آن‌چه می‌خوانید دومین بخش از مقاله‌ای است که از کارشناسی بزرگ در یکی از معتبرترین مجله‌های اخترشناسی جهان (Sky & Telescope) به چاپ رسیده است. این مقاله قرار است خریداران تلسکوپ را تا حدودی از سردرگمی بیرون آورد و به آن‌ها آگاهی لازم را برای انتخاب تلسکوپی مناسب‌تر بدهد. امیدواریم این مقاله، که با ترجمه‌ی خوب شادی حامدی آزاد تهیه شده، بتواند دست‌کم برای گروهی از علاقه‌مندان به نجوم رصدی مفید واقع شود. به علت طولانی بودن این مقاله، آن را به ۴ بخش تقسیم کردیم که نخستین بخش آن هفته‌ی گذشته منتشر شد و دو بخش باقی‌مانده‌ی آن را شنبه‌های آینده تقدیم شما می‌کنیم.
نویسنده: تونی فلاندر
مترجم: شادی حامدی آزاد
این تصاویر با دستکاری یکی از تصاویر تلسکوپ فضایی هابل درست شده‌اند تا نمای زحل را با تلسکوپ‌های گوناگون نشان بدهند. عکس سمت چپ زحل را از دید تلسکوپی ۱۲ اینچی با بزرگ‌نمایی ×۳۰۰ و در شرایط جوّی عالی نشان می‌دهد. می‌توانید بزرگ‌نمایی ۳۰۰ برابر را برای تلسکوپی ۳ اینچی استفاده کنید؛ اما در این حالت تصویر محو و کم‌فروغ می‌شود (عکس وسط). برای اینکه تصویر تلسکوپ کوچک هم به اندازه‌ی تصویر قبلی روشن و واضح باشد باید از بزرگ‌نمایی کم‌تر استفاده کنید (عکس سمت راست).
وقتی ماه و سیاره‌ها را رصد می‌کنید، گشودگی دهانه‌ی بزرگ‌تر به شما امکان انتخاب بزرگ‌نمایی بیشتر را می‌دهد که به این ترتیب نمایی خیره‌کننده‌تر با جزئیات بیشتر به دست می‌آورید. البته این نکته را با دو هشدار در نظر بگیرید. گشودگی دهانه‌ی بزرگ‌تر برای دیدن سیاره‌ها کمکی نمی‌کند مگر اینکه با کیفیت درجه‌یک اپتیکی و مکانیکی همراه باشد. و در اغلب شب‌ها، شرایط جوّیْ مقدار جزئیاتی را که از سیاره‌ها پیدا است محدود می‌کند. وقتی دید (seeing) نامطلوب است – مثلاً وقتی به میان توده‌هوایی آشفته و لرزان نگاه می‌کنید – استفاده از بزرگ‌نمایی‌های بالاتر از ۲۰۰ برابر فایده‌ای ندارد و فرقی هم نمی‌کند تلسکوپ‌تان چقدر بزرگ و خوب باشد. رصدگران سخت‌کوش و جدّیِ سیاره‌ها مشتاقانه منتظر رسیدن یک شب از میان ده شب‌اند تا تلسکوپ ۱۲ اینچی واقعاً بتواند خودی نشان بدهد. ولی اگر هدف شما دیدن نماهایی زیبا و خوب از سیاره‌ها در شب‌های عادی است، با تلسکوپ ۶ اینچی کیفیت بالا هم راضی و خوشنود خواهید بود یا حتی شاید تلسکوپی ۳ یا ۴ اینچی هم کافی باشد.
موقع رصدکردن خوشه‌های ستاره‌ای، سحابی‌ها، و کهکشان‌ها – که در مجموع آن‌ها را به نام اجرام ژرف‌آسمان می‌شناسیم – داستان متفاوت است. تعداد بسیار زیادی از این اجرام به اندازه‌ی کافی بزرگ و درخشان هستند و با تلسکوپ‌های کوچک هم نمایی خیره‌کننده دارند. اما برای دیدن اغلب اجرام ژرف‌آسمان ... ادامه‌ی مطلب