همان‌طور که در وب‌سایت کانوت و بسیاری از خبرگزاری‌های دیگر خواندید اخیراً فضاپیمای کاسینی که به دور زحل در حال گردش است تصویری را از فاصله‌ی ۱/۵ میلیارد کیلومتری از زمین به زمین مخابره کرده است که هر اهل ذوقی با دیدن آن ناخودآگاه انگشت تحیر به دهان خواهد گزید. این تصویر را شاید بتوان نسخه‌ی دیگری از «نقطه‌ی آبی کم‌رنگ» کارل ساگان دانست که ۲۳ سال پیش فضاپیما ویجر از فاصله‌ی ۶ میلیارد کیلومتری زمین ( ۴ برابر فاصله‌ی کاسینی از زمین) گرفت. پوریا ناظمی در ششمین بخش از مجموعه‌ی در این شب‌ها به طور ویژه به این عکس می‌پردازد و به سراغ کارولین پورکو٬ مدیر عکاسی مأموریت کاسینی رفته و درباره‌ی این عکس با او به گپ‌وگفت نشسته است.

حجم این ویدیو ۴۱ مگابایت است. ممکن است بارگذاری آن برای مخاطبانی که از اینترنت با سرعت معمولی استفاده می‌کنند کمی زمان‌بر باشد. در انتهای این نوشته ویدیویی با حجم کم‌تر قرار داده شده است.

در ادامه متن ترجمه‌ شده‌ی این گفت‌وگو را به قلم پوریا ناظمی بخوانید:

۱- دکتر پورکو ، خیلی متشکر از اینکه دعوت ما را پذیرفتید و در این برنامه شرکت کردید. تصویری که فضاپیمای کاسینی از زمین گرفت، تقریبا همه مردم را شوکه کرد. من می خواهم سوالهایم را با این شروع کنم که داستان پشت پرده این تصویر چی بود و چی شد که تصمیم گرفتید این تصویر را تهیه کنید؟

- خوب، شما تصویری را که در سپتامبر ۲۰۰۶ کاسینی گرفت را به یاد دارید. در آن تصویر کاسینی برگشت و به سمت خورشید نگاه کرد. در آن تصویر، شما حلقه ها را می دیدید که با نور خورشید روشن شده بودند و در گوشه زحل بازتاب خورشید را از پشت آن می دیدید و حلقه درخشان E را مشاهده می کردید و زمین در دوردست  آن به چشم می خورد.  آن عکس به تصویری دوست داشتنی بدل شد. هرباری که من سخنرانی داشتم و آن را نشان می دادم مردم جذب آن می شدند و آن را دوست داشتند.  اما اولا برای من آن تصویر بهترین تصویر ممکن نبود. می دانستم که می شد تصویر بهتری تهیه کرد. می دانستم می شد تصویر زیباتری تهیه کرد.  و همینطور فکر کردم چه فرصتی از دست رفته است.  چرا که هیچ کس از قبل نمی دانست که قرار است چنین تصویری تهیه شود. اگر از قبل می دانستند، می توانستیم این اتفاق را به یک جشن متحد کننده جهانی بدل کنیم. و فکر می کردم این چنین کاری هم برای مردم زمین خیلی خوب است، هم برای تلاش های ما در کشف منظومه شمسی خوب است که مردم بدانند، خدای من! ما فضاپیمایی در مدار سیاره زحل داریم که داره از ما عکس می گیره. بنابراین این ایده را من مطرح کردم. به همراه همکارانم به جستجو در برنامه کاسینی تا سال ۲۰۱۷ پرداختیم  تا ببینیم آیا چنین موقعیتی  به وجود خواهد آمد که به حلقه ها نگاه کنیم در حالیکه زمین نیز در میدان دید ما معلوم باشد. فکر می کنم ۲ یا ۳ مورد از چنین موقعیت هایی وجود داشت که در جولای امسال قطعا یکی از بهترین های آن ها بود. بخش بزرگی از زمین در این زمان روشن بود و زمین در موقعیت خوبی بود که می توانستیم عکس خوبی بگیریم و لازم نبود که به نوعی همکاران علمی پروژه را کنار بزنیم و به آنها بگوییم شما از کارهای علمی اتان کوتاه بیایید که ما این عکس را بگیریم. من می توانستم با همکاران دانشمندم همکاری کنم به طوری که آنها عکسی که برای کارهای علمی اشان می خواستند را تهیه کنند و من هم این تصویر زیبای زمین با حلقه های زحل را بگیرم. به هر حال من می خواستم تصویر سال ۲۰۰۶ را دوباره تهیه کنم اما این بار به مردم از قبل بگویم که این اتفاق قرار است رخ دهد.

