دارا صباحی در سال ۱۳۳۷ در تهران به دنیا آمد.نه ساله بود که روزی در خیابان های اهواز تصویریک عکس فضایی ساختگی بر روی جلد مجله کیهان بچه ها توجه ش را جلب کرد.از آنجا بود که وی عاشق داستانهای فضایی شد و همیشه آرزو داشت نویسنده داستان های علمی تخیلی شود.
مریم فخیمی/ وی در سال ۱۳۵۲به همراه خانواده خود به آمریکا مهاجرت کرد. در سال ۱۳۶۰ در رشته مهندسی عمران از دانشگاه فارغ التحصیل شد و در سال ۱۳۶۸ به بخش ماموریت های روباتیک ناسا یا همان آزمایشگاه جی پی ال (JPL) ملحق شد. او در این آزمایشگاه برروی برخی از محموله های علمی شاتل های فضایی کار می کرد، فعالیتی که ۵ سال ادامه یافت. پس از آن وی به پروژه رهیاب مریخ پیوست تا برروی سیستم فرود این فضا پیما به جو مریخ و فرود بر سطح آن کار کند. پس از فرود موفق رهیاب مریخ در ۱۹۹۷ بر خاک سیاره سرخ، وی برای چند سال برروی سیستم های فرود یک فضا پیما برروی دنباله دارها کار کرد تا اینکه در نهایت در سال ۲۰۰۰ به عنوان مسوول بخش سیستم های مکانیکی به ماموریت مریخ نوردهای دوقلوی ناسا (روح و فرصت) ملحق شد. پس از فرود موفق این دو ربوت بر سطح مریخ ، او چند سالی را در بخش مهندسی مکانیک JPL برروی پروژه های متفاوتی کار کرد که از جمله آنها می توان به طرح هایی برای یک ماه نشین و ماموریتی برای کاوش اروپا قمر سیاره مشتری اشاره کرد. وی در سال ۲۰۰۵ درسمت مهندس ارشد پروژه و مسوول بخش فرود به پروژه فونیکس مریخ ملحق شد. پس از آن بود که با سمت مسول بخش مهندسی یکپارچه سیستم و همینطور مهندس سیستم ماموریت وارد پروژه مریخ نورد اکتشافی مریخ یعنی کنجکاوی شد.
اما نکته ای که ایشان به آن تاکید داشتند این بود : داشتن تمرکز، اراده قوی، خلاقیت و هنرآفرینش از ویژگی هایست که یک مهندس سازمان فضایی باید داشته باشد.برای آمدن به ناسا باید شجاع بود!
از شما دعوت می کنیم این گفتگوی جذاب را بخوانید.
همه ما درکودکی آرزوهایی داریم و وقتی درمدرسه ازما سوال می شده که در آینده چه شغلی می خواهید داشته باشید هرکداممان پاسخی می دادیم.شما در کودکی و نوجوانی چه رویاهایی داشتید وچه اتفاقی رخ داد که به سمت فضا جذب شدید؟
دو تا دلیل مختلف دارد.من از کودکی به تخیل علاقمند بودم و به تمام کتاب های علمی تخیلی گرایش داشتم. روزی در خیابان های اهواز که با مادرم راه می رفتم چشم به عکسی ساختگی از چند فضانورد که در ویترین مغازه بود افتاد.ازلحظه ای که آن عکس را دیدم به این مساله به شدت گرایش پیدا کردم وبخاطر اینکه دهه ۶۰ میلادی پر ازاتفاقات مهم فضایی بود این علاقه در من بیشتر رشد کرد.
