پیش بینی رویت هلال ماه های قمری

ارسال در: 1392/07/15-14:14

نرم افزار شبيه سازي رويت هلال ماه، اولين نرم افزار بومي پيش بيني رويت هلال ماه هاي قمري است.

ع.نوین زاده^،*، م. ترابی

. دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي تهران، دانشكدة هوافضا

تهران، دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي، دانشكدة هوافضا، آزمايشگاه تحقیقات هدایت و کنترل سیستم های دینامیکی

Torabi.engineer2012@gmail.com

نرم افزار شبيه سازي رويت هلال ماه، اولين نرم افزار بومي پيش بيني رويت هلال ماه هاي قمري مي باشد كه تحت حمايت دانشكده مهندسي هوافضا و آزمايشگاه تحقیقات هدایت و کنترل سیستم های دینامیکی دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي تهران و تحت سرپرستي و راهنمايي استاد ارزشمند، دكتر عليرضا نوين زاده به انجام رسيده است. اين وبلاگ با استفاده از نرم افزار مذكور، اطلاعات مربوط به هر ماه قمري را براي گروه هاي رصدي و عموم مردم به نمايش مي گذارد.

چکیده:

با توجه به سابقه ی درخشان ایرانیان در مباحث نجوم و بویژه ارائه معیار رویت پذیری هلال ماه، و همچنین پیشرفت نرم افزاری و کامپیوتری عصر حاضر، نیازهایی مبنی بر طراحی نرم افزار های بومی پیش بینی رویت هلال ماه احساس شده است. طراحی این گونه نرم افزارها، بر اساس روابط مکانیک مدارهای فضایی و استفاده از پارامترهای رویت پذیری برایفراهم آوردن معیار های رویت پذیری می باشد. این نرم افزار بومی با محاسبه ی زمان غروب ماه و خورشید و زمان مکث یا تاخیر ماه با استفاده از اختلاف زمان های غروب این دو، بهترین زمان رویت را طبق رابطه ای تجربی محاسبه می نماید. سپس در این زمان مناسب، موقعیت ماه و خورشید و پارامترهای رویت پذیری را محاسبه نموده و طبق آن ها معیار رویت پذیری را بدست می آورد.نهایتاً بعد از بررسی معیار رویت پذیری، وضعیت رویت پذیری مشخص می گردد.

واژه‌هاي كليدي:نرم افزار شبیه ساز رویت هلال ماه²، معیار رویت پذیری³، پارامترهای رویت پذیری⁴، بهترین زمان⁵

2. Lunar Crescent Visibility Simulator Software

3. Visibility Criterion

4. Visibility Parameters

5. Best Time

1 مقدمه

بدلیل علاقه ی زیاد بشر به مباحث نجوم و مشاهده ی آسمان، بویژه ماه به عنوان نزدیک ترین جرم سماوی به سطح زمین، دانشمندان عصرهای مختلف در کشور های گوناگون، به مقوله ی رصد آسمان پرداختند. برآیند این تلاش ها، منجر به کشف روابط و استدلال های درستی پیرامون پدیده های آسمانی و حرکت و گردش اجرام آسمانی گردید. با ظهور اسلام و اهمیت دادن زیاد آن به مباحث علمی و بویژهمباحث نجومی، دانشمندان مسلمان سعی در کشف و رصد بیشتر آسمان نموده و این تلاش در راستای یافتن معیاری برای رویت هلال ماه قمری، بدلیل مطابقت با حکم شرعی و اهمیت آن در ماه رمضان و شوّال، مضاعف گردید.

بابلیان به عنوان اولین کسانی بودند که معیاری برای رویت هلال ماه قمری بیان کردند که البتهنقص هایی هم داشت. بعد از گذشت سال ها و تصحیح و تغییر معیار های رویت پذیری توسط دانشمندان مختلف، امروزه معیارهای رویت پذیریِ نسبتا دقیق و کارآمدی برای پیش بینی رویت هلال تبیین شده اند.