و یادتان باشد که من در تهیه عکس اصلی «نقطه محو آبی» (Pale Blue Dot)   هم درگیر بودم و با کارل سیگان در این زمینه همکاری کرده بودم. من این ایده را درسال ۱۹۸۳ مطرح کردم و آن را به پروژه ویجر پیشنهاد کردم ولی آنها نخواستند که انجامش دهند.   آنها می گفتند فقط یک پیکسل از زمین معلوم خواهد شد. هیچ کار علمی نمی شود با آن انجام داد، هیچ اطلاعاتی در آن نیست و چرا اصلا می خواهی چنین کاری بکنی؟ آنها متوجه نمی شدند. در نتیجه من قضیه را رها کردم و چند سال بعد متوجه شدم کارل سیگان دو سال قبل از من سعی کرده بود که تیم ویجر در جی پی ال را راضی کند که باید چنین عکسی بگیریم و به او هم گفته بودند  نه!. بدین ترتیب ما نیروهایمان را روی هم گذاشتیم. او همه دوندگی های سیاسی را انجام داد و سراغ مدیران ارشد ناسا رفت تا آنها به جی پی ال بگویند که این تصویر را تهیه کنند و می دانید که تصویر نقطه آبی محو، به تصویری نمادین بدل شد.  همه به آن عکس ارجاع می‌دهند. آن تصویر، به نمادی از زندگی ما در محیط کیهانی بدل شد. من همیشه می خواستم این کار را دوباره انجام دهم. و این بار انجامش دادیم!

توانستیم تعدادی از مردم را درگیر کنیم. آرزو می کردم کاش افراد بیشتری از این ماجرا خبر داشتند. این خیلی عالی بود که مردم در سراسر جهان در چین، نیوزلند، مالزی، در تمام آمریکا، در کانادا در انگلستان در ژاپن برنامه داشتند. این خیلی عالی بود همه آنها در یک زمان که تصویر تهیه می شد به یک چیز فکر می کردند. این فوق العاده بود . این اتفاق حس خیلی خوبی ایجاد می کرد.

من در تهیه عکس اصلی «نقطه محو آبی» (Pale Blue Dot)   هم درگیر بودم و با کارل سیگان در این زمینه همکاری کرده بودم. من این ایده را درسال ۱۹۸۳ مطرح کردم و آن را به پروژه ویجر پیشنهاد کردم ولی آنها نخواستند که انجامش دهند.   آنها می گفتند فقط یک پیکسل از زمین معلوم خواهد شد. هیچ کار علمی نمی شود با آن انجام داد، هیچ اطلاعاتی در آن نیست و چرا اصلا می خواهی چنین کاری بکنی؟ آنها متوجه نمی شدند

۲- همانطور که گفتید این تصویر خیلی با استقبال مواجه شد. فکر می کردید  این قدر مورد توجه عمومی قرار بگیره و این قدر مردم برنامه هایی را برگزار کنند، برای زحل دست تکان بدهند، لبخند بزنند و …

- من امیدوارم بودم که چنین استقبالی صورت بگیرد.  من می دانستم که اگر مردم متوجه شوند و اگر واقعا یک لحظه تامل و درباره آن فکر کنند  همان حسی را به آن خواهند داشت که من دارم. می دونید، چقدر فوق العاده است که ما چقدر خوب و تا چقدر دوردست محیط کیهانی خود را مورد بررسی و کاوش قرار داده ایم که الان روباتی را در اطراف مدار زحل داریم و میتوانیم از اینجا به آن دستور بدهیم که  دوربینش را برگرداند و از ما عکس بگیرد. این اتفاق مثل یک سلام بین سیاره ای بین یک روبات و سازنندگان آن  بود و فکر می کردم مردم واقعا از این لذت ببرند.  من واقعا خوشالم که این پروژه موفق بود.