به ما بگویید که چطور شد در ناسا استخدام شدید،آیا در دوران دانشجویی خیلی درس خوان بودید و با نمرات بالایی به استخدام ناسا در آمدید؟ واولین پروژه شما درناسا چی بود؟
این موقعیت بخصوصی است و من نمی توانم الگوی خوبی باشم.من دانشجوی زرنگی نبودم و نمرات پایینی می گرفتم. اکثر مواقع من را از دانشگاه بیرون میکردند.استخدام من در ناسا خیلی اتفاقی بود.افرادی که الان در ناسا هستند به خوبی درس خواندن وبا نمرات بالا درناسا استخدام شدند .راهی که آن ها طی کردند صحیحتراست و بنابراین من نمی توانم الگوی خوبی برای جوانان باشم واین فقط داستان من است(با خنده). در واقع می توانم بگویم خیلی شانسی در ناسا استخدام شدم. جوری که شاید دیگر تکرار نشود.من نشریه ای نوشته بودم و روزی که قرار بود ارائه بدهم فراموش کردم به محل کنفرانس برم.آنجا اسم من را بارها صدا کردند واین باعث شد یکی ازکسانی که قرار بود درباره این نشریه نظر بدهد نام من را چند باربشنود.مدتها بعد بیکار شدم ودنبال کار می گشتم. خیلی اتفاقی با این فرد تماس گرفتم وایشان من را شناخت واینگونه شد که ۲۵ سال پیش در ناسا استخدام شدم.
پروژه اولم یک رادار بود.لازم است این توضیح را بدهم که JPL به غیر ازسفینه های فضایی که به سیارات دیگر می فرستد ، یک بخش رادار بزرگ هم دارد که شاید بتوان گفت یکی ازبخش های مهم دنیاست که در ناسا واقع است وکارش ساختن رادارهای علمی است. بسیاری از پروژه های رادار در مدار زمین برای هواشناسی، زمین شناسی و آب شناسی استفاده می شود. همان طور که گفتم، اولین پروژه ام یک رادار خیلی بزرگ بود که روی شاتل ها تعبیه شده بود. این را هم اضافه کنم که در حال حاضر علاوه بر اینکه با پروژه های مختلف همکاری دارم ، باز هم بر روی یک رادار کار می کنم. این رادار از نظر آب شناسی بسیار حائز اهمیت است.هدف این پروژه این است که تمام آب سیاره زمین را در مدت سه سال و در تمامی فصول سال اندازه بگیرد.نتایج این پروژه به ما کمک می کند تا بفهمیم الگوی تغییرات آب زمین به چه شکلی می باشد و همچنین به ما کمک می کند تا مدل های خشکسالی را پیش بینی کنیم.
تشکیلات ناسا بزرگ و پیچیده است ، مراکز زیادی دارد که در ایالت های مختلفی در آمریکا واقع شدن و هرکدام عهده دار کارهای مختلفی هستند.مرکز JPL که شما در آن شاغل هستید چه کارهایی انجام میدهد وچه اهدافی را دنبال می کند؟
ناسا بخشهای مهم و مجزایی دارد که هرکدام ماموریت متفاوتی دارند.بخش اصلی ،مرکز ریاست ناسا است که در واشنگتن قرار دارد و رییس ناسا در آنجاست.کار اصلی JPL ارسال سفینه (سفینه های بدون سرنشین مثل ربوت ، مدار گرد و…) به نقاط مختلف منظومه شمسی وحتی خارج از منظومه شمسی است. رقیب اصلی جی پی ال ، مرکز پروازهای فضایی گادرد نام داره که وظیفه اش ساخت سفینه برای شناخت زمین ، خورشید وجاهای دیگر کیهان است. جی پی ال بخاطر ماموریت وویجرها که برای شناخت سیارات منظومه شمسی فرستاده بود معروف شد و فقط در قسمت ماموریت های رباتیک کار می کند.
