علی ابراهیمی سراجی

دوستان و رصدگران محترمی که جریانات هلال صفر 1435 را دنبال می کنند قطعاً متوجه افتخار آفرینی ایرانیان در این زمینه شده اند. دوستان گرامی آقای شریفی و اسفندی که از رصدگران زبده و پرتلاش آسمان شب هستند بار دیگر افتخار آفرینی کردند و برای نخستین بار هلالی چند تکه را با قطعیت فراوان و زیر حد دانزون به میزان 6 درجه و 58 دقیقه با مدت زمان بالا رویت کردند و ضمناً برای نخستین بار در دید مرئی تصویری در جدایی 6 درجه و 25 دقیقه ی قوسی از هلال ماه تهیه کردند. از طرف خودم و همه ی حامیان رویت هلال در تهران اعم از گروه غیرحرفه ای رویت هلال، مرکز نجم شهر ری، باشگاه نجوم برج میلاد و مرکز علوم و ستاره شناسی تهران این موفقیت را به این عزیزان و جامعه نجومی ایران تبریک عرض می کنم. بدون شک تلاش بی وقفه و خستگی ناپذیر این عزیزان بسیار زیبا و جای بسی تقدیر و تشکر است و دوستانی اینچنین همواره الگوی اینجانب در رویت هلال بوده اند. امیدوارم طی سال آینده این دست رکوردشکنی ها توسط این گونه رصدگران خبره ادامه یابد.

این عزیزان با ثبت رکورد وداع تا دیداری به مدت 26 ساعت و 13 دقیقه شاهکار دیگری خلق کردند که جای بسی خوشبختی و خوشوقتی است که پس از سال 1393، سالیان متمادی امکان شکستن چنین رکوردی وجود نخواهد داشت. البته رکورد سن هلال به میزان 12 ساعت و 21 دقیقه از این گروه به جای مانده که رتبه چهارم دنیا است.

از طرف دیگر لزوم پیگیری اساتید و بزرگواران برای ثبت این 3 رکورد مهم به نام ایرانیان بسیار مهم و حیاتی است و در زمانی که به علت پاره ای از مسائل دیگر حتی تبریکات نادری می بینیم باید مراقب خطرات تفرقه در جامعه رویت هلال باشیم.

شب چهارشنبه 14 آذر، یک شب پس از خلق این موفقیت عظیم، فرصتی دست داد تا در شهر تاریخی یزد دیداری با دوستان گرامی آقای شریفی و اسفندی داشته باشم که با وجود خستگی از سفری طولانی، با این عزیزان از برنامه رصد و اتفاقات روی داده گفتگو می کردیم. گروه ما که در منطقه لاله زار کرمان به دلایل مختلفی موفق به رویت هلال نشد درس ها و عبرت های بسیار آموخت که ای کاش همه ی ما مانند دوستان این گونه دیدی به رویت هلال داشتیم و فقط به فکر رکورد زدن یا کاهش رکوردهای شخصی نبودیم.

نکته ی مهمی که آقای شریفی و بنده به نتیجه رسیدیم حرف صحیح آندره دانژون در جدایی 7 درجه است. در واقع زمانی که دوستان در زمان نزدیک به حد دانزون هلالی دو تا چند تکه را مشاهده می کنند نمی توان به این جرم هلال ماه گفت و قطعاً تکه هایی روشن از ماه است که هلال واحدی را شکل نداده اند. ممکن است در آینده لیبراسیون بسیار مناسبی در زیر حد 7 درجه دیده شود ولی قطعاً بسیار نادر خواهد بود. پس آنهایی که به حد 6 یا حد 5.5 درجه اعتقاد دارند بدانند که در نور مرئی هیچ وقت به این حد نخواهیم رسید و عکس های ثبت شده توسط برخی رصدگران خارجی با استفاده از سی سی دی هایی با فیلترها و طول موج های خارج از طول موج مرئی است. ولی ثبت هلال در جدایی 6 درجه و 25 دقیقه در طول موج مرئی بسیار زیبا و هیجان انگیز است. ممکن است در لیبراسیون بسیار خوب، هلال ماه در دید مرئی تا 6.5 درجه نیز چند تکه دیده شود ولی قطعاً کاری بسیار دشوار و مشکل است و نیاز به رصدهای بیشتری بین جدایی 6 تا 7 درجه داریم.