تبیین معیارهای مناسب و ترکیب آن با روابط مکانیک مدار فضایی، امیدهای تازه ای در راستای امکان پیش بینی رویت هلال ماه و یا حداقل تسهیل در این امر محقق نمود. با ظهور کامپیوتر و ماشین های محاسباتی سریع و دقیق، امید بر داشتن نرم افزار هایی جهت پیش بینی دقیقتر و بهتر رویت هلال ماه فراهم شد. امروزه چندین نرم افزار در باب تسهیل رویت پذیری طراحی شده اند که خلاء وجود یک نرم افزار بومی برایپیش بینی وضعیت رویت پذیریدر کشور کاملاً محسوس بوده است. از اینرو خوشبختانه در سال 1391، نمونه ی اولیه نرم افزار شبیه ساز رویت هلال ماه که بر اساس اصول مکانیک مداری و معیارهای رویت پذیری می باشد، طراحی شده و مورد آزمون قرار گرفت که نتایج دقیق و منحصر بفردی را به نمایش گذاشت. این نرم افزار بدون در نظر گرفتن شرایط و ویژگی های اتمسفری و در محیط گرافیکی C#طراحی شده است. شکل (1) منوی اصلی این نرم افزار را نشان می دهد.

شکل 1.منوی اصلی نرم افزار شبیه ساز رویت هلال ماه

در شکل (2)، منوی مربوط به بخش رویت پذیری رویت هلال ماه نشان داده شده است.

شکل 2 .پنجره مربوط به بخش رویت پذیری نرم افزار شبیه ساز رویت هلال ماه

2 خروجی نرم افزار

با استفاده از روابط و قضایای ذکر شده، خروجی حاصل از نرم افزار شبیه ساز رویت هلال ماه را برای ماه های اخیر بررسی می نمائیم. شکل (3) و (4) وضعیت هلال رویت هلال ماه شعبان 1434 را نشان می دهند.

2.1 اسکن دنیا و بررسی رویت پذیری کلی

این قسمت از نرم افزار در چند ثانیه، سراسر دنیا را برای یک تاریخ دلخواه مورد اسکن و بررسی قرار داده و وضعیت های رویت پذیری را به صورت رنگ های مختلف نشان خواهد داد. برای نمونه می توانید شکل های (3) الی (7) را مشاهده نمائید.

شکل3.وضعیت رویت پذیری هلال ماه شعبان 1434 در تاریخ 19 خرداد 1392 شمسی

شکل 4.وضعیت رویت پذیری هلال ماه شعبان 1434 در تاریخ 20خرداد 1392 شمسی

همانطورکه از شکل های (3) و (4) مشخص است، نتایج بر اساس معیار یالوپ بدست آمده اند. حال اگر بخواهیم نتایج را بر اساس معیار جدید بدست آوریم، می توانیم به شکل (5) نگاه کنیم.

شکل5. وضعیت رویت پذیری هلال ماه شعبان 1434 در تاریخ 19 خرداد 1392 شمسی با معیار جدید

با توجه به شکل (5) کاملا مشخص است که ناحیه رویت پذیری با استفاده از معیار جدید، گسترده تر از معیار یالوپ می باشد و این بدلیل تفاوت بازه های رویت پذیری است.

یکی از ویژگی های منحصر بفرد نرم افزار شبیه ساز رویت هلال ماه، بررسی رویت پذیری هلال با توجه به افزایش ارتفاع محلی می باشد. مثلاً زمانیکه می خواهیم از هواپیما برای استهلال استفاده نمائیم و به ارتفاعات بالاتر از 10 کیلومتربرویم، این ویژگی می تواند به ما کمک کند تا هزینه ی اضافی جلوگیری شود. به عنوان مثال،اثر ارتفاع در دو شکل (6) و (7) به منظور بررسی وضعیت رویت پذیری هلال ماه شوال 1433، مصادف با 18 آگوست 2012، در دو ارتفاع صفر و 15 کیلومتری نشان داده شده است. همانطور که در شکل (7) مشخص است، در مقایسه با شکل (6)، ناحیه ی رویت پذیری افزایش یافته است.

