شماره 227 ماهنامه نجوم (اردیبهشت و خرداد 1392) طبق وعده پیشین پانزدهم اردیبهشت منتشر شد و از نوزدهم روی گیشهها در دسترس خواهد بود. در این شماره رویدادهای نجومی از نیمه دوم اردیبهشت تا انتهای خرداد پوشش داده شده است.
گفتوگوی اختصاصی این شماره نجوم با بهرام مبشر، کیهانشناس و استاد دانشگاه کالیفرنیا صورت گرفته است. در این گفتوگو از وضعیت نجوم حرفهای در ایران گرفته تا تجارب بهرام مبشر از کار در معتبرترین موسسههای پژوهشی نجومی جهان و نگاه او به نقش علم در زندگی مورد بحث قرار گرفته است.در ژرفای این شماره، روایت سپهر اربابی بیدگلی را میخوانیم از رقابت میان دو دیدگاه علمی برای توضیح ماهیت ماده تاریک. او در مقاله «کیهانشناسی بر سر دوراهی»، به پیشینه اختلاف دو دیدگاه کیهانشناسی در توضیح ماهیت ماده تاریک پرداخته است. اگر میخواهید بدانید که ماده تاریک ماهیتی جدا دارد یا باید نظریه گرانش اصلاح شود، این مقاله را بخوانید.
یادداشت خبری این شماره به قلم شهرام یزدان پناه نوشته شده است که نگاهی متفاوت دارد به آخرین دستاوردهای سازمان فضایی ایران. محمدحسین الماسی، سیما قاسمی و حامد الطافی به بررسی تازهترین اخبار نجومی دو ماه اخیر پرداختهاند. خبر داغ اول را محمد حسین الماسی نوشته و مربوط به آغاز ثبت نام رسمی برای داوطلبان سفر با مریخ در پروژه مارس- وان است که به شرایط داوطلبان و چگونگی فرایند ثبت نام در این پروژه پرداخته شده است. دومین خبر درباره آغاز به کار یکی از بزرگترین پروژههای نجومی جهان است و خبر سوم، روایت سیما قاسمی است از تغییر در درصد مواد تشکیل دهنده عالم طی پروژه پلانک. پیشبینیها درباره احتمالی نورانی شدن و تاریخ ساز شدن دنباله دار آیسان موضوع دیگر تازههای این شماره به قلم حامد الطافی است.
در بخش آسمان در این ماه، روشی ساده برای پیدا کردن ناحیهای پر از کهکشان در آسمان تشریح شده است و چگونگی رصد جابهجایی سه سیاره عطارد، زهره و مشتری با چشم غیر مسلح در نیمه اول خرداد مورد بررسی قرار گرفته است. در صفحه سیارهنما، با استفاده از نمودارهایی، روشی ساده برای یافتن سیارهها با چشم غیرمسلح در آسمان و تعقیب جابهجایی آنها ارائه شده است. در صفحه پیشنهاد بخش آسمان هم، سه موضوع منتخب ماه خرداد برای رصد با چشم غیرمسلح، دوربین دوچشمی و تلسکوپ مورد بررسی قرار گرفتهاند.
شماره 227 سه گزارش اصلی دارد که به ترتیب به سه رویداد نجومی مهم کشور در دو ماه اخیر میپردازد: ماراتن مسیه، روز نجوم و شب یوری؛ در گزارش ماراتن مسیه به قلم کاظم کوکرم، همه چیز درباره ماراتن مسیه از تاریخچه برگزاری این رقابت در ایران تا چگونگی برنامهریزی و اجرای دومین ماراتن مسیه ماهنامه نجوم در 24 و 25 اسفند 1391 سخن گفته شده است. از این که چه چالشهایی پیش روی این برنامه بوده و چطور این چالش تبدیل به فرصتهایی برای خلق یک رویداد نجومی به یاد ماندنی شد. اینکه چطور ماراتن مسیه با سبکی جدید اجرا شد. اسامی برندگان منتخب ماراتن مسیه و 3 عکس برگزیده بخش عکاسی ماراتن از جمله بخشهای این گزارش است.
در گزارش روز نجوم که برنامههای آن در سیام فروردین امسال اجرا شده بود، به گزارشهای دریافتی از روز نجوم امسال از سراسر ایران پرداخته شده است. از آنجا که تعداد گزارشها و عکسهای دریافت شده بسیار زیاد بود، چاره را در این دیدیم که گزارشهایی که از گروهها و انجمنهای نجومی به ترتیب زمانی زودتر به تحریریه رسیده است در این شماره مورد بررسی قرار گیرند و بقیه گزارشهایی که دیرتر رسیده بودند همراه با عکسهایشان به صورت افزونه در وبگاه نجوم منتشر شوند. نقاط قوت برنامههای گروه های نجومی بر اساس آنچه به ماهنامه نجوم گزارش دادهاند مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدهاند.
جشن شب یوری، رویداد بین المللی برای گرامیداشت سالگرد نخستین سفر انسان به فضا است. امسال 27 گروه و انجمن نجومی در ایران در برگزاری شب یوری نقش داشتند. این گزارش را فاطمه هاشمی نیاری هماهنگکننده برنامههای شب یوری در ایران تنظیم کرده است. او سعی کرده است در این گزارش به منتخب این برنامهها بپردازد و ویژگیهای جشن شب یوری امسال گروههای نجومی را بررسی کند.
عکسهای برتر صفحه قاب ژرف شماره 227 را همچون شماره قبل اشین دانیلی ذکریان انتخاب کرده است. شرحی درباره چگونگی ثبت این تصاویر خیره کننده در کنار آنها ارائه شده است که میتواند مورد توجه علاقه مندان بهعکاسی باشد.
در صفحه راهنمای این شماره تازهترین منابع از قبیل کتابها، فیلمها و وبگاهها در حوزه کیهان شناسی به روایت علی ابراهیمی سراجی معرفی شدهاند. اشاره به آخرین خبرهای همایشها و باشگاههای نجومی پیشرو به همراه وقایع نجومی نیمه دوم اردیبهشت و خرداد 1392 بخش دیگر راهنمای شماره 227 نجوم است.
داستان علمی-تخیلی به قلم نویسنده مشهور، فردریک پل جونیور و ترجمه بابک واحدی، آخرین بخش ماهنامه نجوم شماره 227 را تشکیل میدهد.
شماره 228 ماهنامه نجوم (تیر 1392) نیز در نیمه خرداد منتشر خواهد شد تا اشکالات ناشی از سامانه توزیع و پست موجب دیر رسیدن ماهنامه به دست خوانندگانش نشود.
وبگاه : http://nojum.ir/