ناسا طرح های آینده را چطور اولیت بندی می کند؟در واقع میخواهم در مورد روال انتخاب پروژه ها در ناسا و درباره فرایند شکل گیری یک پروژه وتبدیل شدن یک ایده به هدف و اجرا شدن آن به ما توضیح بدهید.چه کسی تصمیم می گیرد که مثلا ناسا سال ۲۰۲۰ چه برنامه هایی را باید اجرا کنه و الویت ها به چه شکلی مشخص میشن؟(یعنی چطورانتخاب می شود که ناسا باید برفرض اولیتش این باشد که به ماه ربوت بفرستد یا به مریخ برود و از انجا سنگ وخاک بیارود تا در آزمایشگاه های زمینی بررسی شوند. آیا برفرض آقای چارلز بولدن رییس ناسا این انتخاب را انجام میدهد یا نه؟)
سوالتان ساده است اما پاسخش پیچیده است. اولا بولدن انتخاب نمی کند.هر ده سال یک بار ناسا حدود هزار نفر از دانشمندانی که در بخش های مختلف کار می کنند را جمع می کند واین ها بعد از حدود دوسال یک گزارش ده ساله ارائه می کنند. این گزارش به ناسا می گوید که ده سال آینده ناسا چه کارهایی را باید انجام دهد.البته این گزارش قانونا ناسا را ملزم به اجرا نمی کند اما الگویی ارائه می دهد به محققانی که می خواهند پروژه هایی را به ناسا ارائه بدهند واین الگو به آن ها نشان می دهد که بهتر است بر چه اساسی کار کنند.
دو نوع پروژه داریم .پروژه هایی که اجرایی می شوند وبه بخش های مختلف داده می شوند.اما پروژه هایی هم هستند که باید وارد رقابت شوند.بودجه پروژه ها متفاوت است و از بخش های مختلف دریافت می شود.همه این بودجه ها را کنگره آمریکا تصویب می کند.دانشمندان می گویند باید به تایتان بریم یا اروپا قمر مشتری ویا مریخ . بودجه ها در وضعیتی هستند که به هرکدام از این پروژه ها بودجه اختصاصی تعلق نمی گیرد.بنابراین انتخاب سخت می شود.اینکه کدام گروه از دانشمندان بتوانند نظر خودشان را به ناسا بقبولانند واینکه کدام پروژه ارزانتر باشد وبتواند در رقابت با سایر پروژه ها برنده شود این تعیین کننده است.
ایده ها دربخش های مختلف ناسا ایجاد می شود اما به وجود آمدن ایده به معنای انتخاب نیست.مثلا جی پی ال بودجه ای اختصاص می دهد تا ایده هایش را بتواند دقیقا توضیح دهد.اینکه چقدر پول لازم دارد، چقدر کار و زمان احتیاج دارد وچه سودهای علمی در پی دارد.وقتی به جایی برسد که نشان دهد چقدر این پروژه ارزشمند است می تواند درخواست بودجه دهد. واینجاست که از هر ده پروژه یکی می تواند برنده شود . مثلا من بر روی پروژه های بسیاری کار کردم که به هیچ جایی نرسیدند.
اما در نهایت ساده بودن کار برای ناسا مهم تر است.مریخ برای ناسا مهم است چون ساده است وهزینه کمی برای رسیدن به مریخ نیاز است.بر خلاف اروپا قمر مشتری که دسترسی به آن سخت است وتکنولوژی مناسبی هم برای این کار نداریم.
آیا درحال حاضردر ناسا استخدام وجود دارد ؟ چه ملیت ها وچه رشته هایی شانس بیشتری برای استخدام در ناسا دارند؟
در ناسا همچنان استخدام وجود دارد.ملیت ها مهم نیست اما فرد باید تبعه امریکا باشد ویا لااقل مقیم آمریکا باشد، هر چند سخت است.اما اگر مقیم یا تبعه نباشد تقریبا امکان پذیر نیست.ازهمه ملیت ها در ناسا استخدام می شوند. رشته هابه دوبخش تقسیم می شود، رشته های علمی ورشته های مهندسی. رشته های علمی مثل زمین شناسی،هواشناسی،سیاره شناسی وستاره شناسی که مهمترین هاهستند . رشته های مهندسی مثل الکترونیک، مکانیک،نرم افزار از رشته های مهم در ناسا هستند.
