شاید تا کنون این جمله را شنیده باشد که تعداد ستارگان عالم هستی از شمار دانه های شن روی سواحل زمین بیشتر اند. حال بیایید با هم این موضوع را بررسی کنیم . دانشمندان تعداد ستارگان موجود در کهکشان راه شیری را  بین 100 تا 400 میلیارد تخمین می زنند. این در حالی است که شمار کهشان های عالم 100 میلیارد برآورد می شود و بر اساس برخی گمانه زنی ها این عدد به 500 میلیارد نیز می رسد. البته نباید فراموش کرد با فناوری و ابزار های کنونی نمی توان به صورت دقیق این اعداد را محاسبه کرد. حال اگر تعداد ستارگان هر کهکشان را ضرب در شمار کل کهکشان های عالم کنیم در حالت حدقل عدد حاصل 10 میلیارد میلیارد  و در حالت حداکثر 200 میلیارد میلیارد  ستاره خواهد بود.

حتی فکر کردن به چنین ارقامی و تصور گستره کیهان، چالشی بزرگ برای مغز انسان محسوب می گردد، حال چگونه می توان این اعداد را با مجموع کل شن های سواحل کره زمین مقایسه کرد؟ دانه شنی که قرار است مبنای محاسبه ما قرار گیرد تنها 0.05 میلیمتر عرض دارد. با قرار دادن 20 دانه شن در کنار هم 1 سانتی متر شن خواهیم داشت و برای هر سانتی متر مکعب از آن به 8000 دانه شن نیاز داریم. اگر 10 میلیارد میلیارد دانه شن را در محیط دایره ای قرار می دادیم شعاع آن به 10.76 کیلومتر می رسید و برای عدد 200 میلیارد میلیارد ، 72 کیلومتر عرض خواهیم داشت. اگر ما کره ای بزرگتر از زمین داشتیم پاسخ مشخص بود. اما حال که چنین نیست.

آیا این میزان شن در تمام سواحل روی زمین وجود دارد؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا احتیاج داریم که نخست میانگین میزان سواحل شنی و سپس میانگین مقادیر خطوط ساحلی که ساحل شنی نامیده می شوند را در کل کره زمین محاسبه نماییم.

بر طبق محاسبات دکتر جیسون مارشال از ریاضیدان های برجسته ایالات متحده، حدود 700 تریلیون مترمکعب ساحل شنی در زمین وجود دارد که شامل 5 میلیارد میلیارد دانه شن می گردد. دکتر مارشال اذعان دارد که عدد حاصل از محاسبات او تقریبی است و می تواند تا میزان 2 برابر کم یا زیاد شود به بیان دیگر حداقل 2.5 میلیارد میلیارد  دانه شن و حداکثر 10 میلیارد میلیارد  دانه شن در کل سواحل زمین.

پس این گونه می توان برآورد کرد که عدد حداقل ستاره های عالم با عدد حداکثر شمار دانه های شن روی زمین برابر است. اما به احتمال زیاد علی رغم این محاسبات تعداد کل ستارگان عالم 5 تا 10 برابر بیشتر از کل دانه های شن سواحل زمین است و نباید فراموش کنیم که مبنای محاسبات ما برای ستارگان و کهکشان ها تقریبا بر پایه مشاهدات عینی و رصدی است در حالیکه می دانیم تنها بخش کوچکی از عالم هستی با فناوری های کنونی قابل رویت است.

در پایان این موضوع را از جنبه ای دیگر مورد بررسی قرار می دهیم، این بار به جای شن، مبنای محاسبات را اتم قرار می دهیم. 10 میلیارد میلیارد اتم در کنار هم چه میزان وسعت دارند؟ هر جسمی با چنین تعداد اتم بسیار بزرگ به نظر می رسد. اما این مقدار اتم 4 بار کوچکتر از کرم گرد و غباری است که در میان پرز های موکت و تار و  پود فرش خانه شما همچون سوزنی در انبار کاه است. حال بیایید دوباره محاسبه کنیم، شمار اتم ها موجود در یک دانه شن از تعداد کل ستارگان عالم بیشتر است. این است شگفتی کیهان...

مهرشاد مروجی