گردهمایی امسال با خوشامدگویی دکتر راهوار ( دبیر همایش ) و ارائه مقاله ای توسط دکتر شانت باغرام از دانشگاه شریف در رابطه با بررسی گرانش تعمیم یافته و مدل های کیهان شناسی نوین آغاز شد.
مقایسه الگوریتم های یافتن تهی جاها در ساختار بزرگ مقیاس عالم موضوع مقاله ای بود که دکتر اربابی به ارائه آن پرداخت.
علارغم گذشت نزدیک به 30 سال از نخستین کشف تهی جاها هنوز تعریف دقیقی از آنها که مورد پذیرش همه کیهان شناسان باشد وجود ندارد. تهی جاها بزرگترین ساختارهایی هستند که در عالم یافت شده اند و بخش مهمی از ساختار بزرگ مقیاس عالم راتشکیل می دهند.برای دست یافتن به تعریف دقیقی از آنها نیاز به بررسی الگوریتم ها و نقشه هاییست که تا کنون از آنها تهیه شده اند . طرح پژوهشی دکتر اربابی و گروه ایشان در دانشگاه فردوسی مشهد بازسازی آماری الگوریتم ها در یک نقشه واحد و بدست آوردن تعریف جامعی از این مکان های ناشناخته بود.
مقاله بعدی اختصاص به برهمکنش شامه - توده و انرژی تاریک هولوگرافیک داشت که توسط دکتر ستاره از دانشگاه کردستان ارائه شد. در این مقاله دکتر ستاره با بهره گیری از مدل های ریاضی و کوانتومی در نظر گرفتن فضا - زمان به اثبات برهمکنش شامه - توده و مدل هولوگرافیک انرژی تاریک پرداخت.
پس از این بخش نوبت به اولین زمان تنفس رسید و شرکت کنندگان در فضایی گرم و صمیمی با کیک و چای پذیرایی شدند .
بخش دوم همایش با سخنرانی دکتر مویدی از دانشگاه اراک درباره بررسی رفتار گاز ایده ال در مقیاس پلانک و دمای پایین شروع شد.
موضوع مقاله بعدی که دکتر مرادی از دانشگاه رازی کرمانشاه به ارائه آن پرداخت درباره انبساط جهان و خلق ذرات بود.
با انبساط جهان ذرات پیوسته خلق می شوند.خلق ذرات به عنوان نتیجه ای از انبساط زمان مهمترین اثر نظریه کوانتومی میدانها در فضای خمیده است. ذرات از افت و خیزهای خلا که بوسیله تغییرات میدان گرانشی به وجود می آید, پدید می آیند. حل معادله اسکالر و یافتن نرخ پیدایش ذرات در فضا - زمان مینکوفسکی از جمله کارهایی بود که دکتر مرادی در پژوهش خود به آن پرداخته بود.
این قسمت با سخنرانی دکتر شافعی همکار دکتر ستاره درباره مدل هولوگرافیک انرژی تاریک و ترمودینامیک غیر تخت در کیهان با انبساط تند شونده ادامه یافت.
دکتر شافعی در این مقاله به بررسی اصل هولوگرافیک در مدل کیهان شناختی انرژی تاریک و اثبات قوانین اول و دوم ترمودینامیک در این مدل پرداخت.
مقاله آخر توسط دکتر رابعی از دانشگاه رازی کرمانشاه ارائه شد که موضوع آن کوانتش ناظرهای کلاسیک در فضا - زمان دوسیته با روش coherent state بود.
فضای دوسیته فضاییست که از حل معادلات نسبیت عام انیشتین برای حالت بدون جرم و با در نظر گرفتن انحنای مثبت ناشی از ثابت کیهان شناسی بدست می آید. این فضا - زمان ساده ترین مدل پس از فضا - زمان مینکوفسکی است. کوانتیزه کردن مشاهده پذیر های کلاسیکی با روش coherent state در این فضا - زمان از نتایج تحقیقات دکتر رابعی بود.
سپس نوبت به زمان استراحت و ناهار رسید. محل سرو ناهار یکی از رستورانهای نزدیک دانشگاه بود. و همین مسئله باعث دیر رسیدن تعدادی از شرکت کنندگان به دلیل بی اطلاعی از مکان رستوران و نگرانی شدید دکتر اربابی شد.
بازدید از رصدخانه پرتوهای گامای دانشگاه شریف (رصد خانه البرز) جذاب ترین بخش همایش بود که با استقبال گرم و پر شوری از طرف همه شرکت کنندگان روبرو شد. این رصدخانه با همت دکتر صمیمی, دکتر بهمن آبادی, دکتر خاکیان و جمعی از اساتید و دانشجویان بر روی پشت بام دانشکده فیزیک این دانشگاه احداث شده است و به بررسی آماری ذرات دارای انرژی گاما می پردازد. دکتر خاکیان که راهنمای این بخش از برنامه بود توضیحاتی در رابطه با دلایل احداث و شیوه رصد پرتوهای گاما داد. جالب ترین چیز در این رصدخانه بشکه های آبی بود که گهگاه در گوشه کنار خیابان با آنها برخورد میکنیم و گروه دکتر جلالی برای اولین بار از آنها به عنوان آرایه های دریافت پرتو گاما استفاده می کرد.
پس از این بازدید شرکت کنندگان به سالن اجتماعات برگشتند و همایش با سخنرانی دکتر حقی درباره جریانهای کشندی در خوشه های کروی تحت دینامیک تعمیم یافته ادامه پیدا کرد.