شکل 6. اسکن دنیا توسط نرم افزار برای رویت هلال شوال 1433

شکل 7. اسکن دنیا توسط نرم افزار برای رویت هلال شوال 1433 در ارتفاع 15 کیلومتری

2.2 بررسی رویت پذیری در یک نقطه جغرافیایی خاص

یکی دیگر از ویژگی های منحصر بفرد نرم افزار شبیه ساز رویت پذیری هلال ماه، بررسی یک نقطه دلخواه و معین است. بررسی اینکه این موقعیت جغرافیایی از لحاظ رویت پذیری جزء کدامیک از وضعیت های پنجگانه قرار می گیرد و اینکه بهترین زمان برای دیدن هلال نازک ماه چه ساعتی می باشد و از همه مهم تر،نشان دادن موقعیت ماه و خورشید در بهترین زمان رویت پذیری و در دستگاه مختصاتی غروب خورشید می باشد (شکل (8)). لازم به ذکر است که در این بخش از نرم افزار نیز می توانیم اثر ارتفاع را لحاظ نمائیم.

شکل8.وضعیت رویت پذیری تهران برای هلال ماه شوال 1433 انجام شده توسط نرم افزار

3 نتایج و پیشنهادات

همانطور که در این مقاله مشاهده نمودید، پیش بینی رویت پذیری هلال اول ماه قمری بر اساس روابط و معیارهای پیچیده ، امکان پذیر می باشد . با داشتن موقعیت دقیق ماه در دستگاه مختصات انتخابی و استفاده از معیاری دقیق ، می توان به این مهم دست یافت. تمامی پارامترهای قرار داده شده در این نرم افزار ، با بالاترین دقت بوده و نتایج حاصله ، تقریبا واقعی خواهند بود .

در فرایند رویت پذیری هلال اول ماه قمری، دو پارامتر (پهنای ماه و کمان بینایی) نسبت به پارامترهای دیگر دارای تاثیر گذاری بیشتری می باشند. بنابراین با محاسبه موقعیت ماه و خورشید نسبت به مرکز زمین و انتقال آنها به دستگاه توپوسنتریک افق، این دو پارامتر را بطور دقیق حساب کرده و معیار رویت پذیری را بدست خواهیم آورد. با بدست آوردن این معیار رویت پذیری و مقایسه ی آن با بازه های مختلف رویت پذیری، می توانیم وضعیت رویت پذیری یک منطقه را پیش بینی نمائیم. البته عوامل مختلفی همچون استفاده از معیار های مختلف، ارتفاع رویت پذیری و موارد دیگر می توانند بر نتایج حاصله تاثیر گذار باشند که در این نرم افزار کاملا قابل مشاهده خواهد بود. امیدوارم که این نرم افزار بتواند سهم موثری در راستای پیش بینی رویت هلال ماه های قمری و استفاده های دیگر نجومی و فضایی داشته باشد.

در جهت تکمیل این نرم افزار، اضافه امکانات زیر می تواند موجب ارتقاء این نرم افزار گردد:

1- یافتن موقعیت اجرام آسمانی دیگر، بویژه ستارگان

2- اعلام اوقات شرعی و قبله یابی بر اساس موقعیت ماه یا خورشید و یا هر دو

3- یافتن موقعیت ماهواره های ایرانی

4- امکان اتصال به GPS و جستجوی اجرام آسمانی و ماهواره ها بصورت Online

5- قرار دادن ویژگی های جوی و فیلترهای مربوط به آن برای دقت بیشتر

6- افزودن ویژگی های گرافیکی بهتر، به منظور تجاری سازی و جهانی سازی بویژه در کشورهای اسلامی

4 منابع و ماخذ

کتاب ها

[1]Howard D. Curtis, Orbital Mechanics For Engineering Students ,Elsevier Ltd ,2010

[2]G .Beutler ,Methods Of Celestial Mechanics,Springer,2005

[3]J.B.Tatum , Celestial Mechanics , 2008

[4]Richard G .Madonna ,Orbital Mechanics , Orbit , 1997

[5]P .Duffett -Smith ,Practical Astronomy With Your Calculator,Cambridge,1988

مقالات

[6]M Sh.Odeh ,New Criterion For Lunar Crescent Visibility ,Islamic Crescent' Observation Project(ICOP)

[7]B E.Schaefer.Visibility of the Lunar Crescent.NASA/Goddard Space Flight Center.1988

[8]L W.Xin,H.Aslaksen.Lunar Visibility and the Islamic Calendar.Semester II.2000/2001

[9]Yallop, Bernard D. &Hohenkerk, Catherine Y., A Note on the Prediction of the Dates of First Visibility of the New Crescent Moon. Greenwich/Cambridge: Nautical Almanac Office, 1974.

