دنباله­‌‎دار سایدینگ اسپرینگ (C/2013 A1) در رویدادی استثنایی ساعت 21:59 یکشنبه 27 مهر به وقت ایران، از 137 هزار کیلومتری سطح مریخ گذر خواهد کرد. این فاصله تقریبا یک سوم فاصله ماه تا زمین است. اما نکته مهم اینجاست که این اولین بار در تاریخ تمدن بشر است که شاهد گذر دنباله­‌داری به قطر700 متری از فاصله­‌ای تا این حد نزدیک از یک سیاره هستیم.

هم اکنون مدارگردهای ادیسه مریخ 2001، مارس اکسپرس و مدارگرد اکتشافی مریخ به همراه دو مدارگرد مِی­‌ون و مانگالیان که به ترتیب در 31 شهریور و 2 مهر به مریخ رسیدند، در حال گردش به دور سیاره سرخ و ارسال داده­‌ها به سطح زمین هستند. ذرات غباری بسیار کوچکی از این دنباله­‌دارها در حین گردش به دور خورشید جدا می­‌شود و این موضوع درباره دنباله­‌دار سایدینگ اسپرینگ نیز صادق است. این ذرات هر چند ابعاد بسیار کوچکی در حد چند میکرون یا میلی­متر دارند، اما چون در شرایطی از دنباله­‌دار جدا می­‌شوند که با سرعت 56 کیلومتر در ثانیه در مدار خودش در حال حرکت است، از این رو خطر برخورد آن­ها برای ابزارهای بسیار حساس مدارگردهای چند صدمیلیون دلاری اطراف مریخ وجود دارد. از این رو از ماه­‌ها پیش مهندسان ناسا و آژانس فضایی هند طوری برنامه­‌ریزی کرده بودند که این مدارگردها در زمان نزدیک شدن دنباله‌دار سایدینگ اسپرینگ در سوی دیگر سیاره‌ی سرخ در مدار قرار گرفته باشند تا احتمال برخورد ذرات به جای مانده از دنباله­دار با این مدارگردها به کمترین حد ممکن برسد.

مأموریت‌های فضایی و تلسکوپ‌هایی که در پروژه رصد گذر سایدینگ اسپرینگ از کنار مریخ فعال هستند با رنگ زرد مشخص شده‌اند

فرصت بی نظیر برای بررسی گازهای متصاعد شونده از هسته دنباله­‌دار

از آنجا که دنباله­‌دارها وقتی به خورشید نزدیک می­‌شوند، افزایش دما در آن­ها موجب متصاعد شدن گازهایی از درون هسته­‌ی آن­ها می­‌شود، گذر این دنباله­‌دار از کنار مریخ در شرایطی که پنج مدارگرد مجهز در آنجا مشغول داده­‌برداری هستند، فرصت استثنایی برای سیاره­‌شناسان ایجاد کرده است تا با ابزارهای دقیق این مدارگردها به ارزیابی ترکیبات برجای مانده از گیسوی یک نمونه از دنباله­‌دارها پرداخته شود. دانشمندان با بررسی داده­‌های به دست آمده از تصاویر تلسکوپ فضایی هابل در طول موج مرئی و تلسکوپ فضایی اسپیتزر در طول موج فرو سرخ، بخش عمده ترکیبات متصاعد شده از دنباله­‌دار سایدینگ اسپرینگ را بخارات دی­‌اکسیدکربن ارزیابی کرده­‌اند. با این حال امروز و فردا، نتیجه داده­‌های ارسالی از این مدارگرد، نقاط تاریک بسیاری را در مورد دنباله­‌دارها و ترکیبات تشکیل­‌دهنده­‌ی آن­ها آشکار خواهند کرد.

جابه‌جایی دنباله‌دار سایدینگ اسپرینگ (بالای تصویر) و مریخ (پایین تصویر) در روزهای 24 و 25 مهر در این عکس نمایش داده شده است. موقعیت پیکان‌های سبز و زرد نمایانگر از کنار هم عبور کردن این دو جرم در شامگاه 27 مهر است

ادامه مطلب در سایت ماهنامه نجوم