پوریا ناظمی / http://pourianazemi.com

خرگوش یشمی در آغوش ایزدبانوی ماه اینک در آستانه نشستن بر سطح قمر زمین است. این بار اما افسانه در دنیای فناوری تکرار می شود.

در فرهنگ عامه چین ایزد بانویی با نام چانجه Chang’e  وجود دارد. نام اصلی این ایزبانو، هنگ اِ  بود اما برای اینکه با نام امپراتور سلسله هان اشتباه گرفته نشود به این نام خوانده شد.

این ایزدبانو در اسطوره های چینی موکل ماه است اما برخلاف بسیاری از اسطوره های دیگر که ایزد ماه در واقع در خود ماه تجسم می یابد، این ایزد بانو تنها در ماه زنگی می کند و این قمر زمین زیستگاه او است. بر اساس یکی از افسانه های چینی زمانی که او در دوره ای از زندگیش و پس از مواجهه با مشکلاتی به تنهایی به ماه می رود در آنجا همنشین دیگری پیدا می کند. خرگوش یشمی. این خرگوش در اسطوره های ملل مختلف وجود دارد. در نگاه چینی او در ماه مشغول ساخت اکسیر حیات است و البته در فرهنگ های دیگر به شکل دیگری ظهور پیدا می کند. اگر شما به ماه علاقه مند باشید حتما یکی از صورتهای معروفی که تا کنون درماه توانسته اید پیدا کنید همین خرگوش افسانه ای است.

حال چینی ها در دومین فاز از ماموریت های کاوش ماه خود که با نام عمومی Chang’e انجام می شود این خرگوش یشمی یا یوتو Yutu  را به ماه فرستاده اند. مه نشینی روباتیک که هفته گذشته سفر خود را  برفراز پیشران لانگ مارچ چینی آغاز کرد اینک پس از سفری ۴ روزه با موفقیت وارد مدار ماه شده و آماده است تا ماموریت هیجان انگیز خود و فرود تاریخی چینی ها بر قمر زمین را آغاز کند. فرودی که اگر با موفقیت انجام شود نه تنها به نخستین سفینه فضایی از  سال ۱۹۷۶ تا کنون بدل خواهد شد که اینگونه بر ماه فرود می آید که چین را به سومین کشوری بدل می کند توانسته است فرودی نرم برروی ماه را انجام دهد.

این دومین جایگاه سومی خواهد بود که چین در کاوش های فضایی به دست خواهد آورد. اولین آن تبدیل شدن به سومین کشوری بود که توانست به طور مستقب فضا نورد به مدار زمین بفرستد.

این ماموریت اولین قدم در فاز دوم ماموریت های چین با هدف کاوش ماه است. فاز اول این ماموریت شامل دو ماموریت مدارگرد بود که در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۱۰ با موفقیت عازم ماه شدند.

برنامه فرود برای روز ۱۴ دسامبر برنامه ریزی شده است محلی در منطقه خلیج رنگین کمان یا Sinus Iridum   بستری پوشیده از لاوا که برای رصد گران زمینی در قسمت بالا و سمت چپ قرص ماه قرار دارد.

ماموریت پس از پرتاب در مدار زمین باله های خورشیدی خود را باز کرد و همچنین ۴ پایه محفظه فرود آن نیز آزاد شدند. مه نورد درون یک محفظه فرود قرار دارد که با کمک محفظه های سوختی که به همراه دارد به آهستگی روی ماه فرود خواهد آمد و پس از آنکه حس گرهای نصب شده روی پایه ها موفقیت فرود را تایید کردند با فرمان زمینی سطح شیب داری به روی ماه باز می شود و مه نورد یوتو از  آن پایین خواهد آمد و عملیات خود را بر ماه آغاز خواهد کرد.

این مه نشین جرمی معادل ۱۴۰ کیلوگرم و ارتفاعی در حدود ۱۵۰ سانتی متر دارد و برای اینکه بتواند شبهای سرد و طولانی ماه را به سلامت پشت سر بگذارد به یک سیستم گرم کننده با منبع  رادیو ایزوتوپ مجهز است.

از جمله ابزارهای این مه نورد می توان به رادارهایی قوی و همچین طیف سنج هایی برای بررسی ساختار شیمایی محل فرود اشاره کرد ۴ دوربین راهبری و پانارما نیز برای تصویر برداری دقیق از آن تهیه و بر آن نصب شده است. و در کنار آن تلسکوپی برای انجام رصدهای نحومی از سطح ماه بر آن نصب شده است.

در فاز دوم برنامه چینی ها یک مه نشین نیز قرار دارد و سپس این برنامه قدم به فاز سوم خود می گذارد جایی که برای سال ۲۰۲۰ چینی ها قصد دارند ماموریتی روباتیک با هدف برگرداندن ذرات خاک ماه به زمین را انجام دهند

آنها زودتر از سال ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ قصد ندارند به سراغ بخش کاوش های سرنشین دار ماه بروند و فعلا تمرکز خود در بخش سرنشین دار را به  مدار زمین معطوف کرده اند جایی که در تلاشند تا نسخه نهایی ایستگاه فضایی خود را در مدار زمین تکمیل کنند.

این مامورت آزمونی بی نظیر برای چین برای آزمودن توانایی ها و فناوری های خود برای کاوش های آینده ماه خواهد بود.

چینی ها در شرایطی مه نورد خود را به ماه فرستاده اند که مدار گرد مریخی هندوستان در راه سیاره سرخ است و بدین ترتیب بازیگران جدید وارد عرصه فضایی می شوند. تصویر صنایع فضایی که برای سال های طولانی حالتی ساکن داشت در حال تغییرات سریع است. بخش خصوصی وارد بازی شده و شرکت های خصوصی استخراج منابع سیارک ها را هدف قرار داده اند. قدرت های جدیدی چون چین و هندوستان با پشت سرگذاشتن برنامه ای دقیق و منظم اینک وارد عرصه کاوش های فضایی شده اند و از سوی دیگر ناسا نگاه خود را به افق های دورتری معطوف کرده است.

برای ما در کنار لذت بردن از اینکه در دروانی زندگی می کنیم که چنین موج پرهیجانی از کاوش های فضایی در راه است این سوال مطرح خواهد بود که برنامه فضایی ایران چیست؟ آیا ما هنوز هم تنها هدفمان افتخار آفرینی از حضور در فضا است یا قصد داریم با برنامه ای دراز مدت و مشخص و متناسب با توانایی های خود در آینده نقشی واقعی در این دنیای پر حادثه داشته باشیم.