خوشه های کروی در اطراف کهکشان ها به دلیل این که حاوی مقداری ماده تاریک هستند از قابلیت خوبی برای محک زدن مدل های مختلف گرانشی و از جمله مدلهای MOND و CDM برخوردارند. دکتر حقی با کمک شبیه سازی برهمکنش های گرانشی در این خوشه ها به توجیه دنباله هیدروژنی ابرهای ماژلانی پرداخت که بسیار مورد توجه قرار گرفت.
مقاله دوم توسط خانم مرضیه فرهنگ ارائه شد. موضوع این مقاله محدود کردن پارامترهای یکی از مدل های گرانش تعمیم یافته به نام مدل DGP با اعمال قیدهای رصدی بود. قیدهای به کار رفته توسط ایشان عبارت بودند از : داده های جدید ابر نواختران نوع Ia از نمونه گلد و SNLS ,اندازه قله آکوستیکی از SDSS ,مکان این قله از مشاهدات تابش زمینه کیهانی و مطالعه تشکیل ساختار در مقیاس بزرگ از 2DFGRS.
در انتها خانم فرهنگ به مدل جدیدی برای محاسبه عمر کیهان و برخی از اجسام قدیمی آن دست یافته بود.
سخنران سوم این قسمت خانم آتوسا چهارسوق شیرازی از دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات بود. موضوع پژوهشی ایشان را حل معادلات خطی در فضا - زمان دوسیته و رسیدن به تئوری گرانش کوانتومی تشکیل می داد.
بررسی گوسی بودن تابش زمینه ای کیهان و انتخاب خلاء برای پیش گویی ناهمسانگردی میکروموج زمینه ای کیهانی CMB موضوع مقالات بعدی بود که توسط دکتر موحد و دکتر گنجی ارائه شد.
در حال حاضر یکی از مهمترین مباحث در کیهان شناسی بررسی منشأ تحول ساختار بزرگ مقیاس جهان است. کیهان شناسان به CMB به عنوان یک منبع اطلاعاتی می نگرند. ناهمسانگردی های CMB میتواند مطالب جالب بسیاری را درباره تاریخچه جهان و انفجار بزرگ در اختیار قرار دهد. از آن جایی که خلاء نقش مهمی را در تئوری های کیهان شناسی ایفا می کند دکتر گنجی به بررسی اثرات آن روی CMBها پرداخته بود. دکتر موحد نیز با استفاده از تحلیل فرکانس وقوع , اطلاعات آماری ماهواره WMAP را توجیه کرده بود.
پس از استراحت کوتاه مدت دومین زمان تنفس , نوبت به دکتر راهوار رسید و ایشان به سخنرانی در رابطه با تحلیل داده های EROS در راستای بازوهای کهکشان پرداخت.
EROS یکی از آزمایش های مهم در آشکارسازی داده های ریز همگرایی گرانشی (انحراف نور از کنار یک جسم پرجرم به دلیل گرانش) برای مطالعه ماده تاریک فشرده در هاله کهکشان می باشد. با کمک این آزمایش میزان غبار دیسک کهکشان نیز با بررسی توزیع ستارگان در نمودار قدر - رنگ تخمین زده می شود.
فضا - زمان با میدان مغناطیسی طولی در مرتبه سوم lovelock موضوع پژوهش خانم ندا بستانی از دانشگاه شیراز بود.
دکتر خاکیان پژوهشگر بعدی بود که پژوهش خود در زمینه ناهمسانگردی ذرات پرتو کیهانی در میدان مغناطیسی زمین را ارائه کرد.
پس از این سخنرانی ,دکتر اربابی برای دومین بار به روی سن آمد وبه بررسی کاربردهای ممکن تلسکوپ 2-متری در کیهان شناسی رصدی پرداخت.
طبق برنامه ریزیهای انجام شده نخستین تلسکوپ رصدخانه ملی ایران حدود 5 سال بعد به بهره برداری خواهد رسید. بررسی کاربردهای این تلسکوپ که به لحاظ تعریف طرح از کلاس 2 متر است مهمترین وظیفه کاربران آینده و دست اندرکاران اجرایی این طرح می باشد. مطالعه کاربردهای امکان پذیر این تلسکوپ گامی مهم در جهت تعیین صحیح مشخصات فنی تلسکوپ و استفاده بهینه از منابع مالی و انسانی و زمان است. در این سخنرانی دکتر اربابی مجموعه اهداف قابل دسترسی با این تلسکوپ در زمینه های کیهان شناسی را به بحث و گفتگو گذاشت.
بلاخره سومین و آخرین زمان استراحت و پذیرایی هم فرا رسید و شرکت کنندگان و پژوهشگران به پرسش و پاسخ در رابطه با مقاله های ارائه شده پرداختد.
آخرین بخش همایش شامل 2 مقاله از دانشگاه شهید بهشتی در رابطه با شتاب تند شونده کیهانی با پتانسیل یوکوهاوا برای گرانش تعمیم یافته و کوپلاژ گرانشی حالت هادامارد بود که توسط دکتر عطازاده و دکتر میسری ارائه شد.
همایش امسال پربارتر از هرسال با تقدیر دکتر راهوار از کلیه شرکت کنندگان و پژوهشگران پایان یافت.
نکته قابل توجه همایش امسال شرکت رده های مختلف سنی و تحصیلی از مقطع دبیرستان تا کارشناسی ارشد و دکتری بود. کوچترین شرکت کننده هم علی کوهپایی (سال سوم دبیرستان) بود که در کنار سایر شرکت کنندگان به بحث و گفتگو در رابطه با موضوعات مطرح شده پرداخت.
این همایش سال گذشته در دانشگاه تهران برگزار شد و سال آینده نیز دانشگاه شهید بهشتی میزبان علاقه مندان به کیهان شناسی خواهد بود.