اولین مریخ نورد ناسا سال ۱۹۹۶ با نام رهیاب که حامل یک مریخ نورد بود به مدت ۹۰ روز در مریخ فعالیت کرد درحالی که مدت ماموریتش فقط ۱۰ روز تعیین شده بود. پس از آن مریخ نورد های روح و فرصت در سال ۲۰۰۴ بر سطح مریخ فرود آمدند و قرار بود ۹۰ روز کاوش بر سطح مریخ انجام بدن که در کمال شگفتی مریخ نورد روح ۶ سال وفرصت با گذشت ۱۰ سال همچنان بر سطح مریخ فعال است.کاوشگر فنکیس که در سال ۲۰۰۸ در قطب شمال مریخ فرود آمد و درنهایت مریخ نورد کنجکاوی سال ۲۰۱۲ به سوی مریخ رهسپار شد .اکنون نزدیک به ۲۰ ماه از حضور کنجکاوی در مریخ سپری می شود.شما در همه این ماموریت ها نقش داشتید.از رهیاب تا کنجکاوی چه راهی طی شد؟چه تغییراتی در نحوه فرود ویا ابزارهای این مریخ نوردها ایجاد شد؟
وزنی که روی سطح مریخ می گذاشتیم مهمترین مساله بود.بنابراین سفینه ای باید می ساختیم که بتواند دستگاه سنگینی را باخود حمل کند به مریخ ببرد، نیرو و حرارت آن را تامین کند وبتواند به سلامت بر سطح مریخ فرود بیاید.این سفینه معمولا ۴ الی ۵ برابر وزن ابزارهای علمی باید باشد.در رهیاب وزنی که برسطح مریخ فرود می آمد ۲۶۵ کیلوگرم ، روح و فرصت ۵۵۰ کیلوگرم و کنجکاوی که ۹۶۰ کیلوگرم بود. رشد اصلی ما این بود که توانستیم کاری بکنیم تا بتوانیم وزنی که روی مریخ می گذاریم بیشتر شود وبنابراین توانستیم دستگاه های بیشتری بر روی مریخ نورد تعبیه کنیم. تکنولوژی لازم وقتی که وزن قراراست افزایش یابد سریع تغییر می کند.یک دلیل که باعث شد کنجکاوی طراحی شود این بود که ما دیدیم با وزن کمتر از ۵۰۰ کیلوگرم کار مهمی نمی توان انجام داد .چون دستگاههای مهندسی ۹۰ درصد وزن را به خود اختصاص می دهند وبرای ابزارهای علمی چیزی باقی نمی ماند. بنابراین حدود ۱۰ سال پیش تصمیم گرفتیم سفینه های آینده طوری طراحی شوند که لااقل یک تن وزن داشته باشند تا بتوانیم دستگاه های علمی بیشتری تعبیه کنیم که بتوانند کارهای مفیدتری انجام دهند. وقتی به این مرحله رسیدیم طراحی ها جا افتاد وتوانستیم تصمیم بگیریم که با چه سیستمی باید فرود بیاییم وچطور برسطح مریخ حرکت ویا کار کنیم. اما در مورد فرود، رهیاب ، روح و فرصت با کمک کیسه های هوا فرود آمدند. فنیکس با استفاده از چتر نجات و موتورهای ترمز فرود آمد. کنجکاوی توسط وسیله‌ای به نام جرثقیل آسمانی – که نوعی موشک بود- و با آویزان شدن از کابل به آرامی بر سطح مریخ فرود آمد و هنگامی که چرخ‌هایش سطح سیاره را لمس کرد از آن جدا شد.
کنجکاوی پیچیده ترین کاوشگری است که تابه حال به مریخ فرستاده شده و مجهز به چندین ابزار علمی است. چه تجهیزاتی در این مریخ نورد تعبیه شده و چه اهدافی را دنبال می کند ؟
تفاوت مهمی که کنجکاوی با مریخ نوردهای قبلی دارد این است که میتواند تجزیه وتحلیل شیمیایی انجام دهد.یعنی می تواند مواد آلی را آزمایش وتشخیص دهد.این دستگاه ها ازاین نظر قوی ترین ابزارهای ساخت مرکزگادرد ناسا هستند و کنجکاوی با کمک این ابزارها می تواند خاک یا سنگ مریخ را به حرارتی برساند که به گاز تبدیل شوند.این گازها ازلوله هایی در آزمایشگاه کوچک درون این مریخ نورد عبور می کنند و عناصر موجود تشخیص داده می شوند. یافتن آب وسپس حیات همیشه هدف اول بوده است .این به ما نشان می دهد آیا درمریخ حیات وجود داشته یانه. درکنار این ها هواشناسی و زمین شناسی مریخ هم بررسی می شود. کنجکاوی اولین مریخ نوردی است که می تواند به این پرسش ما پاسخ دهد. فنکیس هم توانایی این که وجود آب را تشخیص دهد داشت.اما کاوشگرهای قبل از فنیکس توان تشخیص مولکلول آب را نداشتند . چون ابزارش را نداشتند.فنیکس توانست به ما نشان دهد که در مریخ یخ آب وجود دارد. کنجکاوی می تواند آب و مواد آلی را تشخیص دهد.امید آینده ما این است که بفهمیم آیا درمریخ حیات وجود داشته است و آیا زمینه برای شکل گیری حیات فراهم بوده یا نه.
