خورشيد
گرفتكي كم نظير 6 سال آتي در راه است
یکشنبه 12آبان ماه 1392 خورشیدی (03/11/2013 ميلادي) در ساعت 16:49دقیقه به وقت
ایران ( ساعت 13:19 دقیقه به وقت جهاني ) شاهد وقوع خورشيدگرفتكي خواهيم بود. اين رويداد
طي 6 سال آينده در نوع خود بي نظير خواهد بود چرا كه بار ديگر در سال 1398 خورشیدی
(2019 ميلادي) به نظاره وقوع پدیده خورشيد گرفتگي در ایران خواهيم نشست.
همين موضوع اهميت رصد و ثبت اين رويداد را براي منجمان و عموم
علاقه مندان دو چندان مي كند.
اين خورشيد گرفتكي از نوع مرکب ( کلی حلقوی) می باشد که در ایران بصورت جزئی دیده خواهد شد.
نقشه زیر نشان دهنده وضعیت نقاط مختلف کره زمین است که در مسیر
این کسوف قرار میگیرند.
مشاهده اين کسوف در بخش‌هايي از مسير سايه ماه بر روی کره زمین به صورت
حلقوي و در بخش‌هاي ديگر به صورت كلي خواهد بود. در ابتدای مسیر اصلی و خط مرکزی خورشید گرفتگی
به دلیل فاصله بیشتر کره ماه از زمین، ماه نمی تواند كل سطح خورشید را بپوشاند و گرفت
حلقوی بروز می كند اما در ادامه مسیر، فاصله ماه از زمین كمتر می شود ( به دلیل وضعیت
مداری ماه از اوج به حضیض )، به همین دلیل گرفت كلی رخ می دهد.
اين
مسير از جنوب شرقی آمریکا شروع و از اقيانوس اطلس و از كشورهاي گابن، کنگو، جمهوری
دموکراتیک کنگو (زئیر)، اوگاندا، کنیا و اتیوپی مي‌گذرد و در سومالی به پایان می‌رسد.
همچنين در بخش‌هایی از شرق و جنوب شرق آمریکای شمالی، شمال آمریکای جنوبی، جنوب
اروپا، تمام آفریقا (غير از جنوب آفریقای جنوبی) و بخشی از غرب آسیا به صورت جزئي
رؤيت مي‌شود. حداكثر طول گرفت كلی یك دقیقه و ۳۹ ثانیه و پهنای سایه در این هنگام حدود ۵۷ كیلومتر خواهد بود كه این شرایط در اقیانوس اطلس
و ۳۳۰ كیلومتری جنوب غرب لیبریا رخ می دهد.
در زير مسير اين خورشيدگرفتكي را بر روي نقشه جهاني و کشورهای مختلف مشاهده مي
كنيد:
در این خورشید گرفتگی، کسوف کلی با یك
دقیقه و ۴ ثانیه در كشور گابن قابل مشاهده است
و از غرب به شرق قاره آفریقا به مرور زمان گرفت كلی كم و كمتر خواهد شد به نحوی كه
در سومالی مدت زمان کسوف کلی فقط به یك ثانیه خواهد رسید.
در نقشه زیر وضعیت کسفوف کلی در قاره آفریقا
مشخص شده است:
در ایران، کسوف تنها در مناطق غربی و مرکزی
کشور آن هم به صورت جزئی قابل رؤيت می‌باشد که زمان شروع آن در مناطق مختلف کشور،
متفاوت است. همچنین بیشینه كسوف در ساعت ۱۷:۳۰ دقیقه است كه با توجه به غروب خورشید در اكثر نقاط كشور قابل مشاهده نخواهد
بود. ساكنان مركز تا شرق ایران (یعنی نیمی از كشور) این كسوف را مشاهده نخواهند كرد
( سمت راست خط آبی رنگ که از وسط کشور عبور میکند).
در جدول زير محاسباتی از اين رويداد
براي مناطقي از كشورمان ذكر شده است:
|
نام شهر
|
زمان شروع
گرفت
|
ارتفاع
خورشید در زمان شروع گرفت
|
لحظه غروب
خورشید
|
|
1
|
تهران
|
16:51
|
° 2
|
17:07
|
|
2
|
کرج
|
16:51
|
° 3
|
17:08
|
|
3
|
رشت
|
16:51
|
° 3
|
17:09
|
|
4
|
اردبیل
|
16:51
|
°3.5
|
17:15
|
|
5
|
اراک
|
16:50
|
° 4
|
17:16
|
|
6
|
زنجان
|
16:50
|
° 4
|
17:17
|
|
7
|
بوشهر
|
16:50
|
° 5
|
17:19
|
|
8
|
همدان
|
16:50
|
° 5
|
17:20
|
|
9
|
اصفهان
|
16:50
|
° 3
|
17:20
|
|
10
|
بروجرد
|
16:50
|
° 5
|
17:20
|
|
11
|
شیراز
|
16:50
|
° 4
|
17:21
|
|
12
|
دزفول
|
16:50
|
° 6
|
17:24
|
|
13
|
اهواز
|
16:50
|
° 6
|
17:24
|
|
14
|
سنندج
|
16:50
|
° 6
|
17:26
|
|
15
|
کرمانشاه
|
16:50
|
° 6
|
17:26
|
|
16
|
آبادان
|
16:49
|
° 7
|
17:27
|
|
17
|
ارومیه
|
16:49
|
° 6
|
17:29
|
|
18
|
ایلام
|
16:49
|
° 7
|
17:30
|
به
علاقه مندان پيشنهاد مي كنيم براي مشاهده و ثبت اين رويداد به همراه ابزار (تلسكوپ،
دوربين دوچشمي دوربين عكاسي مجهز به فيلتر مخصوص رصد خورشید)، مكانهايي با افق باز
در غرب را در نظر بگيرند تا لحظات زيباي ثبت رويداد را از دست ندهند. همچنين توصيه
ما به دوستداران رصد مستقيم اين رويداد با استفاده از عينكهاي فيلتردار مخصوص خورشيد
گرفتكي ميباشد تا چشمها از آسيب دیدگی محافظت شود.
با
آرزوی آسمانی صاف و بدون ابر
نویسندگان
مقاله:
1-
رضا طیب طاهر
مدیر
موسسه دانش پژوهان آسمان دز (انجمن نجوم دزفول)
2-
حجت اله حکمت زاده
(معاون طرح و برنامههای رصدی موسسه دانش پژوهان آسمان دز)
3- نرگس تائب جولا
( مدیرگروه اختفاء موسسه دانش پژوهان آسمان دز)
نرم
افزارهای محاسباتی:
Occult4 و Starry Night6
منابع:
http://eclipse.gsfc.nasa.gov
http://www.mreclipse.com
http://www.exploratorium.edu/eclipse
http://www.eclipser.ca
http://calendar.ut.ac.ir/Fa