۳- قبل از اینکه به سوال بعدی (درباره حال و هوای این عکس) بپردازم ، اجازه بدهید کمی درباره بخش فنی اش صحبت بکنیم.  می دانم که این تصویر هنوز نهایی نیست و تصویر نهایی موزاییکی قراره است آماده شود. چه جزییات فنی در این باره می توانید بگویید و کی تصویر نهایی آماده می شود؟

- خوب! برای این لازمه بدونید که ما چطور با کاسینی عکاسی می کنیم. زمانی که هدف بزرگی داریم ولی میدان دید تلسکوپمان کوچک است – ما به ابزارهای تصویر برداری کاسینی دوربین می گوییم ولی واقعا این ها تلسکوپ هستند. بنابراین شما هدف بزرگی دارید و باید این منطقه هدف را از یک سر تا سر دیگر پوشش دهید و برای این کار فریم های خود را باید کنار هم قرار دهید و مثل موزاییک از یک سو تا سوی دیگر را عکس بگیرید و سپس یک ردیف پایین بیایید و دوباره این کار را تکرار کنید . وقتی کارتان تمام شد این عکس های مجزا را در اختیار دارید و اگر لازم باشد باید آن ها را به دلیل تغییرات احتمالی مکانی که در طول عکاسی از ابتدا تا انتها داشته اند اصلاح کنید و بعد باید آنها را در کامپیوتر کنار هم قرار دهید و این کار وقت گیری است به خصوص اگر برخی از عکس ها مشکلااتی داشته باشند اما درنهایت آنها راباید کنار هم قرار داده و بر هم منطبق کنید تا موزاییک زیبایی به دست بیاید.  این کاری است که برای تهیه این موزاییک هم انجام می دهیم که البته مردم هنوز آن را ندیده اند  اما در طول ۲ ماه آینده آن را خواهند دید.

۱۱ تصویر مجزا از یک طرف تا سوی دیگر حلقه های زحل را پوشش داده است و (برای پوشش کل سیاره) ۳ ردیف از این تصاویر تهیه شد (۱۱ عکس در ۳ ردیف). بنابراین ۳۳ قاب مجزا عکاسی شد. و در هریک از این قاب ها ما در حدود هفت یا شاید هم بیشتر عکس در فیلترهای مختلف تهیه کردیم. بنابراین در کل فکر می کنم چیزی حدود ۳۵۰ تصویر تهیه شده است. اما همه چیز هایی که من احتیاج داشتم تنها ۳ فیلتر خاص یعنی آبی، قرمز و سبز بود. به خاطر اینکه می خواستم این تصویر رنگی واقعی داشته باشد. بقیه فیلترها را به دلیل کاربردهای علمی اشان تهیه کردیم اما چون من می خواستم رنگی طبیعی از عکس به دست بیاورم برای همین کارما به همان سه فیلتر در هریک از این قاب ها محدود می شود و همینطور تصویر زاویه بسته ماه و زمین را داشتیم . این روشی است  که این کار داره انجام می شود. و الان ما باید روی تک تک این تصاویر کار کنیم و آن ها را کنار هم قرار دهیم که کار بسیار زمان گیری است به خصوص اینکه برخی از عکس ها کمی مشکل دارند  و باید کار بیشتری انجام دهیم که ظاهر آنها بهتر شود. اما شما  احساسی از اینکه در نهایت این موزاییک قرار است چه شکلی باشد را همین الان هم حس می کنید چون ما یکی از این قاب ها را منتشر کرده ایم که در آن شما بخشی از حلقه های زحل و بخشی از حلقه آبی E به همراه زمین در میانه آن را می بینید.  اما این تصویر فقط یک پیش نمایش است.

 ۳۳ قاب مجزا عکاسی شد. و در هریک از این قاب ها ما در حدود هفت یا شاید هم بیشتر عکس در فیلترهای مختلف تهیه کردیم. بنابراین در کل فکر می کنم چیزی حدود ۳۵۰ تصویر تهیه شده است.

۴- زمانی که اولین تصویر منتشر شد خیلی ها درباره آن صحبت های مختلفی  با الهام از متن کارل سیگان انجام داند.  خود من نوشتم شاید لازم باشد هرکسی قدرت تصمیم گیری دارد این تصویر را ببیند پیش از آنکه تصمیمی بگیرد . شما درگیر تصاویر علمی زیادی بودید که برخی از آنها بینش ما نسبت به منظومه شمسی را تغییر داده است. من دوست درام بدانم فارغ از جنبه های علمی شما در این تصویر چه می بینید و دوست دارید مردم در آن چه ببینند؟

- من می خواهم این تصویر آنها را تکان دهد، می خواهم که آن را احساس کنند.  میخواهم که این را درک کنند که چقدر شگفت انگیز است که  به جایی رسیده ایم که  می توانیم جایی در میلیون ها کیلومتر دور تر از زمین را مورد کاوش قرار دهیم و می دانید که ویجر الان در مرز منظومه شمسی و در آستانه وارد شدن به فضای میان ستاره ای است.  ما به عنوان خانواده انسان ها راه بسیار طولانی را طی کرده ایم و این  راه را به کمک جستجو و کاوش علمی طی کرده ایم .