درحالت کلی ،هدف اصلی که همه این پروژه ها دنبال می کردند این بود که بفهمیم در مریخ آب وجود دارد یا نه.اما هرکدام به روش خاصی این ماموریت را انجام می دادند.مثلا در روح و فرصت ماموریت این بود که به دو محیط مختلف برویم که احتمال زیادی بود آب ساکن یا روان در آنجا بوده ، و درواقع به دنبال نشانه هایی از آب بودیم. کار فنیکس این بود که به قطب شمال مریخ برود ومستقیما یخ را اندازه بگیرد ولازم است بگویم فنیکس با قطعیت کامل به این نتیجه رسیده است که در مریخ آب وجود دارد.ماموریت کنجکاوی این بود که به جایی برود که مطمئن هستیم زمانی زیر آب بوده است وبه دنبال یافتن نشانه هایی از حیات است.
چرا دهانه برخوردی گیل به عنوان محلی برای کاوش انتخاب شد؟
کنجکاوی در دهانه گیل ودر نزدیکی کوه شارپ فرود آمد.دهانه گیل دراثر برخورد شهاب سنگ به وجود آمده است.دهانه ای عمیق وقدیمی است. اما به گفته محققان ناسا ، این دهانه به تدریج با مواد رسوبی پر شده وطوفان های سهمگین مریخ در طول زمان باعث شکل گیری کوه شارپ در وسط دهانه گیل شده اند .این کوه درحدود ۵کیلومتر ارتفاع دارد. کنجکاوی با بررسی لایه های این کوه می تواند به گذشته باستانی مریخ پی ببرد.
حساس ترین بخش ماموریت کنجکاوی چه بود؟
برای سفینه ای که روی سیاره ای دیگر فرود می آید حساسترین بخش زمان فرود است.درمورد کنجکاوی ، اززمانی که وارد اتمسفر مریخ می شدیم تا زمانی که چرخ ها سطح مریخ را لمس کنند حدود ۸ دقیقه طول می کشید.درطول این مدت قسمت های مختلف سفینه تغییر می کند.بخش هایی از سفینه جدا می شود.دستگاه هایی که تابه حال استفاده نشده باید درمدت زمان کوتاهی روشن شده وکارخود را انجام دهند. همه چیز باید سر وقت وبه سرعت انجام بگیرد.ما بر روی هیچ کدام ازاین مراحل کنترلی نداشتیم. روی زمین هم امکان تست کامل دستگاه ها را نداشتیم. ما مجبور بودیم قطعه قطعه ابزارها را تست کرده وبه هم متصل کنیم. در مدت ۸ دقیقه فرود، اگر اتفاقی برای سفینه می افتاد ما هیچ کاری نمی توانستیم بکنیم. چون ۱۵ دقیقه طول می کشد تا دستورات ما از زمین به کنجکاوی برسد و ۱۵ دقیقه هم طول می کشد تا ما پاسخ دریافت کنیم و این می شود ۳۰ دقیقه.بنابراین عملا ما هیچ کاری برای نجات سفینه نمی توانستیم انجام بدهیم وازاین رو بود که زمان فرود کنجکاوی بر سطح مریخ به ۸ دقیقه وحشت معروف شد.