بهبود رکوردهای جدایی زاویه ای که ابتدا توسط حجت الاسلام حاج آقا موحدنژاد و دکتر حمیدرضا گیاهی یزدی در هلال جمادی الثانیه 1422 به میزان 7 درجه و 31 دقیقه قوسی آغاز شد. سال بعدش مهندس سید محسن قاضی میرسعید توانستند این رکورد را در هلال رجب 1423 به میزان یک دقیقه ی قوسی بهبود ببخشند تا در هلال صفر 1427 این رکورد با استفاده از تلسکوپ توسط آقای شریفی به 7 دقیقه و 18 دقیقه ی قوسی کاهش یابد. بعد از این رویت دو رصد جنجال برانگیز توسط جیمز استم در جدایی زاویه ای 6.4 و 6 درجه انجام شد که نه تنها عکسی از آن وجود نداشت بلکه زمان های رویت نیز بسیار محدود بود و در مجموع چندان قابل اعتماد نبود. ولی اکنون آقایان شریفی و اسفندی هر دو با هم موفق به رکوردشکنی هلالی شدند که زیر حد نظری آندره دانژون و به میزان 6 درجه و 58 دقیقه ی قوسی بود. این رصد با تلسکوپ های قدرتمند و با کیفیتی نظیر 11 اینچ سلسترون با پایه های CPC و CG PRO سلسترون انجام شد. ایشان برای عکاسی از هلال از اپتیک سمی آپوکروماتیک 12 سانتیمتر اسکای واچر با فوکوسر دوسرعته بهره بردند که با استفاده از ساخت یک قطعه هر دو تلسکوپ برای رصد و عکاسی بر روی پایه CG PRO سلسترون نصب شده بود. دقت دوستان در عکاسی متوالی و پردازش هلال بسیار زیبا و ستودنی است به طوری که برای نمونه از هلال صبح گاهی محرم 1435 را هر نیم ساعت عکاسی کردند و ثبت عکسی از هلال شام گاهی صفر در دید مرئی و دوربین کنون 5 دی که مودیفای نشده نیز است، نشان می دهد که می توانیم در دید مرئی در صورت وجود لیبراسیون بسیار عادی به حد زیر دانژون فکر کنیم. عکس های تکه تکه شده ی هلال دید بهتری از هلال های بحرانی در زیر حد نظری آندره دانژون به رصدگران می دهند. برتری این عکس بر عکس های نظیر آقای مارتین در استفاده نشدن از هیچ گونه فیلتر در طول موج های مختلف است. در واقع شما در عکس های دیگر رصدگرانی مانند آقای مارتین هلال یکپارچه می بینید که واقعیت هلال و میزان تکه تکه شدن آن و بالانس و توازن نور هلال را به شما نشان نمی دهد. در هر صورت این حرکت بسیار بی نظیر است که امیدوارم در آینده ادامه یابد.

از طرف دیگر رصد هلال 13 دقیقه پیش از غروب خورشید که به علت ورود خورشید به درون ابرها انجام شد ارزش بسیاری بر رصدها افزوده است و نشان داد که در چنین آسمانی شفاف موانع طبیعی و حتی تکه ای ابر نیز می تواند به رویت زودتر کمک کند.

این هلال نیز مانند جمادی الثانی 1422 و رجب 1423 جفت های یکسانی هستند و شباهت های بسیاری به هلال سال آینده دارد. با یک مقایسه بین هلال صفر 1435 -در رصدگاه اعلامی واقای شریفی در جنوب بیرجند-  و ربیع الاول 1436 در جدول زیر به نکات جالبی بر می خوریم.

سن هلال کمتر در مقابل ارتفاع و مکث بیشتر ماه آن را به یک هلال بسیار نادر و زیبا در ایران تبدیل می­سازد که امیدوارم در سال آینده هیجانی وصف ناپذیر به جامعه رویت هلال ایران ببخشد. نکته ی مهمتر در رویت چنین هلالی لزوم حرکت به سمت استفاده از ابزارآلات قوی و به روزرسانی در جامعه ی رویت هلال ایران را گوشزد می کند. خدای من شاهد است پس از شنیدن خبر رکوردشکنی و موفقیت این عزیزان به قدری شاد و مسرور شدم که گویی این اتفاق برای خودم روی داده است و آن قدر خوشحالم که گویی هلال را دیده ام. با این شرایط دوستان عزیزم آقای شریفی و اسفندی بذر هیجان و مرام را در دل رصدگران خبره ی ایرانی کاشته اند و می توانیم امیدوارم باشیم که رویت هلال در ایران حرکت نوینی را به سمت موفقیت بیشتر به خصوص در سال های آینده داشته باشد. در پایان عکسی تقدیم می کنم از شبی به یادماندنی در کنار دوستانی که به دوستی آنان مفتخرم.

توضیح عکس: از راست به چپ آقایان احمدخانی، اسفندی،شریفی، حسینمردی و ابراهیمی

با تشکر فراوان

علی ابراهیمی سراجی

18 آذر 1392

آسمان پارس موفقیت بدست آمده را به دوستان گرامی و علاقمندان رویت هلال ماه تبریک میگوید.