محمود حاجزمان
برندگان چهارمین مسابقه بینالمللی عکاسی زمین و آسمان با موضوعیت اهمیت آسمانهای تاریک معرفی شدند. این مسابقه توسط TWAN و Dark Skies Awareness در سال 2008 / 1387 و به عنوان یک برنامه منطقهای بنیانگذاری شد، اما در سال 2009 / 1388 و طی سال جهانی نجوم، به یک تلاش بینالمللی تبدیل شد. در تمام عکسهای شرکتکننده باید سبک عکاسی TWAN -که همزمان در بر دارنده آسمان و زمین است- لحاظ شده باشد. در این سبک عکاسی نجومی، عناصر آسمان شب با پسزمینهای از افق زمین به همراه یک نشان یا موقعیت مکانی برجسته ترکیب میشوند؛ سبکی که با نام عکاسی نجومی منظرهای نیز شناخته میشود. در این مسابقه، عکسها در دو بخش «زیبایی آسمان شب» و «علیه نورها» مورد قضاوت قرار میگیرند و در رقابت امسال، بابک امینتفرشی و اُشین دانیلی زاکاریان، عکاسان شناختهشده ایرانی هم جزو داوران مسابقه بودند.
. با هم عکسهای برگزیده این دوره را تماشا میکنیم.
رتبه اول، بخش زیبایی آسمان شب
نیمرخ حقیر تماشاگر آسمان در مقابل عظمت قوس دوگانه کیهانی ساخته شده از کهکشان راه شیری و شفق شمالی، که زمینهای یخزده ایسلند آن را احاطه کردهاند، توانست رتبه اول این بخش را برای کورتسی استفان وتر به ارمغان بیاورد. بابک امین تفرشی، بنیانگذار سایت TWAN و از داوران مسابقه در خصوص این عکس میگوید: «این عکس پانورامایی ترکیبی از چهار عکس است که در آن، قوس شفق قطبی و راه شیری با گسترش مناسب در تصویر گویی در رودخانه و آبشار غرق میشوند.»
رتبه اول، بخش علیه نورها
حتی با وجود نورهای خیرهکننده سالزبورگ اتریش که درون دره در حال درخشش هستند، پتویی از مه سرد همچون فیلتری در مقابل آلودگی نوری عمل کرده و به ستارههای بالای کوههای اطراف اجازه چشمک زدن داده است. همچنین با وجود حضور ماه بدر در آسمان، صور فلکی زمستانی شکارچی و ثور و همچنین سیاره مشتری در آسمان خودنمایی میکنند. امین تفرشی در خصوص بخش بر علیه نورها میگوید: «عکسهای این بخش نشان میدهند که آسمان پرستاره چقدر مهم و حیرتآور است و چطور زندگی ما را تحت تاثیر قرار میدهد، و همچنین نشان میدهد که مشکل آلودگی نوری تا چه حد بد شده است.»
رتبه دوم، بخش زیبایی آسمان شب
آسمان و زمین در این عکس عرفانی از کهکشان راه شیری به هم پیوستهاند؛ گوییکه کهکشان در حال فرو ریختن در اقیانوس هند در نزدیک سواحل صخرهای جزایر رییونیون است. برآمدگی مرکزی کهکشان ما، هسته اصلی کهکشان که حدود 30 هزار سال نوری از زمین فاصله دارد، به دلیل گازهای تیره و غبار موجود در یکی از بازوهای مارپیچی تا حدودی محو شده است. تفرشی در خصوص این عکس میگوید: «این عکس برنده که توسط لوک پروت گرفته شده است، صحنهای از طبعیت ناب را بدون کوچکترین اثری از دنیای مدرن به تصویر میکشد.»
رتبه دوم، بخش علیه نورها
در این عکس پرترهمانند که زاک گرتر آن را گرفته است، درختی تنها در جوار دریاچه کانیون آریزونا زیر چتری از ستارگان آسمان صبحگاهی ایستاده است. برآمدگی نور مصنوعی موجود در عکس ناشی از حضور شهر کوچک گلوب است که در ترکیب با نورهای درخشان دریاچه، یک آلودگی نوری محلی محسوب میشود و امکان میدهد تا اغلب ستارگان آسمان دیده شوند. با این وجود، نورهای ساطع شده از کلانشهر فینیکس در فاصله حدود 50 کیلومتری محل چنان زیاد است که باعث محو شدن ستارگان کمنورتر در آسمان شده است. امین تفرشی میگوید: «آسمان شب بخشی اساسی از طبیعت ماست، و بشریت هزاران سال است که از آسمان پرستاره الهام میگیرد. اما اکنون دو سوم جمعیت جهان زیر آسمانهایی با آلودگی نوری زندگی میکنند، که به اندازه کافی تاریک نیست که بتوان کهکشان راه شیری را مشاهده نمود.»