شما در ماموریت کنجکاوی عهده دار چه مسئولیتی بودین؟( لطفا درباره مسئول بخش مهندسی یکپارچه سیستم و مهندس سیستم پروژه که دو سمت شما در این ماموریت بود توضیح بدین)
یک سفینه بخش های مختلفی دارد که باید طراحی ویا اختراع شوند.ساخت یک سفینه حدود چهار سال زمان می برد.تمام دستگاههای سفینه باید با هدف تعیین شده برای پروژه هماهنگ باشد. مهندسی سیستم پروژه تعیین می کند که یک ماموریت چه نیازهایی را دارد، کل ماموریت را طراحی می کند اهداف و نیازمندی های آن را بررسی می کند.همچنین دراین پروژه تمام بخش های مختلف به من گزارش کار می دادند یعنی از روز اولی که طراحی آغاز می شود تا روزی که قطعات سفینه توسط بخش های مختلف مهندسی ساخته وبه هم وصل می شوند وسفینه کامل می شود . این همان مسئول بخش مهندسی یکپارچه سیستم است.
باتوجه به دانسته هایمان درباره مریخ وبا توجه به امکاناتمان ، آیا می توانیم انسان به مریخ بفرستیم؟هرچند که طبق ادعای پروژه Mars one احتمالا این سفر بی بازگشت خواهدبود.
تا وقتی که مواد اولیه حیات مثل آب، اکسیژن و کربن در جایی وجود داشته باشد جا برای بشر هم هست.ممکن است تکنولوژی ما انقدر پیشرفته نباشد که بتوانیم مریخ را مسکونی کنیم. اما اگر مواد اولیه حیات راهم نداشته باشیم کارمان سخت تر می شود.
به نظر من دلیلی ندارد این سفر بی بازگشت باشد.تنها دلیلی که می تواند این سفر را بدون بازگشت کند نبود بودجه کافی است. بشر یا هیچ ملتی حاضر نیست هزینه کند و تعدادی انسان را به سیاره ای بفرستد که آنجا بمیرند وبعد توضیح بدهد که چرا این کار را انجام داده است.هر سفینه ای که به مریخ فرستاده شود حتما بازگشت خواهد داشت. مشکل اساسی بودجه است.تکنولوژی را می توان ایجاد کرد اما هزینه بسیار زیادی می طلبد به طوری که حتی آمریکا هم نمی تواند برای این هدف یکجا سرمایه گذاری کند. بنابراین پله پله و به تدریج تکنولوژی این کار را ایجاد می کند.وبازهم تاکید می کنم چیزی که جلوی کار را گرفته بودجه است.
آیا برطبق ادعای پروژه Mars One ، ما در ده سال آینده می توانیم به مریخ برویم؟
به نظر من نه ! البته می توان دستگاه ها وسفینه ها را ساخت.اما باز هم می گویم بودجه ای که برای این کار درنظر گرفته شده بسیار کم است.مثلا بودجه ای که آمریکا صرف پروژه آپولو کرد بسیار سرسام آور بود و فکر نمی کنم هیچ موسسه یا دولتی چنین پول زیادی داشته باشد که بتواند تا ده سال آینده انسان به مریخ ببرد.
حالا که درباره پروژه آپولو صحبت کردید، لطفا به ما بگویید چرا ناسا دیگربه ماه نرفت ؟
من پاسخ دقیقی برای این پرسش ندارم چون آن زمان من هم جوان بودم و هنوز وارد برنامه های فضایی ناسا نشده بودم.اما آنچه که می دانم این است که اولا به تدریج بوجه کاهش یافت.دوما کشفیاتی که در ماه صورت گرفت آنچنان باارزش نبود که ناسا ترغیب به ادامه برنامه آپولو شود.از طرفی ، با کاهش بودجه به تدریج تکنولوژی از بین رفت.هر سفینه ای که ما می سازیم اگر بر فرض ده یا بیست سال از آخرین باری که آن را ساخته ایم گذشته باشد دیگر تکنولوژی آن را ازدست می دهیم چون تمام کارخانه هایی که قسمت های مختلف آن را می ساختند دیگر تعطیل شده یا تغییر کاربری داده اند و حتی اشخاصی که بر روی آن کار می کردند احتمالا دیگر بین ما نیستند.بخاطر همین تکنولوژی به تدریج از بین رفت وبه همین دلیل رفتن دوباره ما به ماه سخت تر ازچهل سال پیش است.
