فراخوان رصد اختفا
دو پدیده در یک نگاه
غروب 17 شهریور 1392 (8 سپتامبر 2013) در آسمان ایران شاهد وقوع دو رویداد نادر نجومی خواهیم بود.
اختفاء ستاره سماک‌اعزل (Spika) در صورت‌فلکی خوشه از قدر ظاهری حدود (1+) با ماه، و همزمان با این پدیده شاهد مقارنه زیبای ماه با سیاره زهره از قدر (4-) خواهیم بود.
ستاره سماک‌اعزل بدلیل قدر بالا با چشم غیر مسلح قابل رؤیت است. اختفای این ستاره با ماه، که در شب سوم ماه قمری (فاز ماه پایین است) را با کمی دقت میتوان با چشم غیر مسلح نیز رؤیت کرد. لازم به ذکر است چون این اختفاء اندکی پس از غروب خورشید رخ میدهد و پهنه آسمان اندکی روشن است، امکان دارد در طولهای جغرافیایی غربیتر، ستاره، در ابتدا با چشم غیر مسلح قابل رؤیت نباشد ولی با یک دوربین دو چشمی کوچک (35×7) به سادگی میتوان این اختفاء را رصد و زمان‌سنجی کرد.
زمان این اختفاء در شهر بیرجند (شرق ایران) در ساعت 20:00:58 است، در این زمان ارتفاع خورشید (10-) است که زیر خط افق قرار دارد ولی ماه در ارتفاع (3+) خواهد بود بنابراین باتوجه به غبار موجود در شهرهای نزدیک به کویر ایران، میتوان گفت این رصد تا حد زیادی امکان پذیر نیست یا بسیار سخت خواهد بود.
بهترین نقاط برای رصد این اختفاء به ترتیب شهرهای شیراز (ارتفاع خورشید 11- و ماه 10) و شهر بوشهر (ارتفاع خورشید 10- و ماه 11) و شهر اصفهان (ارتفاع خورشید 9- و ماه 10) به شرط افق باز خواهد بود.
در تهران زمان این اختفاء در ساعت 19:52:55 و (ارتفاع خورشید 7- و ماه 10) خواهد بود.
در طولهای جغرافیایی غربیتر در شهر دزفول این اختفاء در ساعت 19:55:10 (ارتفاع خورشید 6- و ماه 13) خواهد بود.
در طولهای جغرافیایی غربیتر این شانس وجود خواهد داشت که لحظه خروج ستاره سماک اعزل را نیز در لحظه غروب ماه روئیت کرد برای نمونه در شهر تبریز لحظه خروج ستاره در زمان 20:48:50 و ارتفاع ماه در این زمان در حدود 3 درجه بالای افق قرار دارد که برای روئیت این پدیده باید منجمان در مکانی قرار داشته باشند که افق غربی آن تا حد 1 درجه باز باشد.
نکته قابل توجه در این این اختفاء همزمانی آن با مقارنه زیبای ماه با سیاره زهره است که در لحظه مقارنه جدایی زاویهای این دو جرم از هم در حدود 3 درجه خواهد بود. این اختفاء و مقارنه سوژه جالبی برای عکاسان طبیعت آسمان و همچنین شروع خوبی برای علاقمندان به رصد و ثبت رویدادهایی مانند اختفاء میتواند باشد.
با سپاس فراوان
حجت‌اله حکمت‌زاده، نرگس تائب جولا (پژوهشگران دپارتمان اختفا و TNOها در IOTA/ME)
- برای محاسبات از نرم‌افزارهای Occult4 و Starry Night6 استفاده شده است.
منبع:
کتاب اختفاهای نجومی اثر آتیلا پرو و پاول میلی