اما کتاب «یوری گاگارین» صرفا یک زندگینامه نیست. بلکه آشنایی با شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشوری در سالهای نه چندان دور است که گاگارین در بستر آنجا رشد کرد و سرانجام او به یک «نخستین» تبدیل شد. گاگارین در سالهایی زندگی میکرد که نه تنها برای شوروی سابق، بلکه برای کل جهان دوران پرالتهابی بود. در زمان کودکی او کشورش درگیر جنگ جهانی دوم و هجوم ارتش نازی بود و در نوجوانی و جوانی، دوران جنگ سرد را تجربه کرد. زندگی شخصی او نیز از کودکی فراز و فرودهای زیادی داشته است. بدون شک برآیند این رویدادها در شکلگیری شخصیت و افکار گاگارین بسیار موثر بوده است. تاکید میکنم که شما زندگی یک «نخستین» را میخوانید. نخستینها به راستی، دیگر به خود تعلق ندارند. بلکه برای کل بشریت هستند و همیشه برای من چگونگی نخستینشدن افراد و حفظ این جایگاه بسیار تاملبرانگیز و آموزنده است. افرادی مانند «یوری گاگارین» و «نیل آرمسترانگ» اَبَرانسانهایی بودند که بیشتر از آنکه به دلیل شجاعت و جسارت به یک «نخستین» تبدیل شوند، ظرفیت بالای شخصیتیشان، آنها را به این جایگاه رساند و ماندگار کرد. به نظر من اگر تاریخ یک بار دیگر تکرار شود، بهترین گزینه برای «مهمترین نخستین فضانوردی جهان»، باز هم گاگارین خواهد بود. و این حس با خواندن کتاب اخیر سیروس برزو به من منتقل شد.
محمدرضا رضائی
یکشنبه 3 آبان 1394