بیست و نهمین شماره ماهنامه آسمان شب، ویژهنامه دنبالهدارها منتشر شد. این شماره از ماهنامه که به مناسبت ظهور دنبالهدار آیسان تهیه شده، دربرگیرنده مجموعه مقالاتی پیرامون دنبالهدارها، تاریخچه، چگونگی تشکیل، کاوش و رصد آنهاست. همچنین علاقمندان میتوانند جهت خرید انلاین به وبسایت www.forooshi.com مراجعه کنند و یا با تماس با شماره 26411228, ماهنامه را به قیمت روی جلد, سفارش دهند. |
|
| |
در شماره 28 ماهنامه آسمان شب میخوانیم: |
قلم
|
فرصتی برای شکار آیسان / ترویج علم و دیگر هیچ... |
مهندس احمد دالکی / حمیدرضا کریمپور |
مهندس احمد دالکی: ماهنامه آسمانشب که چهارمین سال انتشار خود را پشت سر میگذارد، پیوسته مورد توجه دانشپژوهان و دوستداران آسمان زیبای خدای بزرگ و همچنین عاشقان پی بردن به رمز و رازهای فضای بالای سر و اطراف ما قرار گرفتهاست. مسوولان و دستاندرکاران این ماهنامه علمیپژوهشی برآنند تا پیوسته سعی بر بالا بردن کیفیت مطالب علمی، بههمراه ظاهر آن، از لحاظ مرغوبیت چاپ و نوع کاغذ نماید. در این راستا، بهگواهی بسیاری از خوانندگان، کیفیت چاپ ماهنامه خوشبختانه به حد بسیار مطلوب و شاید کمنظیر در کشور رسیده، ولی با این وجود، باز هم در تلاشیم که به اصطلاح خودمان «هر شماره بهتر از شماره پیش» را رعایت و اجرا نماییم... حمیدرضا کریم پور: جوامع توسعهیافته برای مروجان علم، ارزش و احترام شایانی قائل هستند، چرا که یک مروّج علم، افزون بر برخورداری از دانش٬ میتواند آنرا به زبان قابلفهم برای عموم و سنین بیان کند. اینان، کسانی هستند که سالهای دراز از عمر خویش را صرف تلاش برای اشاعه دانش میکنند، ز گهواره تا گور دانش میجویند و مسیر اصلی زندگی خود را بر محور از خودگذشتگی طی می کنند. امسال تندیس ترویج علم به دو استادی تعلق گرفت که برای چند دهه، مردم این مرز و بوم را با دنیای زیبای آفرینش وکیهان آشنا ساختند و مجدانه تلاش کردند علم به فراموشی سپرده شده ستارهشناسی و دانش نوین فضایی را به زبانی ساده، شیرین و روان و حتی در بعضی کتابهایشان با زبانی کودکانه، بیاموزند و ترویج دهند. مردان بیادعایی که قلبشان هر کجا باشند، برای ایران میتپد. مردانی که به تندیسهایشان بها میبخشند، چرا که هیچ نشانی نمیتواند به آنان ارزشی بیفزاید. خانواده آسمانشب مفتخر است به همراهی و کسب تجربه از این بزرگواران و این موفقیت را به ایشان، خانواده محترمشان و خانواده بزرگ همکاران و دوستداران آسمان شب تبریک میگوید. |
گزارش ویژه: باشگاه فضایی ایران یکساله شد |
نفیسه غلامی |
نگارخانه |
گردآوری و انتخاب: هیئت تحریریه |
با آثاری از: امیرحسین خرم / علیرضا ندیمی / علی احمد بگی / اوین حمیدی / مرتضی مرادلی |
گفتگو |
|
جهان، از روزن روش(بخش دوم) گفتوگو اختصاصي با پروفسور «ریچارد دیویت»؛ استاد فلسفه دانشگاه فیرفیلد آمریکا |
احسان سنایی اردکانی |
