عباس خاراباف

 بالاخره پس از مدت‌ها کش‌وقوس در فضاهای سیاسی، کارشناسی و رسانه‌ای، روز گذشته دکتر محسن بهرامی به‌عنوان رییس جدید سازمان فضایی ایران معارفه شد تا از 24 فروردین 1394 رسما فعالیت خود را در مدیریت سازمان فضایی آغاز کند.

البته به نظر می‌رسد دکتر بهرامی مسیر بسیار دشواری را برای اجرای برنامه‌های خود خواهد داشت و نیاز دارد در این مسیر دشوار تصمیمات شجاعانه‌ای بگیرد. وی که از نظر علمی و مدیریتی مقبولیت بسیار بیشتری در بین کارشناسان و به‌خصوص جامعه دانشگاهی هوافضای کشور نسبت به مدیر قبلی مورد انتخاب دولت پیش برخوردار است، از دشواری مسیر پیش روی خود به‌خوبی اطلاع دارد. به همین دلیل است که در مراسم معارفه‌اش اعلام کرد که دوستان مشاورش هشدار داده‌اند بسیار مراقب باشد زیرا که مدیریت یک نهاد سیاسی را بر عهده گرفته است. درحالی‌که سازمان فضایی به‌عنوان یک نهاد کاملاً علمی تأسیس شده بود و متأسفانه در دولت قبل و با سیاست‌های غیر کارشناسانه به یک نهاد کاملاً سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شد.

بااینکه هنوز قضاوت درباره نحوه فعالیت نهمین مدیر سازمان فضایی ایران خیلی زود است اما نحوه سخنرانی و محتوای سخن دکتر بهرامی در مراسم معارفه‌اش توانست کارشناسان فضایی حاضر در مراسم را نسبت به آینده امیدوار کند و البته دلواپسان همچنان دلواپسانه مسائل و اتفاقات را با دقت خاصی دنبال می‌کردند.

نکته قابل‌توجه دیگر در سخنان رییس جدید سازمان فضایی ایران، برنامه‌ها و اهداف او جهت تجاری‌سازی فناوری فضایی و همچنین استفاده کاربردی از فضا برای افزایش کیفیت زندگی مردم است. وی به‌وضوح اشاره کرد که فناوری فضایی برخلاف ظاهر لوکسی که دارد باید به افزایش رفاه زندگی مردم بپردازد. شاید به همین دلیل است که او برنامه پرتاب انسان به فضا را که در دولت قبل به‌عنوان اولویت اصلی سازمان فضایی بود، دارای اولویت نمی‌داند و در جمع خبرنگاران نیز از تغییر قطعی اولویت‌های برنامه‌های فضایی سازمان خبر داد و گفت باید پیش از پرتاب انسان به فضا که یک برنامه نمایشی است، سایر نیازمندی‌های فناوری را تأمین کرد.

دکتر واعظی که حین سخنرانی در مراسم معارفه بارها از اهمیت فضا، فناوری فضایی و سازمان فضایی برای کشور سخن گفت، اعتقاد داشت که نباید اجازه داد فناوری فضایی به یک موضوع سیاسی یا امنیتی در کشور تبدیل شود. وی همچنین گفت در این زمینه شعارهایی که لازم نیست داده نشود و ما همواره به دنبال استفاده صلح‌آمیز از فناوری فضایی در کشور هستیم. از سخنان وزیر ارتباطات در این زمینه می‌توان این‌طور برداشت که وی نگران اظهارنظرها و شعارهای غیرکارشناسانه و نامدبرانه در زمینه فناوری فضایی و دستاوردهای آن برای کشور از سوی برخی از سیاست‌پیشگان یا دلواپسان بود.

یکی از جالب‌ترین بخش‌های سخنرانی وزیر ارتباطات درباره نیاز کشور به نقشه راه فضایی بود. محمود واعظی همچنین از تدبیر دولت برای ایجاد مرکز ملی فضایی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت و از دکتر جهانگیر جدی که مسئولیت اداره این مرکز بر عهده او گذاشته شده درخواست کرد تا مرکز ملی فضایی با تعامل خوب با شورای عالی فضایی کارهای بزرگ در این زمینه انجام دهند. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین گفت که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فضایی کشور حتماً باید بر عهده مرکز ملی فضایی ایران باشد.

سازمان فضایی در سال‌های اخیر متأسفانه تعامل مناسبی با بخش خصوصی و سایر نهادهای دولتی فضایی نداشته است ولی وزیر در انتظارات خود از دکتر بهرامی خواست که این سازمان با هیچ نهادی رقابت نکرده و بیشتر نقش چتر حمایتی را داشته باشد. وی در نهایت به تقسیم کار و پرهیز از موازی‌کاری در نهادهای فضایی کشور نیز تأکید کرد.

* تصویر آغازین مطلب، دکتر محسن بهرامی رییس جدید سازمان فضایی ایران را نشان می‌دهد.