منبع :http://www.mahejadid.blogfa.com/ / Helalemah.ir

نظرات ارسالی:

شادي بهداديان
1392/07/28 11:33:00 AM
هيچ ميدونستيد كه موسسه مطالعات نجومي و فلكي قم در سال گذشته، تصاويري رو از نرم افزار محمد اُدِه در كتابچه تقويم خودش براي هر ماه سال 1433 قمري قرار داده بود كه مورد اعتراض صاحب نرم افزار قرار گرفت و ديگه امسال از اين تصاوير استفاده نكرد! اين يعني نرم افزار بومي كه بتونه اين تصاوير رو مهيا كنه، تا بحال وجود نداشته، و يا صداشو در نياوردن!

حسین
1392/07/28 11:08:00 AM
مطمئنا این نرم افزار برای سازمان ها و ستادهایی که به نجوم و رویت هلال ماه مربوط میشن خیلی موثر خواهد بود و شاید ازین به بعد ماه رمضان ها با دقت بالاتر و دلهره کمتری به گرفتن روزه و عید فطر پرداخته شود-دست مریزاد که به قول دوستان در این عرصه ها هنوز هم هستند کسانی که به کمک علم مذهب با هم می روند

طهماسبی
1392/07/28 11:02:00 AM
با تشکر از همه عزیزان ، فکر کنم داستان برخورد های این چنینی با داشته هامون باعث این همه پدیده های جالب شده که همه نخبه های کشور یا سرخورده می شوند یا فرار(مغز) اسم این روی داد همیشگی رو نمی دونم چی بذارم ولی به تلاش کننده های این عرصه تبریک میگم چون میدونم که طراحی و محاسبات همچین نرم افزاری اونهم تو محیط C# چه مشخصاتی رو می تونه داشته باشه البته جای کار بیشتر و بهتری داره و حتما داره که با پشتیبانی حتما به پیشرفت های موثر تری میرسه با تشکر

صادقی
1392/07/28 10:57:00 AM
باید عرض کنم که ما ایرانی ها متاسفانه همیشه بدنبال حاشیه مطالب بودیم تا خود موضوع ،یعنی همیشه کمیت و کیفیت در فرهنگ ما جاش رو به حاشیه ها میده!! شاهد عینی این مطلب هم اخبار همین دو سه هفنه پیش بود که همه مونده بودن این پرزیدنت به اون رییس جمهور زنگ زده یا اون به این ، اصلا آیا مهمه که این نرم افزار بومی اولین هست یا خیر؟که اگرهم بود تا حالا مشخص شده بود!! مهم اینه که خوشبختانه هنوز هم جوون های خلاق و خوش فکری هستن که بدون توجه به چشمداشتی و برای توسعه فناوری و علم کشور تلاش می کنن ، امیدوارم از این دسته از افراد که دارن فعالیتی در شان که هم کاربرد علمی که در اینجا حتما کاربرد عملی و تئوری و حتی مذهبی داره حمایت بشه باید به همه اون ها خسته نباشید گفت و حیثیت کشور رو با حاشیه و رفتن به غاشیه ها به بازی نگرفت . لطفا ادبیات و فرهنگتون رو در قبال یک پدیده اصلاح کنید!! ممنونم

میلاد رودگریان
1392/07/27 9:45:00 PM
سلام راستش من یک نرم افزار بومی رو قبلا دیدم که برای پیش بینی رویت هلال ماه طراحی شده بود.نمیدونم توسط چه کسی، اما بومی بود. ولی راستش رو بخواید از لحاظ ظاهری به پای نرم افزار تازه طراحی شده نمیرسه و از لحاظ عملکردی (طبق اونچیزی که در توضیحات این نرم افزار نوشته و با توجه به شکل های مربوط به نتایج اون)، فکر نکنم کارآیی نرم افزار تازه طراحی شده رو داشته باشه. البته از زحمات همه افرادی که در این زمینه فعالیت کردن، متشکرم.