ماموریت های بسیاری توسط سازمان های فضایی مهم دنیا به ویژه ناسا به سوی مریخ انجام شده است.سال گذشته هفته جهانی فضا “کاوش مریخ ، شناخت زمین ” نام گرفت. چرا مریخ از اهمیت زیادی برخوردار است؟
در این مورد من فقط می توانم عقیده خودم را بگویم. شما اگر در جزیره ای زندگی می کردید و جزیره ای دیگر در نزدیکی شما بود، برایتان جالب نبود بدانید که آیا در آن جزیره هم انسانی هست یانه؟ بشر اصولا کنجکاو است بداند که آیا انسان ها یا موجودات دیگری در گیتی وجود دارد که بتواند با آنها ارتباط برقرار کند. اما دلایل علمی این کار می تواند این باشد که ما با کنکاش درمریخ به دنبال این هستیم بدانیم چه اتفاقی برای سیاره ای که می تواند آینده زمین را به ما نشان بدهد افتاده است.بنابراین ما باشناخت گذشته مریخ می توانیم آینده سیاره خودمان را پیشبینی کنیم.
از سوی دیگر ، مریخ یکی ازسیارات منظومه شمسی است. ولی فرق بزرگی که مریخ با سیارات دیگه دارد این است که از زمین وبه کمک ابزارهایی مثل تلسکوپ خیلی راحت می توان سطح آن را دید. درحالی که سیاره ای مثل زهره از ابر پوشیده شده و امکان رصد سطح آن را نداریم.از طرفی ما راحتتر می توانیم به مریخ برسیم و برسطح آن فرود بیاییم. درحالی که در مورد زهره این کار بسیار سخت است.حتی میشه گفت رفتن به مریخ آسان تر از فرود آمدن بر سطح ماه است. چون مریخ اتمسفری قویتری از ماه دارد.
همچنین ، دلیل دیگر این موضوع می تواند تاریخی باشد. بشر همیشه به مریخ نگاه می کرد وشیفته رنگ سرخ ومرموز این سیاره بود و داستانهای حماسی زیادی برای این سیاره خلق کرده است. این دلایل واینکه دست یابی به مریخ آسان تر است باعث می شود رسیدن به مریخ برای ما مهم شود.
بیش از نیم قرن ازآغاز عصر فضا سپری شده ، به نظر شما چرا فضا باید برای بشر مهم باشد و دستاورد های صنعت هوا فضا چه جایی در زندگی روزمره ساکنین سیاره زمین دارد؟
همین نرم افزار اسکایپ که با آن صحبت می کنیم به خاطر برنامه های فضایی طراحی شد.آغاز عصر فضا و پیشرفت برنامه های فضایی انواع ثمرات را برای مردم داشت ولی چون به طور روزمره از این تکنولوژی ها استفاده می شود توجه چندانی به آن ها نداریم.از موبایل گرفته تا اسکایپ ، تمام پروتکل های مخابرات، ماهواره های هواشناسی ، پیشرفت کامپیوتر و نرم افزار همه به خاطر پیشرفت هایی که در صنعت هوافضا رخ داده به وجود آمدند.
شرکت های خصوصی معمولا بر روی چنین پروژه های گرانی که در دراز مدت بازده دارند سرمایه گذاری نمی کنند.اما پس ازاینکه سازمان علمی یا فضایی کشورهای مختلف برای ایجاد چنین تکنولوژی هایی بودجه صرف کرده و تولید می کنند، بخش خصوصی نیز ازتکنولوژی ایجاد شده استفاده می کند وبه تولید انبود می رساند.بشر در حال حاضر ثمره ۵۰ سال عصر فضا را می بیند.اما همان طور که گفتم ، چون به طور روزمره ازآن استفاده می کند دیگر به این موضوع که این تکنولوژی از کجا وچگونه به دست آمده توجهی ندارد.