رتبه سوم، بخش زیبایی آسمان شب
همچون نیزهای پرنده، این شهابسنگ درخشان حین شیرجه زدن به درون آبهای یخزده خلیج پاتریشیا در کانادا، زخمی زیبا بر صورت آسمان سبز شده از تابش شفق قطبی ایجاد کرد. شانون بیلسکی در زمان مناسب و مکان مناسب حضور داشت تا بتواند این عکس جادویی را طی طوفان مغناطیسی اواخر ماه مارس / اوایل فروردین ثبت کند.
رتبه سوم، بخش علیه نورها
به عنوان بخشی از جشنهای انقلاب تابستانی، آتشبازیهای عظیم خطالراسهای کوهستان کالککوگل اتریش را روشن کردهاند. به گفته عکاس این عکس، نوربرت اسپان، صدها سال است که مردم محلی ساکن آلپ انقلاب تابستانی را با برافروختن آتشهای عظیمی در خطالراس کوهها جشن میگیرند. وی میافزاید: «ما خیلی خوششانس بودیم، چرا که در تعطیلات آخر هفته منهی به انقلاب تابستانی، بر خلاف حالت همیشه، آسمان منطقه صاف بود.»
رتبه چهارم، بخش زیبایی آسمان شب
همزمان که ماه درختان غان کوهی را در منطقه گروتفجورد شمال نروژی روشن میکرد، شفق سبزرنگ درخشانی نیز سراسر آسمان بالای سر آنها را روشن کرده بود. امین تفرشی میگوید: «شروع کردن عکاسی از چشماندازهای شبانه با استفاده از دوربینهای SLR آنالوگ کاری ساده و سریع است. اما آنهایی که قصد دارند تا به طور جدی به عکاسی نجومی منظرهای بپردازند، چالشهای بزرگی در پیش رو دارند: رفتن به مناطق نامانوس، برنامهریزی برای بودن در مکان مناسب در لحظه درست، و تلاش برای یادگیری نجوم کاربردی.»
رتبه چهارم، بخش علیه نورها
در این عکس که همچون پلی کیهانی به سوی ستارگان به نظر میرسد، کهکشان راه شیری با شکوه تمام در پشت پل دریاچه رازول خودنمایی میکند. علیرغم آلودگی نوری شدید معدن قدیمی شهر گلوب آریزونا که یک سمت ابرهای کم ارتفاع منطقه را روشن ساخته است، ستارگان محو بسیاری نیز در این عکس نوردهی طولانیمدت دیده میشوند. امین تفرشی میگوید: «آلودگی نوری تنها یک مشکل نجومی نیست. این مساله همچنین اتلاف بزرگ انرژی است و همانند سایر اشکال آلودگی، اکوسیستمها را مختل میکند و اثرات مضری برای سلامتی دارد.»
رتبه پنجم، بخش زیبایی آسمان شب
نوامبر / آبان گذشته، خورشیدگرفتگی کلی باعث شد تا برای چند دقیقه طی روز، پتویی از تاریکی بر نواحی دورافتاده پورمپوراو در کوئینزلند استرالیا گسترده شود. گئوف سیمز که این عکس را گرفته است میگوید: «از این موقعیت عالی، ما قادر بودیم تا به خوبی پوشیده شدن سطح خورشید توسط قرص ماه را در این کسوف کم ارتفاع مشاهده کنیم؛ و ثبت این رخداد در مناطق بکر و دور افتاده استرالیا عظمتی دوچندان به آن بخشیده بود.» امین تفرشی در خصوص این عکس میگوید: «دلیل آنکه این عکس توجه داوران را به خود جلب کرد، خلق چشماندازی نامانوس و خیالانگیز بود. همچنین این پدیده به طرز قدرتمندی طبیعت و نجوم را به هم پیوند میدهد.»
رتبه پنجم، بخش علیه نورها
در این عکس نوردهی طولانیمدت در جوار پل گلدنگیت سانفرانسیسکو، نمایشی از ستارگان را میتواند دید که به دور ستاره قطبی در حال گردش هستند. ریک ویتاکر که این عکس را گرفته است میگوید: «علیرغم نورهای درخشان پل گلدنگیت و شهر سانفرانسیسکو، حسگرهای دوربین ما به گونهای تنظیم شده بود که بتواند رد بیشتر ستارگان درخشانتر را ثبت کند.» به گفته امین تفرشی، علاوه بر ترویج آموزش نجوم و پررنگ کردن مساله آلودگی نوری، دیگر پیام مهم مسابقه که از تماشای تمام عکسها از سراسر دنیا به ذهن متبادر میشود، این است که یک سقف واحد بر فراز سر تمام انسانها گسترده است. وی میگوید: «در زیر این سقف، تمام ملل تنها یک خانواده واحد در یک خانه مشترک هستند. آسمان شب پلی است که میتواند ما را به هم نزدیک کند.»