عليرضا سرايي
1392/07/27 9:53:00 AM
ما ايراني ها عادت داريم كه جلوي پيشرفت هم رو با همين حرف هاي پوچ و بي معني بگيريم. اولين نرم افزار باشه يا نه، مهم نيست.مگه توي تبليغات اين بانك هاي خصوصي نديد كه همشون ميگن "اولين بانك خصوصي در ايران"!؟ هيچكس هم با كسي كاري نداره...! مهم اينه كه در داخل كشور هنوز كسايي هستند كه علم و دين رو با هم مي خوان... يا علي

حسین عباسپور
1392/07/26 10:29:00 AM
سلام آیا چنین نرم افزاری قبلا طراحی شده؟ باشه قبول. ولی بیاید این موضوع رو در داخل اینترنت جستجو کنیم.آیا بجز این مورد نتیجه دیگه ای پیدا میشه؟ تازه به این نکته هم توجه کنید که دانشگاه خواجه نصیرالدین، یکی از بهترین دانشگاه های کشور و دنیاست و برای تعریف یک پایان نامه ارشد، کلی تحقیق و جستجو می کنن تا زحمات بیهوده نباشه، بنابراین چیزی پیدا نکردن که این موضوع رو انتخاب کردن ! من هم کاملا با نظر آقا(یا خانم) حسینی موافقم.

حسینی
1392/07/25 11:28:00 AM
با سلام با توجه به نظرات بسیار ارزشمند آقایان صداقت و ابراهیمی سراجی، خیلی جالبه که نرم افزارهای بومی دیگری نیز وجود داشته اند و ما خبر نداشتیم؟ آیا نباید اثری از آنها در صفحات مجازی باشد که همه بدانند چنین نرم افزارهایی وجود دارد؟ گشتم نبود، نگرد نیست..! تازه اینکه می گویید باید در دسترس همگان قرار بگیرد تا فایده داشته باشد، آیا نرم افزارهای بومی که خودتان ذکر کرده اید، در دسترس دیگران قرار گرفته است؟ این مشکلات به سیستم مدیریتی کشور برمی گردد، مقصر شما نیستید..!

سعید صداقت
1392/07/22 11:47:00 PM
از توضیحاتتان در مورد نرم افزار متشکرم ولی باید اشاره کرد باید حقوق دوستانی که قبلا به کار طراحی نرم افزار در حوزه رویت پرداخته اند احترام قایل بود. خیلی بهتر بود یا این نرم افزار به صورت کد باز ارایه میشد یا تدبیری برای فروش آنلاین آن اندیشیده میشد. به هر حال خسته نباشید عرض میکنم.

علی ابراهیمی سراجی
1392/07/18 10:52:00 PM
با سلام نرم افزار فوق اولین نرم افزار رویت هلال در ایران محسوب نمی شود. نخستین نرم افزار توسط حاج آقا موحدنژاد تحت سیستم ِDOS بوده است. البته بعد از ایشان افراد مشهوری از جمله مهندس رستمی، حجت الاسلام سهرابی نیز نرم افزار برای رویت هلال و تقویم ارائه داده اند. ضمناً وبگاه ها و نرم افزارهای حرفه ای تری در دنیا وجود دارد که استخراج تصاویر رویت هلال را انجام می دهد. ولی وقتی نرم افزاری در دسترس عموم نباشد چه فایده ای دارد؟

مشارکت در بحث:

نام:

ایمیل:

متن پیام:

کد امنیتی:

اسپانسرها : اسپانسرها : تایم لپس timelapse اسلایدر عکاسی فیلمبرداری عکاسی صنعتی طولانی عکاسی رشد پروژه برج خنک کننده فایبر گلاس عکاسی نجومی تلسکوپ دوربین دوچشمی تجهیزات نجوم فروش عکس پارس ویو Parsview.ir عکس با کیفیت وضعیت آب و هوای ایران تهویه ایران .بانک عکس و وکتور فروش عکس . طرح و وکتور فروش دوربین دوچشمی

طراحی سایت با آسمان پارس

با کلیک روی +۱ ما را در گوگل محبوب کنید