فضا (علم و صنعت هوا فضا) چه جایگاهی در افزایش ارتباط بین ملت ها وفرهنگ ها داره؟ و دانشمندان چه نقشی در این میان دارند؟
دانش فضایی بی شک یکی از علومی است که اکثر دانشگاه ها ودانشمندان دنیا درباره آن باهم در ارتباط هستند وهمکاری دارند .اطلاعات علمی فضایی از هیچ کس گرفته نمی شود و به مرور زمان در اختیار دانشگاه های کشورهای دیگر قرار می گیرد . اما این با تکنولوژی فرق دارد چون قانونا نمی توانیم تکنولوژی را در اختیار کسی بگذاریم.به اشتراک گذاری دانش فضایی باعث می شود ارتباطی بین ملت ها به وجود بیایید که بدون مرز است.
آیا برنامه های سازمان فضایی ایران را دنبال می کنید؟نظرتان در باره آینده فضایی ایران چیست؟( در حال حاضر گفته شده مهمترین برنامه ایران ارسال انسان به مدار زمین است.آیا لازم است ایران برای این کار هزینه کند؟یا بهتره اهدافی همچون ساخت ربوت هایی برای ارسال به نقاط مختلف منظومه شمسی ویا ساخت ماهواره هایی برای قرار دادن در مدار زمین را دنبال کند؟)
من اطلاعات چندانی درباره برنامه های سازمان فضایی ایران ندارم.اما این را می توانم به شما بگویم که کارهای ربوتیک و ساخت ماهواره ازجمله برنامه هایی هستند که با بودجه کم کار زیادی می توان انجام داد واشتغال زایی کرد. وقتی هدف فرستادن انسان به فضا باشد ، با بودجه زیاد کار کمی انجام دادیم. بنابراین برای من این فرمول ساده است، با بودجه کم ،انجام کار بیشتر ، ارزش بیشتری دارد.
چه صحبتی با جوانان ایرانی علاقمند به دانش فضایی دارید؟
اولا خوشحالم که دانشجویان و جوانان ایرانی به موضوعات علوم فضایی علاقمند هستند.دنیا درحال تغییر است و بشر همیشه جابرای پیشرفت دارد.بنابراین اگر به گذشته ای که کارها انجام نگرفته نگاه کنیم آینده را ازدست خواهیم داد.توصیه ام به جوانان این است که آینده را ببینند وامیدوار باشند تااینکه نگران گذشته باشند.در آینده همیشه موقعیت های جدید ایجاد می شود راه های جدید باز می شودبه این شرط که حواسمان جمع باشد وبا چشمان باز حرکت کنیم رمز اصلی موفقیت من فقط همین بود.زیاد به پشت سرم نگاه نکردم و فقط به این توجه کردم که ببنم قدم بعدی ام چه باید باشد .از شنیدن نه نترسید. دنیا ساخته شده است برای نه گفتن . اما بین تمام این نه ها راه جدیدی وجود دارد .شجاع باشید و آن راه ها را پیداکنید.
از اینکه وقت خودتان را دراختیارمان قرار دادید و دراین گفتگو شرکت کردید بسیار سپاسگذاریم .
من هم ازشما متشکرم.
لازم به ذکر است که بخش هایی از این گفتگو در روزنامه جام جم مورخه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ چاپ گردید.
دارا صباحی – اتاق فرمان ماموریت کنجکاوی – ۲۰۱۲
مریخ نورد کنجکاوی برسطح مریخ
مقایسه ۳ مریخ نورد سوجورنر(ماموریت رهیاب) ، روح/ فرصت و کنجکاوی از نظر ابعاد
کیسه‌های هوایی که روح و فرصت با استفاده از آنها بر روی مریخ فرود آمدند
طرحی از کنجکاوی که توسط جرثقیل آسمانی بر روی مریخ فرودآمد
سیاره سرخ فام مریخ – تصویر دریافتی از تلسکوپ هابل