در بخش نخست گفتوگویمان با پروفسور ریچارد دیویت، استاد فلسفه دانشگاه فیرفیلد امریکا و نویسنده کتاب تحسینشده Worldviews، به شرح و بررسی چندین تلقی مصداقی از تاریخ و فلسفه علم اکتفا کردیم و گفتیم که درک علم زمانه ما مستلزم تسلط بر تاریخ علم ادوار پیشین است. چند و چون این مساله را در گفتوگوی حاضر که شامل سه سوال مبسوط از دیویت میشود، به تفصیل شرح میدهیم. |
مرزهای بیکران فضا |
|
المپیک در فضا از ارسال مشعل بازیهای المپیک زمستانی به فضا تا مدالهایی از جنس شهابسنگ |
نویسنده: محمدرضا رضایی |
شهر «سوچی» روسیه، در فوریه 2014، میزبان بیستودومین رقابتهای المپیک زمستانی خواهد بود. این برای نخستینبار پس از فروپاشی شوروی است که روسیه، به عنوان میزبان بازیهای المپیک انتخاب میشود. اما چندی پیش خبری منتشر شد که نظر فضاییها و نجومیها را به این رقابتها جلب کرد؛ خبر حاکی از آن است که براساس تصمیمی که کمیته برگزاری رقابتهای المپیک سوچی گرفته، قرار است مشعل این بازیها، بهصورت نمادین به مدت چند روز به سوی ایستگاه فضایی بینالمللی حمل شده و طی یک راهپیمایی فضایی، به نمایش گذاشته شود. این خبر، بهانه نگارش مقالهای شد که قصد داریم در آن، علاوه بر پرداختن به حواشی فضایی المپیک زمستانی 2014، مروری بر رخدادهای مشابه ورزشی-فضایی در تاریخ داشته باشیم. |
دنبالهدارها در چنگال کاوشگران زمینی فناوری فضایی چگونه به کاوش دنبالهدارها کمک میکند؟ |
نویسنده: علی خورشیدی بنام |
دنبالهدارها از دیرباز مورد توجه همگان قرار داشتند. حدود 30سالی است که کاوشگرهای مختلفی روی این اجرام مرموز منظومهشمسی بررسی و پژوهشهایی انجام دادهاند. دنبالهدار هالی در دهه هشتاد توسط چندین کاوشگر و از ملیتهای مختلف مورد بررسی کاملی قرار گرفت و نکته مهمی که در مورد پژوهشها و کاوشهای دنبالهدارها وجود دارد، این است که، زمان پیدایش آنها به سالهای اولیه تشکیل منظومهشمسی و کیهان باز میگردد و تحقیقات روی مواد تشکیلدهنده و شرایط و شکل آنها نیز میتواند دریچه و نگاهی متفاوت را از پیدایش منظومهشمسی برای ما بگشاید. در این نوشتار، بهطور اختصار به معرفی مهمترین کاوشگرهای دنبالهدارها خواهیم پرداخت. |
شبگردی فضانوردان! عکاسی خیرهکننده فضانوردان ایستگاه فضایی بینالمللی از زمین در شب |
برگردان: محمدتقی امیرسام |
زمانی که صحبت از عکسهای هوایی و فواید بیشمار استفاده از آنها به میان میآید، نخستین چیزی که به ذهن هر کس خطور میکند، عکسهای تهیه شده از هواپیماهای نقشهبرداری یا شناسایی است. در کنار اینها، تصاویر ماهوارهها نیز در بسیاری از زمینههای بشردوستانه و غیرنظامی، به یاری انسان شتافتهاند، ولی نباید عکسهایی که همنوعان ساکن ما در ایستگاه فضایی بینالمللی از سیاره مادری خود تهیه میکنند را فراموش کرد. عکسهایی که ضمن زیبایی و چشمنوازی، میتوانند منابع خوبی برای پیشبرد پروژههای علمی و آموزشی نیز باشند. نزدیک به دو سال از ارسال دوربین «نایتپاد» به ایستگاه فضایی میگذرد. این دوربین، قادر است تصاویر واضح و با کیفیتی از زمین در شب، تهیه کند. در این مقاله، قصد داریم به معرفی عملکرد و ساختار دوربین «نایتپاد» پرداخته و درباره اهمیت تصویربرداری از زمین در شب، اطلاعاتی ارایه کنیم. |
خبر و فراخبر
|
|
