی ال و ماموریت کنجکاوی که در اتاق فرمان در جشن فرود حضور داشت.
یکی از حاشیه های جالب توجه دیگر شب فرود، چهره ای بود که ناگهان به پدیده ای در فضای مجازی بدل شد. بابک فردوسی یکی از مدیران پرواز در اتاق فرمان به واسطه آرایش ویژه موهایش به سرعت مورد توجه قرار گرفت و تنها اندکی پس از آنکه تصاویرش از اتاق فرمان پخش شد کاربران توییتر بیش از ۱۰ هزار توییت درباره او منتشر کردند. لازم به گفتن نیست که ایرانی الاصل بودن او باعث شد در فضای مجازی و در میان کاربران ایرانی نیز او به یکی از خبرسازترین چهره های شب فرود تبدیل شود.
بابک فردوسی، مدیر پرواز در اتاق کنترل به پدیده فضای سایبری شب فرود بدل شد
داستان فرود مریخ نورد کنجکاوی در جشن بی نظیری به پایان رسید. اما این تازه آغاز اکتشافات این مریخ نورد است. پس از بررسی ها و آزمون های ابتدایی مریخ نورد نخستین گام های خود را در راه کاوشی طولانی بر خواهد داشت. کاوشی که حداقل ۲ سال زمینی به طول خواهد انجامید. اما از هم اکنون می توان دوره فعالیت بسیار طولانی تری را برای آن در نظر گرفت.
اینک مدیران ناسا می توانند با خیال راحت و دست پر بر سر میز مذاکره با تصویب کنندگان بودجه در امریکا بنشینند و آنها را مجبور به تامین هزینه های کاوش های بعدی کنند.
یافته های مریخ نورد کنجاوی در راه است و شاید این مریخ نورد در آستانه مهم ترین کشف بشر قرار داشته باشد. اینکه موجود زنده ای در فراسوی زمین در گذشته یا اکنون وجود داشته است یا نه؟
روزهای پر هیجانی در راه است.