مجید جویا
فضاییها نزدیکتر از چیزی هستند که فکر میکنید. تحلیل جدیدی نشان میدهد که فقط در منظومه شمسی ما دست کم 60 میلیارد سیاره، ممکن است حاوی آب آن هم در حالت مایع باشند.
از نتایج یک تحقیق جدید چنین بر میآید که تعداد سیارات بالقوه زیستپذیر در اطراف کوتولههای سرخ (پرتعداد ترین نوع ستارگان در کهکشان راه شیری) شاید به 60 میلیارد عدد برسد.
یک گروه تحقیقاتی از دانشگاه شیکاگو و دانشگاه نورث وسترن، با استفاده از مدلهای جهانی آبوهوایی که در ابتدا با هدف مطالعه اثر گرمایش جهانی بر روی زمین تولید شده بودند، مدلهای سه بعدی از نحوه اثرگذاری الگوهای ابری مقیاس بزرگ بر دماهای اتمسفری سیارههایی هم اندازه زمین که به دور ستارههایی کوچکتر و خنکتر از خورشید میچرخند، ایجاد کردند.
خوب کجای این کار جدید است؟
محققان دریافتهاند که جریان اتمسفری و پوشش ابری بر روی این سیارات خارج از منظومه شمسی نشان داده است که این سیارات میتوانند در مداری نزدیکتر از آنچه قبلا تصور می شده به دور ستارگانشان بچرخند (و به این ترتیب مناطق قابل سکونت در اطراف کوتولههای سرخ را گسترش دادهاند).
شبیه سازیهای کامپیوتری توسط یک سیاره شناس در دانشگاه شیکاگو به نام دورین آبت، نشان میدهد که ما باید بیشتر از گذشته، بر روی مدارهای بسیار نزدیک به این ستارگان تمرکز کنیم تا بتوانیم از فرضیه وجود آب و یا احتمالا حیات حمایت کنیم.
و از آنجایی که این کوتولههای سرخ معمولیترین نوع ستارگانی هستند که جهان را اشغال کردهاند، تحقیقات آینده برای سیارات قابل سکونت ممکن است بر روی آنها متمرکز شود.
حالا کجای این قضیه مهم است؟
آبت گفته است: «با وجود این که به دلیل فاصله بسیار زیاد آنها از ما، برآورد درستی در دست نداریم، بر این باوریم که تقریبا 100 میلیارد ستاره کوتوله سرخ تنها در کهکشان راه شیری وجود دارد».
او اضافه کرد: «بنابراین با این ستارگان سرد کوچک که معمولترین نوع ستارگان در کهکشان ما هستند، نزدیک ترین سیاره قابل سکونت که ما ممکن است پیدا کنیم، به احتمال خیلی زیاد در حال چرخش به دور یکی از ستارههای این نوع خواهد بود».
همچنین آنچه منظومههای کوچک سرخ را همانند یک مجموعه کیهانی میسازد این است که این ستارگان بسیار کوچک هستند. این بدان معنی است که اندازه نسبی هر سیاره در حال چرخش بزرگتر خواهد بود.
هنگامی این امر تبدیل به یک نکته کلیدی میشود که از روش گذار برای تحقیق روی سیارات خارج از منظومه خورشیدی استفاده شود، (این روش وقتی استفاده میشود که روشنی یک ستاره در زمانی که یک سیاره از مقابل ستاره میزبانش عبور میکند اندکی کاهش مییابد).
و از آنجا که کوتولههای سرخ سردتر از خورشید هستند، منطقه قابل سکونت در آنها (جایی که آب به شکل مایع وجود دارد) از مناطق قابل حیات به دور دیگر انواع ستارگان نزدیک تر خواهد بود. نتیجه آن است که یک سال در این سیارات، تنها 30 تا 40 روز به طول میانجامد، حال آنکه یک سال برای زمین اندکی بیش از 365 روز است.
از آنجا که همواره یک سوی سیاره رو به خورشید خود است (همانند ماه که همیشه یک نیمهاش رو به زمین است)، این نیمه به سرعت داغ می شود و هوا رو به بالا میرود، و به این ترتیب یک جریان اتمسفری سیارهای و پوشش ابری بسیار بزرگ را تولید می کند.
مدلهای کامپیوتری نشان میدهند که این ابرها مقدار زیادی از نور ورودی از ستارگان را باز میتابانند، و به این ترتیب سیاره را خنک میکنند.
این به چه معنی است؟
آبت توضیح داد: «شکارچیان سیارات از این تحلیل چنین استنتاج میکنند که ما چرخشهای بیشتری را خواهیم دید و اندازهگیریهای بیشتری را به دست میآوریم، بنابراین در پایان راه، تکنیکهای شکارمان به نتایج دقیقتری منتهی میشوند. ما میتوانیم در فاصلهای بسیار نزدیکتر از آنچه در گذشته فکر میکردیم به دنبال سیاراتی بگردیم که ستارگان سرخ کوچک خود را در آغوش میگیرند».
او گفت: «اگرچه این نوع سیارهها دو برابر بیشتر در معرض انرژی خورشیدی قرار میگیرند، اما حالا فکر میکنیم که بر روی سطح آنها، هنوز مقدار آب آن هم در حالت مایع میتواند وجود داشته باشد».
آبت و همکارانش شاید مجبور باشند چند سالی را برای آزمایش یافتههایشان صبر کنند، زمانی که جایگزین قدرتمندتر هابل یعنی تلسکوپ فضایی جیمز وب در سال 2018 / 1397 به کار بیافتد.