اخبار ویژه مروری بر آخرین اخبار دنیای ستارهشناسی و فضا |
نفیسه غلامی / محمدرضا رضایی / فاطمه مهدی زاده |
نخالههای خطرناک فضایی / کارخانه پرنده ناسا / رازهای سر به مهر / پایان ماموریت / سرگذشت جدید برای قمر زمین / امیدها کمرنگتر میشود |
ستارهشناسی |
|
ستارگان دنبالهدار؛ از عهد عتیق تا عصر جدید |
نویسنده: میناکشی وادوا برگردان: احمدرضا قائدی نویسنده: جعفر آقایانی چاوشی |
در واقع علما و اخترشناسان به یاری علم و فناوری جدید، وحشت آدمیان را از این اجرام فلکی فرو نشانده و تا حدی از رازهایش پرده برگرفتهاند. آنان ثابت کردهاند که علیرغم پندار گذشتگان این ستارگان موجودات منحوسی نیستند و تهدیدی برای زمین و ساکنانش محسوب نمیشوند، چرا که زمین بارها از میان آنها گذشته و آسیبی ندیده است. اگر هم روزی ستارهای از این نوع به زمین نزدیک شود و خطر تصادم احساس گردد، دانشمندان ابزارهایی را برای مقابله و نابودی آن تدارک دیدهاند که در دفع خطر موثر است. |
اجرامی که تاریخ را ساختند |
برگردان: مهسا رفیعی |
دنبالهدارهای درخشان یکی از بزرگترین، جذابیتهای آسمان بهشمار میآیند. غیرمنتظره در آسمان ظاهر میشوند، شبیه به هیچچیز دیگری در آسمان حرکت کرده، دنبالهای عجیب را در گستره آسمان پهن میکنند و سرانجام محو میشوند. درحالیکه عده کثیری از مردم به این اجرام آسمانی با شگفتی و ترس مینگریستند، برخی بهدنبال آن بودند که از ظهور دنبالهدار در آسمان بهنفع خود استفاده کنند. یک دنبالهدار میتواند به یک شاه مشروعیت دهد، یک فرمانده سقوط کرده را به قهرمان تبدیل کند و یا مرگ دشمنان را پیشگویی کند. امروز ما میدانیم دنبالهدارها اساسا کرههایی برفی و کثیفاند که از گاز و غبار تشکیل شده و بهدور خورشید میگردند. حرکتهای نامعمول آنها در آسمان، این اجرام را به درون منظومهشمسی میکشاند. |
دنبالهدارهای درخشان چند وقت یکبار ظاهر میشوند؟ |
برگردان: وحید نصر اصفهانی |
بحث و گفتوگو درباره آیسان در این روزها به اوج خود خواهد رسید. در سپتامبر 2012، کشف شد و بلافاصله آن را «دنبالهدار قرن» نامگذاری کردند و قرار است در میانه ماه دسامبر، بهطور واضح مشاهده شود، هرچند در این ماهها هم میتواند در معرض دید ستارهشناسان قرار گیرد. اگر آیسان بینهایت جذاب شود که البته همه امیدوارند که اینگونه شود، مطمئنا تمام دوربینها و رسانهها آن را پوشش خواهند داد و خواهند پرسید که چند وقت یکبار چنین جرمی در آسمان با چشم غیرمسلح دیده خواهد شد؟ این سوال در گذشته نیز مکرر پرسیده میشده، اما بسته بر مرجع سوال، همواره پاسخهای متفاوتی شنیده شده است. |
آسمان ماه در این ماه شاهد خواهید بود: مهمان ناخوانده |
احمدرضا قائدی / مهسا رفیعی |
سوژه آیسان کجایی |
نویسنده: امین شاهی |
رصد و رصدگران دنبالهدار آیسان را چگونه شکار کنیم؟ |
گردآوری: فاطمه مهدی زاده |
