روز ۲۵ ژانویه سال ۲۰۰۴ اتاق  فرمان جی پی ال برای دومین بار در طی ۳ هفته شاهد شبی به یاد ماندنی بود. پس از آنکه مریخ نورد اسپریت (روح) با موفقیت به سطح مریخ رسیده بود، در سوی دیگر سیاره نیمه دیگر او، مریخ نورد اپورچینوتی  (فرصت) با موفقیت مراحل فرود شگفت انگیز خود را پشت سر گذاشت. پس از برخورد با جو مریخ و باز شدن چتر نجات، در آخرین مرحله از فرود نه چندان آرام این مریخ نورد، کیسه های هوا، همچون خوشه انگوری آن را در برگرفتند و پس از چندین بار برخورد با خاک مریخ در نهایت در فلات نصف النهار آرام گرفت.

از خوش شانسی محض مهندسان و دانشمندان طراح این ماموریت بود که در این فرآیند مریخ نورد به درون گودال کوچکی به قطر حدود ۲۰ متر به نام دهانه ایگل (عقاب)افتاد. جایی که دیواره گودال شانس بی نظیری برای بررسی لایه های قدیمی تر سطح مریخ را فراهم می کرد. وظیفه این دو قلوی مریخ نورد، پیدا کردن نشانه هایی بود که به کمک آن دانشمندان بتوانند نسبت به وجود آب در مریخ در زمانی دور اطمینان پیدا کنند.

برای این کار اپورچینوتی و اسپریت در سوی دیگر سیاره زمان بسیار اندکی را در اختیار داشتند. تنها ۹۰ روز فرصت برای پیدا کردن مدارکی قوی برای دانشمندان در اختیار این دو ربات بود. دو مریخ نورد با کمک صفحات خورشیدی انرژی خود را تامین می کردند و نشستن غبار مریخ روی این صفحات و از سوی دیگر شرایط متخاصم محیط مریخ که برای هر ابزار مکانیکی جهنمی بزرگ به شمار می رود باعث شده بود تا مهندسان این پروژه تنها قول ۹۰ روز فعالیت را بدهند. البته آنها در محاسبات خود بدترین شرایط را در نظر گرفته بودند و این انتظار می رفت که شاید یکی دو ماهی بیشتر این مریخ نوردها بتوانند بر سیاره سرخ به گشت و گذار بپردازند.

اما هیچ کس، حتی خوش بین ترین افراد نیز تصور نمی کردند روزی تولد ۱۰ سالگی یکی از این مریخ نوردها  بر سطح مریخ جشن گرفته شود.

هر دو مریخ نورد در مدت تعیین شده مدارکی مبتنی بر وجود آب مایع جاری در گذشته مریخ به دست آوردند. آنها انبوهی عکس و داده های علمی به زمین فرستادند و دید ما را از سیاره سرخ ارتقا دادند. مهندسی عالی و البته عاملی محیطی که در زمان طراحی برنامه مریخ نوردها مورد توجه قرار نگرفته بود دست به دست هم داد تا مریخ نوردها پایداری بی نظیری بر سیاره سرخ از خود نشان دهند. در کنار مسایل مهندسی، آنچه این دو مریخ نورد را در بقای طولانی خود کمک کرد، گردبادهای مریخی بود که هرازچندگاهی وزیدن می گرفت و مانند یک جارو صفحات خورشیدی تولید کننده نیرو را تمیز می کرد و مریخ نورد می توانست از ظرفیت خود استفاده کرده و باتری هایش را شارژ کند.

هر دوی آنها مدت ها بعد از ۳ ماه بر مریخ دوام آوردند. اسپریت (روح) سرانجام در ماه مارس ۲۰۱۰ و در حالیکه در یک تپه شنی گیر افتاده بود و نمی توانست جهت خودرا برای دریافت نور خورشید در زمستان اصلاح کند، خاموش شد.

اما خواهر دوقلوی او هنوز زنده است. مریخ نورد فرصت هنوز در لبه های دهانه اندور به گشت و گذار و جمع آوری داده مشغول است. این مریخ نورد دیور وارد دهمین سال فعالیت خود شد. اگرچه این روزها هیجان زیادی درباره دست آوردهای مریخ نورد کنجکاوی وجود دارد اما تاریخ مریخ شناسی با این دو قلو ها ورق خورد و نام آنها در تاریخ کاوش های فضایی همیشه به یاد خواهد ماند.

مدت طولانی فعالیت این مریخ نوردها بر مریخ به آنها جنبه ای انسانی و عاطفی نیز داده است. مردم و علاقه‌مندان فضا به آنها تنها به چشم ابزارهای علمی نگاه نمی کنند و بسیاری از اوقات آنها را در قالب شخصیت های نیمه انسانی تصور می کنند.

از این دید حضور ۱۰ ساله فرصت در مریخ می تواند داستانی هیجان انگیز باشد. در برابر دوربین های چشم مانند این مریخ نورد منظره هایی شکل گرفته است که هیچ انسانی تا کنون ندیده و تا پیش از آن تصوری هم از آن نداشته است.

این مریخ نورد در طول ماموریت خود بیش از ۱۷۶ هزار تصویر به زمین ارسال کرده و بیش از ۳۵ کیلومتر و ۴۵۵ متر بر خاک این سیاره سفر کرده است.

کماکان می توانید داستان مریخ نورد فرصت را در صفحه این ماموریت دنبال کنید.

برگرفته از وبگاه پوریا ناظمی http://pourianazemi.com