یادداشت

 بخش یادداشت بیانگر نظرات سایت آسمان پارس نیست و برای عموم خوانندگان امکان ارسال عقاید در چهارچوب مشخص ازاد است. مطالب خود را به نشانی parssky@gmail.com ارسال نمایید.آسمان پارس در ویرایش مطالب آزاد است.

حامد پورخرسندی

تصور کنید بلافاصله پس از سقوط یک هواپیما، قبل از حضور افراد و نیروهای متخصص، مردم عادی هر کدام عازم منطقه شوند و هرکدام قطعاتی از هواپیما و شواهد را غارت کنند... در اینصورت برای افراد متخصص امکان بازسازی صحنه، درک علت حادثه و در نتیجه پیشگیری حوادث بعدی ممکن نیست.

این قضیه در مورد حوادث طبیعی نیز صادق است. پس از حدوث یک پدیده، مهمترین قدم در شناخت آن، نمونه‏برداری سیستماتیک با برنامه ریزی مناسب و ثبت تمام جزئیات است.

یکی از علوم مرتبط در این بحث، شهاب سنگ شناسی است. شهاب سنگ شناسی علم مطالعه سنگهای فرازمینی به منظور دریافت اطلاعات: 1- در رابطه با تشکیل، تحول و ماهیت منظومه شمسی 2- درک فرآیندهای ورود این سنگها به زمین و تغییرات بعدی بر روی این سنگها در مواجهه با محیط زمینی است.

به منظور بررسی میزان سالانه ورود موادفرازمینی به زمین، درک هوازدگی شهاب سنگها و بررسی تغییرات آب و هوایی گذشته برداشت مشخصات فنی شهابسنگ در موقع نمونه برداری الزامی است، که در غیر اینصورت ممکن است برای مثال نمونه‏هایی با آثار حیات زمینی پیدا شوند و به اشتباه فرازمینی معرفی شوند....

ورود افراد غیرمتخصص در زمینه جستجوی شهاب سنگها در سالهای گذشته، صدمات جبران ناپذیری به داده های خام موجود، وارد کرده است. نمونه بارز آن، چند هزار قطعه شهابسنگ از شمال غرب آفریقا است که توسط چوپان ها و عشایر منطقه جمع‏آوری شده است. این شهابسنگها معلوم نیست که قطعات جداگانه‏ای هستند یا اینکه متعلق به بارش‏های شهاب سنگی یکسان هستند. اطلاعاتی در مورد مکان جمع آوری آنها وجود ندارد و هیچگونه نتیجه گیری در مورد رابطه آب و هوا یا میزان ماندگاری شهابسنگها در این منطقه، و تغییرات ایجاد شده بر روی این سنگها نمی‎‏توان کرد.

جمع‏آوری شهابسنگها بدون ثبت دقیق علمی، فی الواقع تفاوت چندانی با دستبرد به آثار باستانی ندارد... شهابسنگها موادی هستند که تنها با بررسی علمی ارزش واقعی آنها معلوم میشود.

برنامه‏های غیرعلمی متعددی مانند مستند "مردان شهاب سنگی" (پخش از شبکه چهار) به این مسئله دامان زده است. نگارنده در مدت پژوهش و تحصیل خود در دانشگاه تهران، با سیلی از تماسهای مردمی در رابطه با پیداکردن نمونه های "مشکوک" پس از پخش این برنامه مواجه بود. که در تمام این موارد هم پس از بررسی علمی در صورت تایید منشا شهاب سنگی نمونه، یابنده سنگ اختیار تام نمونه را دارد. اما باید در نظر داشت که به منظور فروش نمونه حتماً باید شناسنامه ای علمی از یک مرکز دانشگاهی موجود باشد.

در چند ماه اخیر، شرکتهایی غیرعلمی به منظور دلالی و خرید و فروش غیرقانونی شهاب سنگها در ایران تاسیس شده ‏اند. جالب اینکه به رغم ادعاهای گوناگونی که میشود تا بحال هیچ نمونه شهابسنگی به عالی‏ترین مرجع شهاب سنگ شناسی، یعنی "انجمن بین المللی شهاب سنگ شناسی" از کشور ایران توسط این شرکت‏ها گزارش نشده است و بدیهی است که سنگی در صورتی میتواند شهاب سنگ معرفی شود که توسط این انجمن تایید شده باشد.

جمع ‏آوری غیرعلمی شهابسنگها و عدم بررسی آنها که دامان کشورهای واقع در شمال غرب افریقا را گرفته، ممکن است در سالهای اینده گریبانگیر کشور ایران و افغانستان نیز باشد. داده های علمی موجود در شهاب سنگها بسیار بیشتر از ارزش مادی آنهاست.

افراد، گول قیمت‏های "گرمی/ چند صد دلاری" شهاب سنگها را میخورند که در سایتهای اینترنتی تنها به منظور فروش به افراد ناشی ارائه شده اند. اگر گذرتان به مغازه ‏های سنگ فروشی در کازابلانکای مراکش افتاد، میتوانید شهاب سنگهای چند کیلوگرمی را با قیمت کمتر از 1000 دلار خریداری کنید.

کشور عزیزمان ایران به عنوان یکی از سرزمین بکر از نظر بررسی های علمی مرتبط با شهابسنگها است و بررسی آن ارزش جهانی دارد.

افراد با هر هدفی می‏توانند نمونه ‏های خود را برای بررسی علمی تحویل افراد متخصص نموده و پس از انجام کار علمی با داشتن یک شناسنامه ی دانشگاهی در صدد فروش آن برآیند.

حامد پورخرسندی

دانشجوی دکترای شهاب سنگ شناسی

مرکز آموزش و مطالعات علوم زمین اروپا

اکس – مارسی، فرانسه