من امیدوارم مردم به این تصویر نگاه کنند  و اولا زیبایی اجرامی که درحال گردش به دور خورشید منظومه ما هستند آنها را به حرکت درآورد و تکان بدهد و از اینکه ما چقدر تا کنون می دانیم  و همچنین معنی این تصاویر آنها را تحت تاثیر قرار بدهد. برای مثال جت هایی که از قطب جنوب انسلادوس فوران می کند. این جت ها از دل منابع آبی زیر سطحی نشات می گیرند که شاید و تاکید می کنم شاید محلی باشد که در آن فعالیت های زیستی در جریان است. این ها نتایج و یافته های  بی نظیر  و شگفت انگیزی است که ما به آنها دست یافته ایم . من می خواهم که مردم قدردان و متوجه منافعی باشند که علم و تحقیقات علمی  برای همه به همراه دارد. اما البته که امیدوارم رهبران ما به این تصویر زیبا و سیاره ما که از فاصله میلیونها کیلومتری گرفته شده نگاه کنند و درک کنند –  من هیچ چیز جدید نمی گویم که قبلا گفته نشده باشد – اینکه بفهمند هیچ مرزی وجود ندارد. اینکه همه آن مرزها و خطوط و سیستم های سیاسی کاملا مصنوعی هستند و امیوارم حداقل بیشتر به فکر سیاره ما باشند ، درک کنند تا فاصله ای بسیار دور دست این تنها سیاره ای است که می تواند حیات – حیات مشابه ما – را در خود محافظت کند.و متعهد بشوند از آن حفاظت کنند و این در عین حال به معنی متعهد شدن به محافظت از همزیستی همراه با صلح ما در این سیاره  است.

 من می خواهم این تصویر آنها را تکان دهد، می خواهم که آن را احساس کنند.  میخواهم که این را درک کنند که چقدر شگفت انگیز است که  به جایی رسیده ایم که  می توانیم جایی در میلیون ها کیلومتر دور تر از زمین را مورد کاوش قرار دهیم

۵-خیلی ممنون خانم دکتر پورکو. من می دانم وقت شما بسیار محدود است. ممنون که در این برنامه شرکت کردید. عمده مخاطبان این برنامه فارسی زبان ها در ایران و یا افغانستان هستند اگر نکته ای هست که به طور خاص مایلید با این مخاطبان در میان بگذارید بفرمایید:

- ممنون که این فرصت را به من دادید. می دانید ما اینجا در ایالات متحده و بقیه نقاط جهان مبارزات و تلاش هایی که  مردم در خاور میانه با آن دست به گریبان هستند را درک می کنیم. کشورهای مختلف مشکلات مختلفی دارند اما ما داستان آنها را دنبال می کنیم. ما از تلاش هایی که برای به دست آوردن آزادی های شخصی انجام می دهند حمایت می کنیم.  و من شخصا به طور خاص از تلاش ها و مبارزاتی که زنان در خاور میانه دارند حمایت می کنم. این کاملا بی وجدانی است که زنان اجازه برخورداری از  آزادی های شخص خود را نداشته باشند و من چیزی را به آنها می گویم که از قبل خودشان می دانند:  آموزش و تحصیل کلید این مساله است. آموختن دانایی است و دانایی قدرت است. دانایی قوی ترین قدرت ممکن است و معلوم شده است که کلیت یک جامعه متشکل از زنان و مردان زمانی که زنان فرصت آموزش و تحصیل بیشتری داشته باشند، بیشتر سعادتمند خواهد بود.  من شخصا از زنان در افغانستان ،ایران و همه خاورمیانه حمایت می کنم و برای آنها بهترین آرزو ها را دارم .

شما می‌توانید ویدیو بالا را از طریق این لینک دانلود کنید. همچنین می‌توانید با مراجعه‌ به این لینک ویدیو را از طریق وب‌سایت آپارات هم ببینید.  در ادامه می‌توانید نسخه‌ای با حجم کمتر را به صورت آنلاین مشاهده کنید یا از این لینک دانلود کنید.