میدانم که شما نیز مانند من، منتظر یک حضور شکوهمند از آیسان در آسمان هستید، اما همیشه یک سوال ذهن رصدگران را به خود مشغول میکند؛ چه وسیلهای دنبالهدار را بهتر نشان میدهد؟ این سوال ساده، پاسخ چندان سادهای ندارد. بهتر است کمی درباره آن باهم گفتوگو کنیم. شاید در طول زندگی خود، یکبار به شما فرصت داده شود تا دنبالهداری باشکوه را با چشمان خود و بدون ابزارهای رصدی مشاهده کنید. آیسان شاید اینگونه باشد. در هفتههای پایانی، رسیدن این دنبالهدار به اوج درخشندگیاش، میتوان از دیدن آن با چشمان غیرمسلح، لذت برد. در این میان، شاید از وجود دنبالهدارهای بسیاری بیاطلاع باشید. تعداد آنها شاید به دهها عدد برسد که البته تنها با انتخاب تلسکوپ مناسب میتوانید آنها را مشاهده کنید. گاهی یکی از این دنبالهدارها را میتوان با یک دوربین دوچشمی شکار کرد و اگر خوششانس باشید، با آیسان آشنا میشوید. هرچه هست آسمان همواره سوژهای برای وسوسه علاقهمندان خود دارد. |
نقشه آسمان نقشه صور فلکی آبانماه و مسیر حرکت سیارات |
احمدرضا قائدی / مهسا رفیعی |
اختفا ارابه رانی وینچنزو |
فرزاد اشکر |
عمق آسمان دنبالهدارها و ستارهشناسان آماتور |
گردآوری: عسل بختیاری |
عموما گاه و بیگاه در اعماق فضا، ظاهر می¬شوند و به روشنی میدرخشند، اما تعداد کمی به مرتبه بالای درخشش می¬رسند. ستارهشناسان آماتور، به دیدن این نوع رویدادها اشتیاق دارند. متاسفانه، اخیرا دنباله دارهای درخشان زیادی نداشتیم، اما دنبالهدار آیسان، می¬تواند نتیجه خوبی پس از سالها انتظار باشد. دنباله¬دارها، اجرام کوچک نامنظمی هستند که از دانههای غبار ریز و گاز یخزده تشکیل شدهاند. بسیاری از آنها در مدارهای بیضی به دور خورشید میگردد و هر چند وقت یکبار، به نزدیکی خورشید میرسند و سپس دوباره به اعماق فضا، جایی دورتر از مدار پلوتو، میروند. |
سیارکهای آماده حمله نگاهی به دستهبندی و خانوادههای سیارکی |
نویسنده: فرزاد اشکر |
در این صفحه، قصد داریم شما را در 10 درس، با سیارکها و شیوه کشف، رصد و دادهگیری از آنها، آشنا سازیم. در پایان هر درس، با مطرح کردن یک پروژه، به شما این امکان را میدهیم که بهصورت پیوسته، مراحل عملی دروس را نیز بگذرانید. |
چرا و چگونه |
|
تاپ 10 / معرفی فیلم / اپلیکیشن / سرگرمی / مسابقه / کاردستی / باخوانندگان |
تهیه و تدوین: خاطره بهی |
آنچه از جیمزوب نمیدانید / قمرهای شگفتانگیز / درآروزی پرواز / بهشت / یک مریخی باشید / واقعیتهایی از زمین |
ستاره شناسی نوجوان |
|
دنبالهدارها |
نویسنده: رصا ماه منظر |
دنبالهدارها از دیرباز از جمله جذابیتهای آسمان شمرده میشدند و هماکنون نیز با عبور از کنار خورشید، جمع کثیری از منجمان آماتور و حرفهای را مجذوب خود مینمایند. در تاریخ، دانشمندان زیادی گذر برخی از این اجرام را پیشگویی میکردند. گاهی اوقات نیز در حین گذر آنها، اتفاقات مهمی نیز در زمین روی میداده که از جمله، عبور دنبالهدار هالی در شب تولد آقامحمدخان قاجار است. علاوهبراین، دنبالهدارها در تاریخ سیاره زمین نیز نقش بسیار مهمی ایفا کردند که از جمله آنها میتوان به انتقال حجم عظیمی از آب و مواد عالی به سیاره زمین، اشاره نمود. اما بهراستی این ارواح سرگردان فضایی چه هستند و چگونه ایجاد شدهاند؟ |
|
|
جهت خرید آنلاین شماره 29 ماهنامه آسمان شب اینجا را کلیک کنید |